مواسات اقتصادی وظیفه همه مسلمانان است / اوصاف «ابرار» در قرآن

حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصطفی‌پور، استاد بازنشسته دانشگاه خوارزمی، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره اهمیت مواسات اقتصادی در ماه مبارک رمضان و تلاش در جهت رفع نیاز مردم در این ماه مبارک پرداخت و گفت: مواسات اقتصادی و تلاش برای رفع مشکل نیازمندان، یکی از وظایفی است که بر عهده همه مسلمانان قرار دارد. وقتی به قرآن نگاه می‌کنیم در کنار توجه به نماز، به زکات هم اشاره شده است و این نشان می‌دهد باید در دو بعد شامل اطاعت از خدا و دیگری ارتباط با مردم و حل مشکل آن‌ها فعال باشیم.

بیشتر بخوانید:

• لزوم رعایت «مواسات اقتصادی» در ماه مبارک رمضان / بازاریان در حق مردم اجحاف نکنند

وی ادامه داد: مشکلات مردم فقط یک بُعد ندارد بلکه یکی از آن‌ها اقتصادی است و مشکلات دیگری هم وجود دارد. یکی از علما می‌گوید با اینکه حال و توان حل مشکل مردم را ندارم اما از من ساخته است یک استخاره برای آن‌ها بگیرم لذا درب منزل می‌نشینم و برای آن‌هایی که عبور می‌کنند این‌کار را انجام دهم و این تلاشی برای رفع نیاز است.

تأکید اسلام بر دستگیری از ایتام

مصطفی‌پور افزود: برخی از نیازها ممکن است عاطفی باشد. در اسلام آمده اگر کودکی پدرش را از دست داده، نیاز به عاطفه پدری دارد لذا اگر چنین کاری انجام دهید اقدامی در راستای رفع نیاز است. به همین دلیل است که گفته شده بر سر بچه‌های یتیم دست بکشید تا دریایند کسی سر آنها دست محبت می‌کشد.

استاد بازنشسته دانشگاه خوارزمی یادآور شد: طبیعتاً یکی دیگر از نیازهایی که پیش می‌آید مسائل اقتصادی و مالی است که باید به آن توجه داشته باشیم و اگر کسی نیاز اقتصادی و مالی دارد باید آن را برطرف کنیم. روزه در ماه رمضان فلسفه‌های بسیاری دارد و یکی از این فلسفه‌ها این است که درد گرسنگی بکشم و با فقرا همدردی کنیم. ما با اراده خودمان این گرسنگی را تحمل می‌کنیم تا از حال فقرا با خبر شویم.

وی گفت: اساساً وجوب روزه برای تقویت تقوا است؛ تقوا به معنای رهاسازی از هر نوع وابستگی است و صرفاً به معنای دوری از گناه نیست لذا انسان باید بتواند همه وابستگی‌ها را از خودش دور کند. یکی از کارهایی که در ماه رمضان می‌توانیم انجام دهیم افطاری دادن به روزه‌داران است. گفته شده ولو با خرما به روزه‌داران افطار دهید و این پاداش بسیار بزرگی در نزد خداوند دارد.

نشانه‌های مواسات اقتصادی

مصطفی‌پور بیان کرد: طبیعتاً یکی دیگر از کارهای بزرگ این است که برای نیازمندانی که نیاز به سحری و افطار دارند یا مواد غذایی آن‌ها کامل نیست، توجه ویژه از نظر پروتئینی و ویتامینی داشته باشیم. همه این موارد می‌تواند نشانه مواسات و تلاش برای رفع مشکل نیازمندان باشد.

وی افزود: در قرآن کریم در آیه 177 سوره مبارکه بقره به اوصاف ابرار اشاره شده و آمده است: «لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ؛ نيكوكارى آن نيست كه روى خود را به سوى مشرق و يا مغرب بگردانيد بلكه نيكى آن است كه كسى به خدا و روز بازپسين و فرشتگان و كتاب آسمانى و پيامبران ايمان آورد و مال [خود] را با وجود دوست داشتنش به خويشاوندان و يتيمان و بينوايان و در راه‏ماندگان و گدايان و در راه آزاد كردن بندگان بدهد و نماز را برپاى دارد و زكات را بدهد و آنان كه چون عهد بندند به عهد خود وفادارانند و در سختى و زيان و به هنگام جنگ شكيبايانند آنانند كسانى كه راست گفته‌اند و آنان همان پرهيزگارانند» این آیه جامع‌ترین آیه قرآن در مورد ابرار است. قرآن در اینجا فرموده است، مال خود را به افراد یتیم، مساکین و فقرا و حتی راه‌گم‌کرده‌ها بدهید. این ویژگی‌های بارز انسان‌های نیکوکار است.

این کارشناس اقتصاد اسلامی بیان کرد: خداوند متعال در قرآن کریم در سوره «انسان» هم به اهمیت اطعام و دستگیری از فقرا و نیازمندان اشاره کرده و فرموده است: «وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا؛ به پاس دوستى خدا بينوا و يتيم و اسير را خوراك مى‏‌دادند» (الانسان/ 8). معصومین(ع) هم وقتی فقیری به در منزل آنها مراجعه می‌کرد غذای پخته را در اختیار آنها قرار می‌دادند.

امکان کمک‌رسانی نهادی به نیازمندان در ماه رمضان

مصطفی‌پور افزود: از باب اطعام و رفع نیاز نیازمندان تأکید بسیاری شده است و طبیعتاً‌ در اینجا انسانی که توان داشته باشد و بتواند چنین کاری را انجام دهد کار معنوی بزرگی را انجام داده و زمینه خوشحالی مؤمنان را فراهم می‌کند. یکی از مواردی که در آیات و روایات بر آن تأکید شده، شاد کردن دل مؤمنان است. لذا باید در ماه مبارک رمضان، چه به صورت فردی و چه به صورت جمعی و نهادی به چنین کاری اقدام کنیم.

استاد بازنشسته دانشگاه خوارزمی بیان کرد: اگر بخواهیم به صورت فردی اقدام کنیم می‌توانیم برای مثال، به نیازمندان اطعام دهیم یا برخی دیگر از نیازهای آن‌ها را برطرف کنیم اما امسال با شیوع کرونا، خطراتی در اطعام مستقیم وجود دارد لذا این افراد می‌توانند به نیازمندان پول بدهند تا نیازهای آنها برطرف شود اما گاهی می‌توانند با تهیه غذا، خوراک مورد نیاز آنها را تأمین کنند.

حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی‌پور در پایان گفت: الان نهادهایی همانند بسیج، هیئت امنای مساجد و ... وجود دارند که نیازمندان مناطق خود را می‌شناسند و طبیعتاً می‌توانند با جمع‌آوری کمک‌ها، آن را به نیازمندان واقعی برسانند.