مروری بر زندگی ملاعبدالله مازندرانی؛ مشروطه‌خواه گمنام
کتاب «ملاعبدالله مازندرانی؛ مشروطه‌خواه گمنام»، از سوی مسعود بهرامیان به رشته تحریر درآمده و انتشارات چتر دانش این کتاب را روانه بازار نشر کرده است.
به گزارش ایکنا؛ نویسنده در بخشی از این کتاب که مربوط به «اندیشه‌های اجتماعی از عبدالله مازندرانی» است، به وجوب آموزش نظامی از دیدگاه مازندرانی پرداخته و آورده است: مازندرانی در تکمیل سخنان آخوند خراسانی در وجوب آموزش نظامی می‌نویسد، آنچه جناب حجت‌الاسلام دامت برکاته مرقوم فرمودند مطابق واقع و کافیست در مقام الزام اخوان المومنین بر قیام به وظایف این امور که موقوف علیه بقاء استقلال دولت اسلامی است و سابقا مفصلاً بر طبق این عرض شده و زیاده بر این ورقه گنجایش عوارض ندارد. با توجه به این نامه، مازندرانی فراگیری آموزش نظام سربازی را جهت حفظ مرزها و سرزمین اسلامی بر جوانان واجب می‌شمارد.
نویسنده کتاب در باب تأکید مازندران بر استفاده از محصولات وطنی می‌نویسد: عبدالله مازندرانی در تایید و پشتیبانی از شرکت نساجی اسلامیه و تشویق مردم به استفاده از محصولات آن، اینگونه خطاب به مظفرالدین شاه می‌نویسد اولاً احتیاط کردن از شبهات، از مستحسنات عقلیه و شرعی است، ثانیاً ترویج و همراهی و همدستی و یک جهتی نمودن در رواج این شرکت اسلامیه هر دو مقصد را حاصل می‌کند. خداوند عالم تایید و مدد و یاری نماید کسانی که به قدرت مالی و لسانی ترویج این شرکت اسلامیه می‌نمایند.
در بخش دیگری از کتاب به مسئله «رصد اوضاع جهان اسلام و وحدت اسلامی» اشاره شده و آمده است: اشاره علمای عتبات از جمله آخوند ملاعبدالله مازندرانی به سرنوشت رهبران ضداستعماری ترکستان و قفقاز در مبارزه با روسیه تزاری، گویای اطلاع آنان از حوادث سیاسی آن مناطق و مقاومت‌های مردم مسلمان آنجا بود. در تلگرافی که در تاریخ ۲۲ صفر سال ۱۳۳۰ از طرف آیات عظام ملاعبدالله مازندرانی، سیداسماعیل صدر و میرزا محمدتقی شیرازی به بلاد ایران مخابره شد، آمده است: عشایر و ایلات مملکت که قوای دفاعیه دولت و ملت است ... ذلت اسارت در چنگال اجانب و به روز سیاه خوانین قفقاز و ترکستان و غیره هم نشستن را بر خود روا ندارند.
در زمان انقلاب مشروطه مراجع شیعه بیانیه‌ای جهت وحدت اهل تشیع و اهل سنت صادر کردند. در این بیانیه آمده بود چون دیدیم که اختلاف فرقه‌های پنجگانه مسلمین اختلافاتی که مربوط به اصول دیانت نیست، موجب انحطاط دُول اسلام و استیلای خارجی آن شده است، به جهت حفظ کلمه جامع دینیه و دفاع از شریعت محمدیه، فتاوای مجتهدین عظام که روسای شیعه جعفری هستند و مجتهدین اهل سنت اتفاق نموده بر وجوب به تمسک به حبل اسلام ... و اتفاق شد بر وجوب اتحاد تمام مسلمین در حفظ اسلام و نگهداری جمع مملکت‌های اسلامی از تشابهات دُول بیگانه و حمله‌های سلطنت‌های صلیبیه، متحد شد رای جمیعاً برای حفظ حوزه اسلامیه بر اینکه تمام قوت و نفوذ خود را در این خصوص مبذول داریم. از جمله علمایی که این بیانیه را امضا کردند شیخ عبدالله مازندرانی بودند.
یکی دیگر از مباحثی که نویسنده به آن پرداخته «توجه به حقوق اقلیت‌ها» است که در این بخش آمده است: مشروطیت باعث شد که به حقوق اقلیت‌های مذهبی توجه بیشتری شود تا جایی که ابتدا مشروطه‌خواهان می‌خواستند با تصویب قانون برابری همه اقشار جامعه در برابر قانون، حقوق آنان و مسلمانان برابر شود که این مسئله اعتراضات علمای مخالف مشروطه را به دنبال داشت. البته تفاوت دیدگاه برابری حقوق شهروندان در برابر قانون که معتقد به حفظ حقوق اقلیت‌های دینی بود و آنان را با شهروندان مسلمان برابر می‌دانست وجود داشت، منتها به وجود آمدن مسائل مشروطیت تقابل، تعامل و مباحث پیش آمده بین دو گروه علما، عملاً موجب شده بود که با دید ملایم‌تری به حقوق اقلیت‌ها توجه شود.
این نظر در تلگراف میرزاحسن مجتهد تبریزی از علمای مخالف مشروطه به علمای مشروطه‌خواه نجف مخابره کرده است، حاکی از تعامل آنان در حفظ حقوق اقلیت‌های مذهبی و جلوگیری از ایذاء و اذیت آنان است: چه می‌فرمایند در مسئله اذیت و تحقیر کردن طایفه زرتشتیه که در حمایت از اسلام و مطیع اسلامند. استدعا از حضور مقدس آنکه جواب مسئله را با خط شریف در حاشیه مرقوم و با مهر مبارک ممهور فرمایند تا در زمان نیاز حجت باشد. جواب تلگراف اینگونه است: ایذاء و تحقیر طایفه زرتشتی و سایر اهل ذمه که در حمایت اسلامند، حرام و بر تمام مسلمین واجب است که وصایای حضرت خاتم‌النبیین را در حسن سلوک و تالیف قلوب و حفظ نفوس و اعراض و اموال ایشان را آنطور که شایسته است رعایت نمایند و سر مویی تخلف کنند.
انتهای پیام
