خصوصیات نظام اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای در دوفصلنامه «مطالعات اندیشه معاصر مسلمین»
دهمین شماره از دوفصلنامه «مطالعات اندیشه معاصر مسلمین» به صاحب‌امتیازی جامعة‌المصطفی العالمیة و مدیر مسئولی سیدمحسن میری منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ در این شماره از دوفصلنامه مطالعات اندیشه معاصر مسلمین، مقالاتی با عناوین «بررسی تطبیقی انتقادی اندیشه‌های اجتماعی سیاسی دو جریان سلفیه و نوسلفیه»، «بازخوانی صفات خبریه از دیدگاه سلفیه جهادی»، «خصوصیات نظام اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای»، «حقیقت جامعه و بررسی مفاهیم وجودی مرتبط با آن با تأکید بر آراء علامه طباطبایی»، «واکاوی خوانش حسن حنفی پیرامون ماهیت وحی» و «نفت‌ستیزی در اندیشه شاعران معاصر عربی (مطالعه موردی شاعران دو کشور عراق و سوریه)» منتشر شده است.
بررسی تطبیقی انتقادی اندیشه‌های اجتماعی سیاسی دو جریان سلفیه و نوسلفیه
در طلیعه نوشتار «بررسی تطبیقی انتقادی اندیشه‌های اجتماعی سیاسی دو جریان سلفیه و نوسلفیه» آمده است: یکی از جریان‌ها مطرح در تاریخ اسلام، جریان ظاهرگرای تندرو بوده است. تئوریزه شدن این جریان در اندیشه ابن تیمیه با تأکید بر سلف صالح، سبب محور قرار گرفتن او در این جریان شده است. این جریان در دوران معاصر با سه رویکرد دیوبندی، وهابی و نوسلفی در جهان اسلام بازتولید شده است. دو رویکرد دیوبندی و وهابی به عنوان سلفیه سنتی نگاه احیاءگرانه و خلوص‌گرایانه به دین داشته، و خواهان اصلاح دیانت اسلامی و زدوده شدن بدعت‌ها از آنند. آنان نوعا نگاهی عقل‌ستیز و نص‌گرا به دین داشته و خواهان بازگشت به نصوص دینی و تفسیر آن بر اساس سنتهای صدر اسلامند؛ اما رویکرد نوسلفیه به دین متأثر از دنیای مدرن بوده و تحت تأثیر عقلانیت استشراقی، هدف اصلی آن رهایی تمدن اسلامی از انحطاط و ترقی به وسلیه اسلام واقعی است. آنان هم علت انحطاط تمدن اسلامی را خرافات دانسته و خواستار اصلاح دینی‌اند؛ اما رویکردهای نص گرایانه و عقل ستیز جریان سلفی، از جهاتی با رویکردهای مدرن و روشنفکرانه جریانات نوسلفی هماهنگ شده و علی رغم بعضی اختلافات در بسیاری از زمینه‌ها این دو جریان با هم همراه شده‌اند. با توجه به گسترش ابعاد حضور اجتماعی سیاسی این جریان در جهان، در این نوشتار سعی شده است که اندیشه‌های اجتماعی سیاسی این دو جریان و بنیادهای آن با نگاه تطبیقی انتقادی مورد بررسی قرار گیرند.
بازخوانی صفات خبریه از دیدگاه سلفیه جهادی
نویسنده مقاله «بازخوانی صفات خبریه از دیدگاه سلفیه جهادی» در طلیعه نوشتار خود آورده است: صفات خبریه یکی از مهمترین و شاید چالشی‌ترین مباحث کلامی در سلفیه به شمار می‌رود که چگونگی انتساب این صفات به خداوند، موجب دیدگاه‌هایی چون تجسیم و تشبیه و تعطیل و توقف شده است، سلفیه جهادی که اصطلاحی نو به شمار می‌رود و همواره تلفیقی از میان سلفیان رادیکالی است، این سؤال به وجود می‌آید که آیا آنها نیز همچون دیگر سلفی‌ها در صفات خبریه پیرو ابن تیمیه حرانی‌اند و تعابیری چون بلاکیف و بلاتعطیل و سؤال عنه بدعه و ...را دارند؟ در این نوشتار با بررسی و ریشه‌یابی روش‌شناسی سلفیه جهادی و خاستگاه آنها در مورد ظواهر الفاظ به این نتیجه رسیده که برخی از سلفیه جهادی که متأثر از ابن تیمیه‌اند، در روش شناسی ظاهرگرای‌اند و در باب صفات خبری همان تعابیر وی چون بلاکیف، بلاتعطیل، سؤال عنه بدعه و ... را دارند، اما برخی دیگر از سلفیه جهادی که متأثر از سید قطبند، به خاطر مشی عقل‌گرایی آنها، در باب صفات خبریه قائل به تأویل مجازند.
خصوصیات نظام اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای
نویسنده مقاله «خصوصیات نظام اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای» در طلیعه نوشتار خود آورده است: به اذعان دوست و دشمن، آیت‌الله خامنه‌ای شخصیتی برجسته در جهان معاصر است. شعاع تأثیرگذاری رهبری آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) نه تنها جهان تشیع، که جهان اسلام را در نوردیده است. این موفقیت، صرف نظر از ویژگی‌‌های شخصیتی جامع الاطراف ایشان، متأثر از خصوصیات نظام اندیشه‌ای است که جایگاه ایشان را در جهان معاصر به کلی متمایز از دیگران ساخته است. پژوهش حاضر به این پرسش مهم پاسخ می‌دهد که ویژگی های اساسی و عناصر برجسته نظام اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای چیست؟ یافته‌‌ها که با روش توصیفی و تحلیلی اندیشه‌های ایشان شامل بیانات، پیام‌ها و برخی آثار منتشر شده ایشان به دست آمد، حاکی از آن است که نظام اندیشه ایشان دارای دست کم پنج ویژگی اساسی، شامل روشمندی، مسئله‌مداری، تمدن‌‌نگری، صورت‌‌بندی بر محور توحید و رویکرد انتقادی تعالی‌‌گرایانه است. هر کدام از این پنج ویژگی اساسی سهمی را در مجموعه نظام اندیشه ایفا می‌کند که به راحتی نمی توان از نقش آن غفلت کرد.
حقیقت جامعه و بررسی مفاهیم وجودی مرتبط با آن با تاکید بر آراء علامه طباطبایی
در طلیعه نوشتار «حقیقت جامعه و بررسی مفاهیم وجودی مرتبط با آن با تاکید بر آراء علامه طباطبایی» می‌خوانیم: علامه طباطبایی، انسان را مستخدم بالطبع و مدنی بالفطره می‌دانند. ضرورت‌های غریزی او را به ایجاد جامعه و استخدام دیگران و فطرت، او را به حق محوری می‌خواند. علامه معتقدند اسلام برای اجتماع، حقیقت و اصالت قائل است که با توجه به میزان غریزی یا فطری بودن مبانی آن، حقیقتی متفاوت پیدا می‌کند. یافتن حقیقت جامعه ما را به سمت شناخت وجودی و واقعی جامعه می‌برد. در این تحقیق با کمک براهین برگرفته از آیات و روایات و روش اسنادی - کتابخانه و استفاده از تکنیکهای توصیفی تحلیلی، نتایج حاصل از اصالت داشتن جامعه بررسی می‌شود. هر موجود حقیقتی، مثل جامعه، مظهری از اسماء الهی است، با شناخت اسم، حقیقت و سیر حرکت آن روشن می‌شود. همچنین امام جامعه، شخصیت متعیّن و غایت جامعه است و جامعه در مراتب وجودی امام خود حرکت می‌کند. زمانه به عنوان ظرف تحقق اراده الهی می‌تواند عامل شناخت حقیقت جامعه باشد؛ زیرا انتخاب‌های جامعه متناسب زمانه خودش است. با حقیقت جامعه و اینکه قرآن جوامع را دارای اجل معرفی می‌کند می‌توان امکان ادامه حیات یا علت نابودی یک جامعه را شناخت.
انتهای پیام
