جدیدترین شماره فصلنامه «فرهنگ رضوی» منتشر شد

به گزارش ایکنا؛ بیست و چهارمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی فرهنگ رضوی، ویژه زمستان ۹۷ به صاحب‌امتیازی بنیاد بین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا(ع) و مدیرمسئولی اکبر شیخ با هدف کمک به گسترش فرهنگ رضوی‌پژوهی در مراکز علمی و پژوهشی و ترویج و تعمیق فرهنگ و معارف رضوی منتشر شد.

عناوین مقالاتی که در این شماره انتشار یافته بدین قرار است: «بازپژوهی تاریخی، فهرستی و درون متنی نظریه تالیف فقه رضوی به قلم حضرت رضا(ع)»، «تحلیل محتوای روایت رضوی درباره ویژگی‎ها و شاخصه‎های امامت از کتاب ‎الحجة کافی»، «تحلیل رویکرد ارتباطات امام‎رضا(ع) با فرقه زیدیه(با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان روایی پدام(PDAM))»، «دلالت‌های فلسفی کلام امام ‎رضا(ع) در مسئله توحید ذاتی»، «سیره و فرهنگ رضوی؛ مبنای ادب پایداری»، «استناد‌های کلامی امام‎ رضا(ع) به آیات قصص در حوزه امامت»، «جدال احسن از دیدگاه امام ‎رضا(ع)».

در چکیده مقاله «بازپژوهی تاریخی، فهرستی و درون متنی نظریه تالیف فقه رضوی به قلم حضرت رضا(ع)» می‌خوانیم: «فقه رضوی از کتاب‎های چالش برانگیز و تاثیرگذار در مجامع فقهی امامیه به‎شمار می‌رود. این کتاب در برخی منابع فقهی و کتاب‌شناسی، به استناد گزاره‌ها و شواهد سه گانه ذیل، اثر تالیفی یا املایی امام ‎رضا(ع) دانسته شده است: نخست، مستندات تاریخی همچون گزارش یابنده و معرف نسخه اصل، دستیابی به نسخه‌های خطی کهن با تصریح به تالیف کتاب به قلم حضرت رضا(ع) و دفع احتمال وضع و جعل در انحصار عقلی تالیف کتاب به قلم امام‎رضا(ع) یا دروغین و برساخته‎بودن آن؛ دوم، مستندات فهرستی، چون معرفی راویان صاحب نسخه یا کتاب امام‎رضا(ع) در منابع فهرستی شیعه؛ سوم، قراین درون متنی تالیف به قلم یکی از معصومان(ع) و قراین درون متنی تالیف به قلم شخص حضرت رضا(ع). در پژوهش حاضر، پس از بازپژوهی تاریخ دستیابی به این اثر و تبیین دلایل و شواهد مذکور، و نیز اعتبارسنجی انتقاد‌های مخالفان این نظریه و تحلیل و کشف انتقاد‌های مخدوش و مقبول، با سبک تحلیلی‎ ‎توصیفی، میزان اتقان گزاره‌های استنادی برای اثبات نظریه تالیف فقه رضوی به قلم یا املای حضرت رضا(ع) بازاندیشی انتقادی شده و این نتیجه به دست آمده است که در تمسک به این دلایل و شواهد به جمیع قراین موثر در واکاوی و شناخت مولف اثر توجه نشده است. از سوی دیگر، نمی‌توان این کتاب را خالی از خط امام‎ رضا(ع)، اثری یگانه و منتسب به مولف واحد دانست.»

در آغاز مقاله «تحلیل محتوای روایت رضوی درباره ویژگی‎ها و شاخصه‎های امامت از کتاب ‎الحجه کافی» که در این شماره منتشر شده آمده است: «مجموعه حدیثی کافی نوشته محمدبن‎یعقوب کلینی از مجموعه‌های مهم حدیثی شیعیان اثنی‎عشری است. برخی از مستشرقان تفاوت‌های میان این اثر با مجموعه حدیثی دیگر شیعی یعنی بصائر الدرجات را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که کافی هرچند از نظر محتوایی همانند بصائرالدرجات نماینده فضای غالیانه قم است، اما، چون شیعیان عقل‎گرای بغداد را مخاطب قرار داده، در انتخاب احادیث و چینش آن‌ها به‎ نوعی راه اعتدال را پیموده است و بر خلاف کتاب بصائرالدرجات، اموری که محتوایی خارق‎العاده داشته همچون علم نامحدود امامان(ع)، منابع غیرعادی این علوم و نیز توانایی زنده کردن مردگان و ... در این کتاب عنوان نشده است. در این پژوهش به‎منظور پاسخ به این پرسش که آیا کتاب الحجه کافی و بصائرالدرجات در بیان شاخصه‎های امامت وجه تمایزی دارند و فضایل امامان(ع) که در بصائر مطرح شده واقعا توسط کلینی مورد بی‎توجهی قرار گرفته است یا خیر؟ الحجه کافی و بصائرالدرجات با یکدیگر مقایسه و احادیث و ابواب مشترک و غیرمشترک دو کتاب استخراج گردید و درنهایت با روش تحلیل محتوا، یکی از ابوابی که تنها در کتاب الحجه کافی بیان شده(باب نادر جامع فی فضل الإمام و صفاته‏) تحلیل و بررسی و مشخص شد برخلاف ادعا‌های مطرح‎شده، این روایت مفصل از امام‎رضا(علیه‎السلام) از نصب الهی، عصمت و علم لدنی به‎عنوان اوصاف امام و شاخصه‌های امامت سخن گفته است.»