از رسم مصری‌ها برای دختران روزهاولی تا سفره‌های انفاق فقرای نیجر
قائم‌مقام اسبق معاونت بین‌الملل دفتر رهبر معظم انقلاب با بیان خاطراتش از ماه رمضان در کشورهای مختلف، از رسم عجیب مصری‌ها برای دختران روزهاولی، سفره‌های انفاق فقیرانه ولی بی‌ریای مسلمانان نیجر برای روزه‌داران در خیابان و ترافیک انسانی عمره‌گزاران رمضان در عربستان یاد کرد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا نوراللهیان در طول سال‌هایی که مسئولیت سازمان مدارس خارج از کشور را برعهده داشت و قائم‌مقام معاونت امور بین‌الملل دفتر رهبر معظم انقلاب بود، سفرهای متعددی را به کشورهای مختلف تجربه کرده که برخی از آنها در طول ماه رمضان روی داد و همین موضوع زمینه‌ای شد تا با وی درباره خاطرات سفرهایش به گفت‌وگو بنشینیم.
نوراللهیان با اشاره به اینکه طی ماه رمضان در کشورهای جنوب‌شرق آسیا همچون فیلیپین، تایلند، سریلانکا، مالزی و اندونزی حضور داشته است، از سفر به شبه قاره هند، کشورهای آسیای میانه همچون آذربایجان، تاتارستان و سرزمین‌های خیوه، دشت خوارزم، بخارا، سمرقند و حضور در کشورهای عربی چون کویت، عربستان، عراق، بحرین، امارات متحده عربی، سوریه، لبنان و همچنین کشورهای شرق آفریقا از جمله سودان و اوگاندا و کشورهای غربی این قاره همچون مراکش، مالی، سیرالئون، گینه بیسائو، کشورهای مغرب عربی آفریقا مانند تونس، مصر، لیبی، نیجریه و نیجر یاد کرد. البته برخی از این سفرها با ماه رمضان همزمان بود.
آداب رمضانیه در مصر
وی به ذکر آداب و مراسم‌های این ماه در مصر پرداخت و گفت: از یک ماه مانده به رمضان شهرها به همت مردم و به صورت خودجوش آذین‌بندی می‌شوند؛ همان طور که در تهران، قم یا ساوه و کوچه پس‌کوچه‌ها شاهد تزئین خیابان‌ها، بستن طاق نصرت، چراغانی و توزیع شربت در ایام نیمه شعبان هستیم، در مصر چنین روندی برای ماه رمضان دیده می‌شود.
دختران روزهاولی
نوراللهیان اظهار کرد: مصری‌ها جلوی برخی خانه‌ها شتری می‌گذارند و پیش روی آن علف می‌ریزند و بچه‌اش را نیز کنارش قرار می‌دهند و مادر و دختری را به صورت نمادین روی این شتر سوار می‌کنند و با خط زیبایی در کنار آن می‌نویسند «رمضان الکریم»؛ این کارها نشان می‌دهد که این خانه صاحب دختری است که برای اولین‌بار روزه‌دار شده است.
وی افزود: مصری‌ها رمضان را با شکوه خاصی برای دختران روزهاولی برگزار می‌کنند؛ علاوه بر اقوام، همسایه‌ها نیز متوجه می‌شوند که دختر این خانه از امسال روزه می‌گیرد و برایش گل می‌آورند و او روزه گرفتن و سختی آن را می‌پذیرد و از عبادت در این ماه لذت می‌برد.
مسجد امام حسین(ع) قاهره
نوراللهیان در بخش دیگری از خاطراتش گفت: در پایتخت مصر مسجدی وجود دارد که طبق برخی نقل‌ها، سر مبارک امام حسین(ع) در صحن و ضریح واقع در این مسجد مدفون است. این مکان مانند کربلا و حرم مطهر امام حسین(ع) مورد احترام اهل سنت مصر است. این مکان به بزرگی ضریح سیدالشهدا(ع) است و بارگاهی مانند حرم این امام دارد. مصری‌ها ولادت امام حسین را به مدت 10 روز جشن می‌گیرند و با وجود اینکه اغلب آنها سنی هستند، ولی آثار دینی بسیاری در کشورشان دیده می‌شود که علت آن حکومت 230 ساله فاطمیون در آنجاست.
روزه‌داران نیجری و انفاق در فقر
نوراللهیان از سفر به نیجریه طی یک روز پیش از ماه رمضان یاد کرد و ادامه داد: آن روز به استقبال ماه رمضان رفته بودم و با ماشین از لاگوس (پایتخت سابق نیجریه) به سمت نیامی (پایتخت نیجر) می‌رفتم؛ این دو کشور در غرب آفریقا قرار دارند. از آنجا که من بسیار سفر می‌کنم باید روزه‌ام را می‌گرفتم.
وی گفت: 29 شعبان وارد نیامی شدیم و این لحظه مصادف با ساعت افطار و اذان مغرب بود که اولین شب ماه رمضان به شمار می‌آمد؛ دیدم که مردم این شهر هم مانند من یک روز قبل از رمضان به استقبال این ماه رفته و روزه گرفته و در جلوی در منازل خود نشسته بودند و ترمه‌ای را روی خاک و جلوی منزل خود پهن کرده و اندک خوراکشان را که نان و تکه‌ای آناناس یا موز بود انفاق می‌کردند.
نوراللهیان با بیان اینکه چنین سفره‌های کوچک و خالی از تنوع غذایی من را تحت تأثیر قرار داد، افزود: مردم این منطقه فقیر بودند و آنچه داشتند در طبق اخلاص گذاشته بودند؛ من افطار کردم و وارد شهر رمادی، که از شهرهای مرزی بود، شدم. از این شهر تا زمانی که به نیامی، پایتخت، برسم از هر روستایی که رد می‌شدیم، می‌دیدم که مردم آنجا تا اذان صبح بیدار و مشغول عبادت هستند؛ بانوان سیه‌چرده با پوشش خاص خود، مردان، دختران و پسران جوان، همگی دست‌بسته (طبق سنت اهل تسنن) به خواندن نماز شب و گریه به درگاه الهی مشغول بودند.
وی با اشاره به اینکه این صحنه‌ها در مسیری به طول فاصله شاهرود تا مشهد قابل مشاهده بود، ادامه داد: هنگامی که اذان می‌شد شیعیان بر طبق فتاوای فقهی فقها، اندکی بیش از 10 دقیقه صبر و بعد افطار می‌کنند (البته این اختلاف‌ها بین شیعه و سنی اهمیت ندارد)؛ مردم برای افطار به مسجد می‌آمدند و سفره‌های باریکی میان دو نماز پهن، و در آن ظرفی آب، خرما و گاهی نانی که افراد خود در تنور منزلشان پخته بودند، یافت می‌شد. مردم نیجر بلافاصله پس از اینکه افطار مختصری می‌کردند، اذان می‌گفتند و نماز را اقامه می‌کردند.
اهالی داکار و تسبیح هزار دانه‌ای
نوراللهیان افزود: در داکار (پایتخت سنگال) هم دیدم که مردم بعد از نماز به منزل می‌رفتند و افطار می‌کردند و برای نماز عشاء، که یک ساعت و نیم پس از نماز مغرب بود، سیل جمعیت به سمت مسجد روان می‌شد. البته روی سفره‌های افطارشان خوراک‌های متنوعی نبود.
وی درباره مراسم عبادی مردم داکار گفت: مردم در این کشور زیرانداز سفیدی را در بیرون مساجد به طول چند متر پهن می‌کنند و رهگذران بدون اینکه اجازه بگیرند روی آنها می‌نشینند. مردم داکار یک ساعت و نیم تا نماز عشاء با تسبیح‌های هزار دانه‌ای رو به قبله می‌نشینند و ذکر می‌گویند.
حلقه‌های انسانی صوفیان در مصر
نوراللهیان ادامه داد: وقتی نماز در این مکان مقدس به پایان رسید، دیدم که پرده‌ای با دو ستون باز شد که به عربی روی آن نوشته شده بود: «هیئت دوستداران حسین تیجانی‌های قاهره»؛ مردم از دو طرف به سمت این پرده آمدند و دست همدیگر را گرفتند و زنجیر درست کردند. من هم به این جمع و حلقه پیوستم و در حدود 40 دقیقه اذکاری را خواندند.
این مقام مسئول با بیان اینکه تیجانی‌ها صوفیه هستند و تبارشان به سیدمحمد تیجان، یکی از فرزندان دختر امام حسین(فاطمه)، می‌رسد و مردم مصر احترام بسیاری به این بانو می‌گذارند، توضیح داد: اعضای حلقه شروع به گفتن لا اله الا الله 40 مرتبه، سبحان الله، الله اکبر، الحمدلله و ... کردند. آنقدر این اذکار را گفتند که از حال خود خارج شدند و روح آنها به ذکرگویی مشغول بود. خداوند در قرآن می‌فرماید که وقتی می‌خواهید ذکر بگویید، ذکر کثیر بگویید. این مردم هزار بار یا الله گفتند و این ذکرگویی گروهی بود و صدای نیایش این فضا را معنوی کرده بود.
رمضان در پاکستان
نوراللهیان از حضورش در پاکستان طی ماه رمضان یاد کرد و گفت: در گذشته با بروز موضوع سلمان رشدی، تعدادی از مسلمانان در هند و پاکستان کشته شدند و امام خمینی(ره) خواستند که به آن رسیدگی شود. در همین راستا من به همراه حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا نوری شاهرودی، که اکنون سفیر ایران در عمان است، عازم پاکستان شدیم.
وی افزود: ماه رمضان بود و باید سه چهار روز در این کشور می‌ماندیم؛ حال و هوای مردم 5 روز مانده به عید فطر مانند عید نوروز در ایران بود که از 14 اسفند حراج شروع می‌شود و خیابان‌ها شلوغ‌اند. پدرها و مادرها دست بچه‌ها را می‌گیرند و به بازار می‌روند و برایشان خرید می‌کنند. مردم این کشور فقیرند و خرید کفش یا لباس برای کودکان شور بسیاری در آنها ایجاد می‌کند. گاهی به مناسبت عید فطر 7 روز تعطیل است.
تأثیر ادعیه صحیفه سجادیه بر یک زن کاتولیک
وی خاطره دیگری از آنه ماری شیمل، بانوی مسیحی اسلام‌شناس آلمانی، مطرح کرد و گفت: او به مطالعات اسلامی ایرانی علاقه بسیاری داشت؛ مادرش را در اتریش به علت بیماری بستری کرد و اوقاتی که مادرش در خواب بود، دو دعای 44 و 45 صحیفه سجادیه درباره رمضان را به آلمانی ترجمه می‌کرد.
نوراللهیان با اشاره به اینکه سخن پیامبر اسلام(ص) که «مردم در خواب هستند و وقتی می‌میرند بیدار می‌شوند» روی سنگ مزار این بانوی آلمانی نقش بسته است، افزود: راهبه‌ای کاتولیک در اتاق مادر شیمل بود که از این کار ماری تعجب و از او در این باره سؤال می‌کند. ماری می‌گوید که مسلمانان در قرن هفتم میلادی پیشوایی دارند که کتابی درباره نیایش دارد و دو دعای این اثر به شروع و وداع با رمضان اختصاص دارد و من آنها را ترجمه می‌کنم.
وی اظهار کرد: راهبه چنان از این کار شیمل ناراحت شده بود که رویش را به دیوار و به او پشت کرده و گفته بود که مگر خودمان مفاهیم نیایشی کم داریم که به سراغ متون نیایشی مسلمان‌ها رفته‌ای؟ وقتی کتاب چاپ شد، ماری شیمل دو نسخه را برای این بانو فرستاد؛ یک روز تلفنش زنگ زد و راهبه از پشت خط تلفن به ماری گفت که این دعا دعایی غیر از نیایش انجیل است؛ تو من را به وادی دیگری بردی. چطور از تو تشکر کنم؟
ترافیک انسانی عمره‌گزاران رمضان در عربستان
نوراللهیان از حضورش در افغانستان طی این ماه مبارک یاد کرد و گفت: مردم این کشور به خوبی روزه می‌گیرند و تعداد افرادی که در آنجا روزه می‌گیرند بسیار بیشتر از ایران است. در عراق هم وضعیت به همین منوال است. 20 روز را هم در مدینه و مکه بودم. وقتی از این شهرها صحبت می‌کنم، باید بدانید که مردم کشورهای لبنان، سوریه، مصر، مراکش، تونس، اندونزی، چین و حتی اروپا در آنجا فراوان هستند؛ به ویژه در ماه رمضان تعداد عمره‌گزاران بسیار می‌شود و ترافیک انسانی است.
وی اظهار کرد: عمره‌گزار و مجاور عربستانی در این ایام روزه می‌گیرند؛ اهل سنت روزه نگرفتن در سفر را، که ما حرام می‌دانیم، واجب نمی‌دانند و معنی استحباب را از آن برداشت می‌کنند. بعد از نماز مغرب و عشاء مسجدالنبی(ص) و مسجدالحرام مملو از جمعیت می‌شود و تا نماز صبح مردم مشغول قرآن و نماز می‌شوند. دادن افطاری به همسایگان از آداب دیگری است که در این کشور قابل مشاهده است.
گفت‌وگو از آزاده غلامی
انتهای پیام
