رقابت برای نوکری اهل بیت(ع) در جشنواره ملی قرآنی دانشجویان + فیلم

به گزارش خبرنگار اعزامی ایکنا به ارومیه، سی و هفتمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور این روزها در شهر ارومیه و در رشته‌های مختلف بخش آوایی در جریان است.

این مسابقات از بعدازظهر روز گذشته 16 مردادماه با برگزاری رقابت در رشته‌های مداحی، دعاخوانی و اذان آغاز به کار کرد و پنجشنبه 19 مردادماه نیز با برگزاری مراسم اختتامیه و تجلیل از برگزیدگان به کار خود پایان می‌دهد.

اما یکی از رشته‌هایی که اولین دوره حضور خود در جشنواره را ثبت می‌کند، رشته مداحی است. رشته‌ای که طراحی شده تا در کنار رشته‌ها و بخش‌هایی همچون نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و ... بخش عترت بزرگترین جشنواره دانشجویی کشور را پررنگ‌تر از قبل کند.

با توجه به علاقه‌مندی قاطبه مردم به بحث مداحی، به نظر می‌رسد این رشته در سال‌های آینده و در صورت حضور جمعیت در سالن، به یکی از جذاب‌ترین رشته‌های مسابقات تبدیل شده و حتی رشته تلاوت را که سال‌ها تنها جاذبه مسابقات قرآن بوده است نیز کنار بزند. مسابقات پرسوز و گدازی که شرکت‌کننده در آن تنها چندین ثانیه زمان دارد تا احساس مستمع را با یک تلنگر در هم بشکند و او را همراه خود کند تا کوچه‌های بنی‌هاشم و ...

در رشته مداحی شرکت‌کننده باید با محوریت جهاد تبیین، حضرت زینب(ع)، امام سجاد(ع) و البته حجاب به ارائه برنامه بپردازد. در این رشته تمرکز داوران بیشتر بر روی اجرای شعر، اصول و فنون مداحی و در مرحله بعد صوت و ... است. 

ابوالفضل اکبری، یکی از ده‌ها شرکت‌کننده راه‌یافته در رشته مداحی به جشنواره ملی است، او به عنوان نماینده دانشگاه فرهنگیان در این جشنواره حضور یافته و امسال آخرین سال حضورش در جشنواره است، چرا که از سال بعد باید در کلاس درس برای دانش‌آموزان تمرین ستایشگری اهل بیت را انجام دهد. 

اکبری جزء با سابقه‌های جشنواره‌های دانشجویی حداقل در سطح دانشگاه فرهنگیان است. او سال گذشته و امسال در جشنواره داخلی دانشگاه فرهنگیان رتبه نخست دعاخوانی و مداحی را کسب کرده و حالا آمده تا در میدانی بزرگ‌تر توانمندی خود را نشان دهد.

وی در مورد ضرورت‌های اضافه شدن رشته مداحی به جشنواره‌ای دانشجویی با موضوع قرآن گفت: ذکر امام حسین(ع) باعث تربیت بچه‌ها می‌شود، مکتب امام حسین(ع) یک مکتب تربیت‌ساز بزرگ است و برای ما که در دانشگاه فرهنگیان هستیم و قرار هست معلم باشیم، بسیار کاربردی خواهد بود. 

اکبری گفت: من همیشه گفته‌ام مداحی مسابقه نیست، در رشته‌های دیگر می‌توان گفت مسابقه و رقابت جریان دارد، اما در مداحی نوکری امام حسین(ع) هست، اینکه یکی بهتر بخواند یا یکی بدتر بخواند تنها لطف سیدالشهدا است که باید قبول کند. در مداحی شاید یک شرکت‌کننده خوب اجرا نکند، اما صدایش سوز لازم را داشته باشد و مستمع را با خود همراه کند. اثر مداحی به سوز دل مداح بستگی دارد، مثلا آقای کوثری شاید با اصول مداحی آشنا نبود، اما وقتی می‌خواند در و دیوار هم به گریه می‌افتاد. 

وی همچنین در مورد آینده خود در عرصه مداحی و علاقه‌اش به مداحان پیشکسوت تصریح کرد: در کنار شغل معلمی حتما مداحی و نوکری امام حسین(ع) را به صورت حرفه‌ای ادامه خواهم داد. الگوی من در مداحی  محمود کریمی است.

اکبری در مورد رواج برخی مداحی‌ها که به نظر می‌رسد تنها به دنبال جذب مخاطب است بیان کرد: وقتی به روضه امام حسین(ع) می‌ری در کنار گریه باید چیزهای دیگر هم یاد گرفت. این البته خوب است، اما اینکه در روضه فقط گریه کنیم و به سر و صورت خودمان بزنیم، اما چیزی برای بیرون از روضه نداشته باشیم و یاد نگرفته باشیم، کار شاخصی نکرده‌ایم. مداح کسی است که در کنار روضه راه و رسم امام حسین(ع) را هم به مستمع یاد دهد.

این شرکت‌کننده رشته مداحی با اشاره به این که آخرین حضورم در جشنواره قرآن و عترت دانشجویان خواهد بود، گفت: البته مسابقات را در رشته دعاخوانی و در مسابقات سازمان اوقاف ادامه خواهم داد. 

وی در پایان در مورد شرایط برگزاری مسابقات در رشته مداحی در سی و هفتمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان بیان کرد: در رشته مداحی مهم‌ترین موضوع سیستم صوتی است، سیستم صوتی قلب جلسه است. اما متأسفانه سیستم استفاده شده اگرچه خوب بود اما به درستی تنظیم نشده بود. برگزارکنندگان جشنواره برای رفع این اشکالات ریز می‌توانند از کسی که در این زمینه تخصص دارد استفاده کنند. نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم تناسب مکان برگزار با محتوای مسابقات است. مسابقات مداحی باید در حسینیه یا حداقل نمازخانه برگزار شود نه یک سالن پذیرایی. اگر در نمازخانه بود فضا معنوی‌تر بود. 

امیرمحمد قاسمی، از دانشگاه تبریز به این مسابقات آمده اما به قول خودش از اهالی پایتخت تشیع ایران اردبیل است. او دانشجوی ارشد فلسفه و کلام اسلامی است. اجرای این مداح اهل بیت عصمت و طهارت در حرم رضوی در مورد قرآن‌سوزی در فضای مجازی خوب دیده شد و آن اجرا نشان داد که با یک ستایشگر آینده‌دار مواجه هستیم. 

وی در مورد ضرورت‌های اضافه شدن رشته مداحی به جشنواره قرآن و عترت دانشجویان به خبرنگار ایکنا گفت: ما در تعبیرات خود می‌گوییم قرآن و عترت، یکی مکتوب است که قرآن است و یکی منطوق است که عترت است. در تعبیر دیگری می‌گوییم قرآن، عترت صامت است و عترت قرآن منطوق است. در جشنواره قرآنی دانشجویان، قرآن حضور داشت، اما اضافه شدن صحیفه سجادیه و مداحی باعث شده بخش عترت نیز تقویت شود.

قاسمی با اشاره به اینکه اجرای خوبی در جشنواره داشته است، افزود: البته چون در ماه محرم قرار دایم، در مراسم زیادی حضور داشته‌ام و در ماه‌های اخیر بیش از هزار ساعت مداحی داشته‌ام. لذا آن آمادگی همیشگی را نداشتم، ولی خوشبختانه اجرای خوبی داشتم.

وی با اشاره به اینکه در اشعار خود اشاره‌ای هم به قرآن‌سوزی داشته است، بیان کرد: با توجه به اتفاقات اخیر به شعر انتخابی خودم که در مورد حضرت زینب(س) بود ابیاتی با موضوع قرآن اضافه کردم تا مشت محکمی بر دهان منکران قرآن باشد. حضرت آقا فرموده است گاهی یک مداح می‌تواند با یک بیت اثرگذاری صد کار دیگر را داشته باشد، لذا شرایط ایجاب می‌کرد از این فرصت استفاده کنم. 

این مداح جوان همچنین عنوان کرد: بنده توفیق این را داشتم در کشورهای عراق و ترکیه مداحی داشته باشم، امسال هم از پنج کشور اروپایی دعوتنامه داشتم اما به دلیل مشکلات سیاسی ویزا صادر نشد. ان‌شاءالله در منطقه ترک‌نشین عراق و شیعیان کشور ترکیه هم حضور خواهم یافت. 

قاسمی در مورد استفاده از ابیات با زبان آذری و استفاده از زبان بومی در مداحی، گفت: در وسط و اواخر اجرا به زبان ترکی خواندم، استفاده از سبک‌های سنتی در مداحی نمره دارد.

وی در ادامه در مورد برخی مداحی‌ها که به نظر می‌رسد برخی برای خودنمایی ارائه می‌دهند، گفت: ما در کشور یک ولی نعمت داریم که در هر قسمتی و هر جنبه‌ای برای ما راه را نشان می‌دهند. حضرت آقا در هر دیداری یک حرف تازه دارند که البته در امتداد هم است. اگر این حرف‌ها را سرمشق خودمان قرار دهیم به بیراهه نخواهیم رفت. قطعا ما در این مسیری که بسیار خطیر است می‌توانیم بدون اینکه افراط داشته باشیم، باعث وهن شیعه شویم یا از آهنگ‌های غیر استاندارد استفاده کنیم، می‌توانیم به راحتی مخاطب را جذب کنیم و مورد توجه حضرت زهرا(س) نیز قرار بگیریم. 

وی در پایان مورد اضافه شدن رشته مداحی به جشنواره گفت: با توجه به اینکه اولین بار بود این رشته به مسابقات اضافه شده، خیلی خوب بود اما به نظرم می‌توانیم داوران بسیار متخصص‌تری داشته باشیم، البته داوران خوب بودند اما آنهایی که صاحب نظر و شناخته‌شده‌تر هستند باید حضور داشته باشند. 

غلامرضا عبدی از دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی شهرستان نیشابور به جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان راه یافته است، او در حال حاضر در مقطع کاردانی رشته مدیریت تحصیل می‌کند و با 55 سال سن پیشکسوت‌ترین شرکت‌کننده این جشنواره است. عبدی در دانشگاه علوم پزشکی نیشابور نیز شاغل است و از این حیث می‌تواند در بخش کارکنان جشنواره قرآن و عترت وزارت بهداشت نیز حضور داشته باشد. 

این ذاکر اهل بیت با توجه به اینکه پدرش هم مداح و تعزیه‌خوان بوده، از هفت سالگی وارد کار مداحی شده است. او اعتراضاتی در مورد داوری بخش مداحی دارد و معتقد است داوران به مراتب بهتری می‌توانستند در این دوره حضور یابند. 

عبدی اعتقاد دارد رشته مداحی به خاطر جذابیتی که دارد می‌تواند با استقبال بسیار بیشتری هم از سوی دانشجویان و هم مستمعین همراه شود. 

وی باور دارد که سطح مداحی دانشجویی در یک سطح مطلوب قرار دارد و برگزاری مسابقات در این رشته را بهانه‌ای برای افزایش بیشتر این مطلوب بودن می‌داند. 

بر اساس گزارش ایکنا، در رشته داوری دو داور حضور دارد که در آیتم‌های مختلف نمره می‌دهند. یکی از این داوران سعید نسیمی است. شاعر و مداح اهل بیت (ع) که سروده‌هایش گاه از صد روضه سوزناک‌تر بوده است.  

از او در مورد اینکه اصلاً مداحی مسابقه‌پذیر هست یا خیر سوال می‌کنم و اینکه چرا باید مسابقات مداحی داشته باشیم؟ گفت: اینجا اصل رقابت، رقابت در اینجا بر سر نوکری اهل بیت(ع) است. در ساحت نوکری اهل بیت(ع)، در ساحت خدمت در آستان اهل بیت(ع) اول و دوم و سوم شدن معنایی ندارد. هر که خالص‌تر، پیش‌تر؛ با این وجود باید سازوکاری برای تجلیل از جوانان، برای الگوسازی برای سایر عزیزانی که می‌خواهند، راه صحیح مداحی را طی کنند، وجود داشته باشد. 

وی گفت: به عبارتی شاید در ظاهر مسابقه باشد، اما به اعتقاد من یک آئین تجلیل است. در مسابقات قرآن هم همینطور است، واقعا زیبا خواندن صرف ملاک نیست. در قرآن هم وقتی می‌گوییم، فلان قاری اول شد، یک سازوکاری است که از طریق آن یک موج از گرایش به قرآن کریم در جامعه ساطع می‌شود. بنابر این در رشته مداحی مسابقه سازوکاری است، برای اینکه یک موج از اهل بیت(ع) در ستایشگری به جامعه و به جوانان ساطع شود. قطعاَ نیت طراحان مسابقات مختلف بحث تبلیغی قضیه است.

نسیمی در مورد سطح مداحی دانشجویان و اینکه آیا می‌توان انتظار داشت، خروجی این مسابقات مداحان مطرحی در آینده باشد، افزود: با توجه به اینکه ماه محرم است، کیفیت صدای بچه‌ها به دلیل اجراهای زیاد در این ماه و نیز اضطراب و شرایط سفر افت می‌کند، اما با این وجود سطح خواندن بچه‌ها خوب بود و چند نفر مداح تمام عیار که نویدبخش یک نسل جوان انقلابی با مداحی تبیین‌محور و عاملانه و منطبق بر تاریخ صحیح و مقتل صحیح و درست است، می‌دهد. اشعار خوبی خوانده شد، کیفیت صوت و لحن هم خوب بود و اجراهای قوی‌ای را شاهد بودیم و خود من هم دلگرم شد. در حد انتظار بلکه بالاتر از حد انتظار بودند. 

نسیمی در مورد مبنای داوری در مداحی گفت: صوت، لحن، شعر، ساختار، مضمون، تناسب موضوعی، تسلط بر اجرا، اثرگذاری مداحی و آیتم‌های دیگر از جمله محورهای داوری است. تقریباً 10 تا 12 آیتم دارد که هر کدام بارم‌بندی خاص خود را دارد و در آئین‌نامه نیز این بارم‌ها ذکر شده و بچه‌ها نسبت به آن توجیه شده‌اند.

وی در پایان یک توصیه هم به مداحان جوان دارد و گفت: توصیه می‌کنم، توصیه‌های مقام معظم رهبری را دنبال کنند، فرمایشات حضرت آقا در دیدار سالیانه با مداحان چراغ راه و سند بالادستی ستایشگری و مداحی ما خواهد بود، در کنار این زانو زدن در محضر استاد هم نباید فراموش شود. کسانی که می‌خواهند وارد این کار شوند یک استاد انتخاب کنند و حضوراَ از آن استاد بهره ببرند.