به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) حجتالاسلام قاسمیان در مراسم شب پنجم محرم در دانشگاه علم و صنعت به تبیین آیه 34 سوره اسراء پرداخت. وی اظهار کرد: آیه میفرماید: «وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا؛ و به مال يتيم جز به بهترين وجه نزديك مشويد تا به رشد برسد و به پيمان [خود] وفا كنيد زيرا كه از پيمان پرسش خواهد شد (سوره 17 آیه 34).» از چیزهایی که باعث نورانیت دل است یکی موضوع یتیم است و یکی بحث وفای عهد. اگر کسی به فرزند شما بی احترامی کند انگار به شما بی احترامی کرده است و اگر کسی آنها را تحویل بگیرد، شما خوشحال میشوید و انگار شما را تحویل گرفته است. «الخلق عیال الله» اگر کسی به عیال خدا بپردازد و این خدمت اجتماعی را بکند، یعنی همان کاری که همه ائمه(ع) کردند و حتی به مخالفینشان خدمت میکردند، این باعث نورانیت قلب میشود. وی افزود: امام باقر(ع) میفرمودند پدرم پیشانی و سر زانویش زخم بود از بس که سجده میکرد، پشتش زخم بود از بس آرد و نان میبرد در خانه کسانی که خود امام سجاد(ع) میفرمایند در مدینه بیست نفر ما را دوست نداشتند. یعنی ائمه(ع) حتی رسیدگی به مخالفین میکردند. این خلق، عیال خدا هستند. در روایات است که اگر کسی میخواهد قساوت قلبش برطرف شود به یتیمان رسیدگی کنند. شخصی نزد پیامبر(ص) از قساوت قلبش شکایت کرد. حضرت فرمودند: میخواهی قلبت نرم شود و به حاجتت برسی؟ به یتیم رسیدگی بکن قلبت نورانی میشود و در معرض اجابت حاجاتت قرار میگیری.
قاسمیان ادامه داد: این از وظایف ذاتی مردم است که یتیمان را سرپرستی کنند. برای کارهای خدمات اجتماعی وقت بگذارید. پیامبر(ص) میفرمودند: من و کافل یتیم در بهشت کنار هم هستیم. نماز شب خوب است اما این کارها هم برای خودش آوردههایی دارد. ترکیب «أَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ» در قرآن یک نشانه است. نماز رابطه شما با الله و وظیفه وجهاللهی شماست، زکات وظیفه وجه الخلقی شماست. رسیدگی به ایتام زندگی شما را زیر و زبر میکند. خداوند میبیند شما دارید رزق میدهید او هم رزق میدهد. میبیند شما عفو میکنید خدا هم عفو میکند.
وی در ادامه یادآور شد: رسیدگی به شیعیان خیلی برای ائمه(ع) مهم بود. علی بن یقطین در دربار هارون بود و آن قدر مورد علاقه امام کاظم(ع) بود که یکبار حضرت فرمودند که در عرفات من فقط به یاد تو بودم و برای تو دعا میکردم. این علی بن یقطین یک روز کار شخصی به نام ابراهیم جمّال را راه نینداخت. وقتی علی بن یقطین خواست به دیدار امام کاظم(ع) برود و در خانه ایشان رسید، امام به او اجازه ورود نداد. او پشت در ایستاد تا حضرت برای انجام کاری از خانه خارج شدند. به امام عرض کرد من چه کاری کردهام که مرا راه نمیدهید؟ حضرت فرمودند کار ابراهیم جمّال را راه نینداختی. علی بن یقطین به خانه ابراهیم جمّال رفت و ماجرا را تعریف کرد. بعد صورتش را زمین گذاشت و به ابراهیم گفت پایت را بر صورت من بگذار. بعد بلند شد برگشت مدینه تا ببیند امام از او راضی شده یا نه؟ وقتی خدمت امام رسید، حضرت بیش از گذشته او را تحویل گرفت.
حجتالاسلام قاسمیان عنوان کرد: رسیدگی به فقرا خصوصا یتیمان وظیفه اصلی آدمهاست نه سازمانها. به امیرالمومنین(ع) خبر دادند یکی از گرسنگی مُرد. حضرت فرمودند: تمام کسانی که در معرض بودند باید جمع شوند و دیهاش را بپردازند. معلوم نیست فردا در کارنامه اعمال ما چه مینویسند؟ در روایات هست که روز قیامت یک ظرف خون میآورند و میگویند سهم تو از خون فلانی این است؛ مثلا از خون مردم میانمار این است. میگویند آنجایی که دفاع از مظلوم نکردی سهم شماست. این بی تفاوتی را امام معصوم نمیپسندد. کسی که اهل رسیدگی به خلق باشد امام زمان(عج) خودش را در موضعی میگذارد که کارهای او را تکفل کند.
وی خاطر نشان کرد: در این آیه یک نکته دیگر هم وجود دارد و آن بحث عهد است. یک پیامبری در قرآن داریم به نام اسماعیل: «وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِسْمَاعِيلَ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ؛ در اين كتاب از اسماعيل ياد كن زيرا كه او درست وعده بود (سوره 19 آیه 54).» این پیامبر به اسماعیل صادقالوعد معروف است. یکبار در محلی با یک نفر قرار گذاشت تا یکسال سر قرارش ایستاد. یکی از بدترین کارها این است که عهد ببندی و به آن عمل نکنی.
وی در پایان گفت: قرآن یکی از وجود تقوا را همین میداند: «فَمَا اسْتَقَامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ؛ تا با شما [بر سر عهد] پايدارند با آنان پايدار باشيد زيرا خدا پرهيزگاران را دوست مىدارد (سوره 9 آیه 7).» میفرماید تا زمانی که مشرکین بر عهدشان ماندهاند سر عهدت بمان. متقین یکی از وجوهشان این است که روی عهدشان به شرط عدم نقض میمانند. نقض با نبض فرق دارد: «وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِيَانَةً فَانْبِذْ إِلَيْهِمْ عَلَى سَوَاءٍ؛ اگر از گروهى بيم خيانت دارى [پيمانشان را] به طور يكسان به سويشان بينداز (سوره 8 آیه 58).» یعنی اگر از خیانت طرف مقابل هراس داشتی، تو هم تهدید به نقض پیمان کن.