رئیس انجمن ادیان و مذاهب:
رشد کمی انجمن‌های علمی حوزه به مصلحت نیست
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس انجمن ادیان و مذاهب تاکید کرد: معتقدم تا دوره‌ای باید رشد کمی انجمن‌ها متوقف و بر رشد کیفی آنان به خصوص در زمینه نظریه‌پردازی و آزاداندیشی افزوده شود.
محمدجواد صاحبی، رئیس انجمن ادیان و مذاهب حوزه علمیه در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با اشاره به نقش انجمن‌های علمی حوزه گفت: انجمن‌های علمی در همه نقاط دنیا برای شناسایی، هم‌افزایی و هم‌گرایی استعداد افراد در شاخه‌های مختلف علوم اعم از علوم انسانی و تجربی و ... به وجود آمده است.
وی با بیان اینکه رصد دانش و علم و سیر تحول و پیشرفت آن همچنین شناسایی ظرفیت‌ها و آسیب‌های دانش‌های مختلف از دیگر اهداف شکل‌گیری انجمن‌هاست که انجمن‌های حوزه علمیه نیز از این مسئله مستثنی نیست.
صاحبی با بیان اینکه حوزه از سابقه‌دارترین نهاد علمی و دینی به خصوص در ایران بوده و هست ادامه داد: البته برخی به علت کم آگاهی مقاله نوشته و سابقه علم را به تاسیس دارالفنون باز می‌گردانند در حالی که حوزه علمیه از قرن‌ها قبل محل تعلیم و علم‌آموزی نه تنها در حوزه علوم اسلامی و انسانی بلکه در عرصه علوم تجربی و فیزیک و ریاضی و ... نیز بوده است و مرکزیت تولید علم را بر عهده داشته است.
صاحبی با بیان اینکه ریاضی، نجوم و طب و ... تا همین چند دهه قبل نیز در حوزه علمیه رواج داشت و هم اکنون نیز برخی اندیشمندان حوزه در این عرصه تلاش علمی دارند، بیان کرد: انجمن‌های علمی در حوزه نیز از سالیان قبل با اهدافی که برای هر کدام از آن‌ها تعریف شده است، ایجاد شد و کارهایی چون ممیزی علم، نیازسنجی در شاخه‌های مختلف علوم و ... را تا حدودی انجام داده و به ثمر رسانده است همچنین رصد آخرین تحولات در عرصه دانش‌های مختلف از دیگر کارهایی است که صورت گرفته و بعضا نیز نتیجه این تحقیقات در اختیار دولت و نهادهای مربوطه قرار گرفته است.
رئیس انجمن ادیان و مذاهب، برپایی نشست‌های علمی را از دیگر فعالیت‌های انجمن‌ها در سالیان اخیر برشمرد و در پاسخ به این سؤال که در زمینه کرسی‌های آزاداندیشی چه کاری صورت گرفته است، تصریح کرد: کرسی‌های آزاداندیشی هر چند ضعیف است، ولی در انجمن‌ها انجام شده است، ضمن اینکه کرسی‌های مناظره نیز برگزار شده است و به خصوص در برخی انجمن‌ها شاهد کرسی‌های نظریه‌پردازی بوده‌ایم. البته توقع بیش از این سطح است و به خصوص انجمن‌های علمی باید در نظریه‌پردازی فعال‌تر شوند و نظریاتشان نیز کارسازتر و معطوف تر به رفع نیازهای جامعه معاصر و کاربردی‌تر باشد.
صاحبی تاکید کرد: یکی از خلاهای موجود این است که انجمن‌ها باید هماهنگ‌تر، هم افزا و تضارب و تعاطی آراء داشته باشند و کارهای ستادی را انجام دهند نه اینکه خود را با برخی کارهای صفی که دیگران نیز می‌توانند انجام دهند مشغول کنند.
وی با بیان اینکه ایراد این مسئله در دستورالعمل‌ها و آیتم‌های حمایتی از انجمن‌هاست، تصریح کرد: این دستورات حمایتی بیشتر به حمایت و تشویق انجمن‌هایی می‌پردازد که وارد مسایل صفی می‌شوند، در حالی که ماموریت انجمن‌ها بیشتر پرداختن به کارهای ستادی است و کارهای پژوهشی را باید دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی انجام دهند.
صاحبی با بیان اینکه در انجمن ادیان و مذاهب، برخی متون درسی حوزه تولید شده است، اظهار کرد: درسنامه آموزشی در زمینه ادیان ابراهیمی، ادیان شرقی، مذاهب شیعه و سنی و شیعه‌شناسی و ... از جمله کارهایی است که صورت گرفته است و به چاپ رسیده و در برخی مراکز مورد تدریس نیز قرار دارد.
رئیس انجمن ادیان و مذاهب با بیان اینکه این انجمن از پرپیشینه‌ترین انجمن‌های حوزه علمیه است اظهار کرد: البته بقیه انجمن‌ها نیز کارهایی مشابه انجام داده‌اند و درسنامه های مختلف در رشته‌های علمی نوشته شده است.
وی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه انجمن‌ها در ادامه فعالیت خود باید به روند کمی ادامه دهند یا اینکه باید بیشتر به فکر تعمیق و تقویت کیفی فعالیت‌های خود باشند تاکید کرد: من معتقدم که تشکیل انجمن‌های جدید باید متوقف شود زیرا وقتی تعداد، زیاد شد حجم فعالیت‌ها سبب مشکلات اداری، اجرایی و ... و سخت‌شدن کنترل‌ها می‌شود و نظارت نیز مشکل‌تر خواهد شد.
رئیس انجمن ادیان و مذاهب با بیان اینکه فعلا باید روند کمی تا یک دوره‌ای متوقف شود عنوان کرد: مشکلی که بزرگتر از حمایت‌های مادی است و باید بیشتر شود حمایت معنوی است زیرا حمایت معنوی در تولید علم و نظریه‌پردازی بسیار مهم است و از طرفی برخی قشرهای کم ظرفیت در حوزه، نظریه‌پردازی را بر نمی‌تابند و سر و صدا علیه آن ایجاد می‌کنند و روند کار مخدوش می‌شود بنابراین مدیران حوزه و مدیران نظام باید به حمایت معنوی جدی‌تری بپردازند.
وی بر لزوم بازنگری در اساس‌نامه فعالیت انجمن‌ها، برنامه‌ریزی مناسبت‌تر و حمایت مادی و معنوی از آن‌ها تاکید کرد و ادامه داد: این روند باید در راستای تقویت نظریه‌پردازی و کرسی‌های آزاداندیشی در حوزه صورت بگیرد.
صاحبی با بیان اینکه علوم انسانی از علوم اسلامی نیست، بیان کرد: حوزه علمیه از گذشته‌های دور، محور تولید علوم انسانی بوده و این ظرفیت به خوبی وجود دارد؛ حوزه در زمینه اقتصاد، فلسفه، عرفان و روان‌شناسی و تربیت و ... رهیافت‌های زیادی از قرآن و متون دینی استخراج کرده و در اختیار رشد این علوم قرار داده است، البته معتقدم ما نباید به این حد بسنده کنیم و باید با پیوند میان عقل، علم و فطرت از خوبی‌‌های تجارب بشری بهره ببریم و با رصد دانش در هر شاخه علمی، علوم انسانی اسلامی را به پیش ببریم.
