دو دیدگاه افراطی درباره روایت‌های تاریخی/ علی(ع) حقیقت قرآن است
گروه اندیشه ــ یک فعال فرهنگی و رسانه‌ای گفت: درباره روایت‌های تاریخی عموماً دو دیدگاه وجود دارد؛ دیدگاه اول افرادی هستند که تمام اتفاقات را با صدر اسلام مقایسه می‌کنند و عده‌ای دیگر نیز معتقدند هیچ نوع قیاسی نباید صورت گیرد، زیرا رفتار موجود در حاکمیت از اساس صحیح است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، سومین جلسه از سلسله‌برنامه‌های «حرکت منها در اعتراض به آنچه نباید باشد» با عنوان «علی در خیابان انقلاب» با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین محمدرضا زائری، امروز 11 دی‌ماه در کافه‌گالری ققنوس برگزار شد.
حجت‌الاسلام زائری در ابتدای این جلسه اظهار کرد: سخنانم را در چند محور بیان می‌کنم تا در ادامه اگر پرسشی بود، بتوانیم بحث کنیم. این گفته را شاید بارها شنیده باشید که اگر امیرالمومنین(ع) امروز حضور داشت، چنین یا چنان می‌کرد. این نوع دیدگاه نشأت گرفته از باورهای افراطی است، چون هر زمان اقتضائات خود را طلب می‌کند. در همین رابطه باید اضافه کنم کسانی که قیاس تاریخی انجام می‌دهند، عموماً دو نوع دیدگاه دارند.
دو نگاه افراطی به تاریخ
وی افزود: گروه اول افرادی هستند که بدون هیچ قید و شرطی نسبت‌های تاریخی را برای زمان حال نیز لازم می‌دانند. برای مثال می‌گویند اگر معصومی گفته است فلان کار باید انجام شود، باید دقیقاً همان رفتار را در زمان حال انجام داد، در حالی که آنها از این نکته غافل‌اند که اگر امام معصوم در زمان حال می‌زیست، شاید به گونه دیگری رفتار می‌کرد. در مقابل، گروهی نیز وجود دارند که می‌گویند نباید از تاریخ درس بگیریم، زیرا هر آنچه هم‌اکنون رخ میدهد، به نوعی درست است. به بیان دیگر، آنها معتقدند اگر امام معصوم نیز حضور داشت، همان رفتاری را انجام می‌داد که نظام آن را انجام میدهد. این دو دیدگاه به شدت افراطی است، در صورتی که می‌شود به نوعی از هر دو شکل استفاده کرد، بدون اینکه افراطی پیش آید.
وی با بیان اینکه امیرالمومنین(ع) جدای از قرآن نیست، گفت: حضرت علی(ع) حقیقت قرآن است، پس نیاییم از او سو استفاده کنیم، بلکه افتخار کنیم که خداوند امامی مثل ایشان برای ما در نظر گرفته است، زیرا در جامعه آدم‌هایی وجود دارند که امامشان هنرپیشگان یا ورزشکاران غربی است. در همین رابطه، نقل قولی از دکتر شریعتی می‌آورم. وی می‌گوید ای کاش با مردمی طرف بودم که هیچ چیز از علی نمی‌دانستند و اسم علی(ع) تا به حال به گوششان نرسیده بود. چون تصوری در ذهن نداشتند و کار من برای توصیف صفات امیرالمومنین(ع) راحت‌تر بود، ولی برای افرادی که دائماً دم از علی(ع) می‌زنند، باید زمانی طولانی صرف کنم تا ذهنیت آنها را تصحیح و صفات علی(ع) را به آنها معرفی کنم.
فاصله ما تا وضعیت آرمانی
حجت‌الاسلام زائری با بیان اینکه در این 40 سال فقط شعار علی(ع) را داده‌ایم، بیان کرد: چهار دهه است که در صدا و سیما، کتاب‌ها، آموزش و پرورش و ... شعار علی(ع) سر می‌دهیم. اما آیا تاکنون از خود پرسیده‌ایم که این 40 سال شعار دادن آیا توانسته حال و هوایی در جامعه ایجاد کند که ما به وضعیت آرمانی نزدیک شده باشیم؟
این پژوهشگر فرهنگی تأکید کرد: در وضعیت فعلی، من عموم جامعه را دو شکل می‌بینم. دسته اول افرادی هستند که تنها فحش می‌دهند و منتظرند رضا پهلوی بازگشته و وضعیت آنها را بهبود ببخشد. دسته دیگر آنهایی هستند که می‌گویند حرف و رفتار امروز مسئولان همان حرف و رفتار پیشوایان صدر اسلام است. به همین جهت، بدون هیچ بررسی، همه‌چیز را تأیید می‌کنند. این دو دسته بسیار خطرناک هستند و در رفتارشان کمتر تعقل دیده می‌شود.
وی با ذکر مثالی برای روشن کردن افراط در برخی دیدگاه‌ها، ادامه داد: پای سخن فردی بودم که در حرف‌هایش می‌گفت اینکه می‌گویند پیامبر برای برپایی اخلاق آمده است، درست نیست، چون در عربستان آن زمان اخلاق وجود داشته است. پس پیامبر آمده تا حکومت تشکیل دهد!
گروهی که نگاه افراطی به تاریخ ندارند
وی متذکر شد: گروه سومی نیز وجود دارد که مانند دو گروه قبل نمی‌اندیشند، بلکه داشته‌ها و کاستی‌ها را باهم می‌بینند. جمهوری اسلامی بنا شده که از دین دفاع کند. به همین جهت نباید دین را فدای جمهوری اسلامی کنیم، بلکه همه چیز باید فدای اسلام شود.
حجت‌الاسلام زائری تأکید کرد: زندگی بدون امام رخ نمی‌دهد، چون تا امام نباشد، مسیر مشخص نخواهد بود. در این میان همان‌گونه که گفتم، عده‌ای چون ما سعادت این را داشته‌ایم که امام ما امیرالمومنین باشد، اما عده‌ای دیگر نیز این فرصت را نداشتند و امامانی دیگر برای خود انتخاب کرده‌اند که مسیر دیگری از زندگی را پیش رویشان قرار داده است. در همین رابطه ممکن است سوالی در ذهن پیش آید و آن اینکه اگر ما سعادت این را داشته‌ایم که امام ما امیرالمومنین(ع) باشد، پس چرا در جامعه‌مان اختلاس‌های چند میلیاردی رخ میدهد؟ جواب این است که با وجود اینکه امام ما حضرت علی(ع) بوده، چنین وضعیتی به وجود آمده است. حال تصور کنیم اگر امامی نداشتیم، چقدر اتفاقات بدتری می‌توانست رخ دهد.
پس از سخنان زائری، جوانان حاضر در جلسه به طرح پرسش پرداختند و حجت‌الاسلام زائری به سوالات پاسخ داد. یکی از حضار با ابراز مخالف خود نسبت به سخنان زائری، گفت: شما می‌گویید همه چیز باید فدای اسلام شود. حتی نظام جمهوری اسلامی باید در صورت نیاز فدای اسلام شود، در صورتی که از دیدگاه ولایت، حفظ ولایت فقیه در حقیقت حفظ اسلام است و کلام ولی فقیه همان کلام پیامبر است. زائری در پاسخ به این سوال گفت: همه ما بر این باور استوار هستیم که اساس و پایه‌های نظام باید حفظ شود، اما به این معنا نیست که نباید مشکلات و مسائل بیان شود. در ضمن باید به یاد داشته باشیم اگر اسلام نبود، انقلابی هم به وجود نمی‌آمد.
در بخشی از پایان این جلسه، جدل‌های کلامی بین حاضران و حجت‌الاسلام زائری پیش آمد که گاه بر پایه احساسات استوار بود. اما حجت‌الاسلام زائری سعی کرد با دلیل به بیان منظور و پیام سخنان خود بپردازد.
انتهای پیام
