حضرت فاطمه زهرا(س)؛ الگوی زندگی موفق

به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، برهمگان روشن است که قرآن و عترت این دو ثقل گرانبها در حقیقت منشور زندگی سعادتمندانه برای بشریت بوده و دستورات و رهنمودهایشان نیز چراغ راه ما برای برخورداری از خیر دنیا و آخرت است.

روزی پیامبر اکرم(ص) از راهی عبور می‌کرد. در راه شیطان را دید که خیلی ضعیف و لاغر شده است. از او پرسید «چرا به این روز افتاده‌ای» گفت «یا رسول‌الله از دست امت تو رنج می‌برم و در زحمت بسیار هستم» پیامبر(ص) فرمودند «مگر امت من با تو چه کرده‌اند؟» گفت «یا رسول‌الله، امت شما شش خصلت دارند که من طاقت دیدن و تحمل این خصایص را ندارم اول اینکه هر وقت به هم می‌رسند سلام می‌کنند، دوم اینکه با هم مصافحه و دست دادن می‌کنند، سوم آنکه هر کاری را که می‌خواهند انجام دهند انشاءالله می‌گویند، چهارم از این خصلت‌ها آن است که استغفار از گناهان می‌کنند، پنجم اینکه تا نام شما را می‌شنوند صلوات می‌فرستند و ششم آن که ابتدای هر کاری  می‌گویند بسم‌الله الرحمن الرحیم».

با نگاهی به زندگی سراسر نور، رحمت و معنویت ائمه معصومین(ع) در می‌یابیم که روش و منش و شخصیت این بزرگواران و پیشوایان دینی ما مسلمانان و شیعیان، سرشار از نکات آموزنده و انسان‌ساز است. راه و رسم زندگی ائمه‌معصومین(ع) برای اهل معرفت نکته‌های آموزشی و پرورشی بسیاری دارد و نوع کنش و واکنش‌های فردی و اجتماعی ائمه معصومین(ع) در احادیث و روایات و طرز سلوک آنان با مردم و اطرافیان کاملاً گویای این مطلب مهم است که آنان الگوهای شایسته برای یک زندگی موفق و متعالی بوده و هستند.

چراکه موضوع مهم و اساسی سبک زندگی و ارتباطات، به خوبی توسط این حضرات به منصه ظهور و بروز رسیده و در حقیقت آنان اسوه‌های ارتباطات مؤثر و زندگی موفق قلمداد می‌شوند. در آستانه ولادت با سعادت حضرت فاطمه زهرا(س) که روز مادر و روز زن نیز نامگذاری شده در این مجموعه نگاهی گذرا و آموزشی خواهیم داشت به ذکر بخش‌های بسیار کوچکی از ابعاد بزرگ زندگی ایشان تا چراغ راهی باشد برای یک زندگی خوشبخت و سعادتمندانه.

مروری بر زندگی نامه حضرت صدیقه طاهره نشان می‌دهد که در زمینه ارتباطات میان فردی( خانوادگی) و اجتماعی ایشان نکته‌های عبرت‌آموز و سازنده زیادی برای هر یک از ما دارند.
از امام صادق(ع) نقل شده که خداوند متعال خطاب به پیامبر اسلام(ص) فرمودند «اگر تو نبودی موجودات را نمی‌آفریدم و اگر علی نبود تو را نمی‌آفریدم و اگر فاطمه نبود شما دو نفر (پیامبر و علی(ع)) را نمی‌آفریدم». همچنین در روایتی از امام صادق(ع) سؤال شده که معنی جمله «حی علی خیرالعمل» که در اذان گفته می‌شود چیست و ایشان فرموده‌اند «بهترین عمل، نیکی به حضرت فاطمه(س) و فرزندان اوست».

حضرت فاطمه زهرا(س) به «انسیه حوراء» نیز شهرت دارند زیرا در عین اینکه یک انسان و مخلوق زمینی هستند، روح بهشتی و ملکوتـی دارند. پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمودند «برترین زنان عالم چهار نفر هستند، آسیه، مریم، خدیجه و فاطمه». حضرت فاطمه زهرا(س) پنج ساله بود که مادر گرامی‌اش حضرت خدیجه رحلت کردند و ایشان همواره یار و غمخوار نیکویی برای پدر بودند.

پیامبر(ص) هرگاه به سفر می‌رفتند، آخرین نفری که با او خداحافظی می‌کرد حضرت فاطمه بود و در مراجعت اولین کسی را که ملاقات می‌کردند باز هم حضرت فاطمه بود. رسیدگی و محبت حضرت فاطمه به پدرشان آنچنان زیاد، پرشور و مالامال از ارادت و معنویت بود که به «ام‌ابیها» یعنی مادر پدرش، شهرت یافت.

یکی از شکوهمندترین وقایع که در سال اول و دوم هجرت در مدینه رخ داد، ماجرای خواستگاری حضرت علی(ع) از حضرت فاطمه(س) در سال اول هجرت و ازدواج آن دو بزرگوار در سال دوم هجری است. در مورد پیوند ازدواج حضرت علی و فاطمه، پیامبر(ص) فرمودند «من فاطمه را به ازدواج علی در نیاوردم مگر آن هنگام که خدا آن را به من فرمان داد».

پیامبر(ص) در شب عروسی فاطمه زهرا(س) دست او را در دست حضرت علی نهاد و به حضرت علی فرمود «ای علی، دختر رسول خدا بر تو مبارک باد. فاطمه همسر نیکویی است». شخصی خدمت امام جعفر صادق(ع) رسید و معنی فاطمه را از امام پرسید امام صادق(ع) فرمودند «فُطِمَت مِن الشِّر؛ به خاطر آنکه از هر گونه بدی جدا شده است».

امام علی(ع)  و حضرت زهرا(س) حدود 9 سال با هم زندگی مشترک داشتند. در زمان شهادت حضرت زهرا(س)، امام حسن حدوداً هشت سال، امام حسین هفت سال و حضرت زینب(س) شش سال داشتند.
اگر بخواهیم با شخصیت کسی آشنا شویم معمول و شایسته آن است که به سراغ اصل و نسب، خانواده و اطرافیان و همچنین نظر دیگران در باره آن شخص برویم. قول خداوند متعال است که فرمود «ای پیامبر اگر تو نبودی موجودات را نمی‌آفریدم و اگر علی نبود، تو را نمی‌آفریدم و اگر فاطمه(س) نبود شما دو نفر (پیامبر و علی) را نمی‌آفریدم».

ما به شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س) می‌پردازیم، چون هر کسی که از راه شما برگشت از دین خدا خارج شده و هرکس ملازم و همراه و پا در رکاب شما بود به شما پیوسته است و از شماست و هرکس در حق شما کوتاهی کرد و مقصر بود محو و باطل شد.

چون فاطمه دختر پیامبر خاتم است. پیامبری که خود سیدالانبیاست، خیرالاولیاست، أفضلِ الاصفیاست و أعْلی الازکیاست(دعاء عدیله). به شخصیت فاطمه می‌پردازیم چون فاطمه دختر خدیجه است، خدیجه که أُمّ الایتام است. او زنی بود با گذشت و ایثارگر، از نظر شرافت بزرگترین جامعه عصر خود و زنان بود. او را در زمان جاهلیت، طاهره می‌خواندند و به همراه علی(ع) اولین کسی بود که اسلام آورد.

به فاطمه می‌پردازیم چون همسر حضرت علی(ع) است، حضرت علی که پیامبر در وصف او می‌فرمایند:«من و علی از یک درخت واحد هستیم»(دعای ندبه).  فاطمه انسیه حوراست. او در عین اینکه یک مخلوق زمینی است، سیرتی بهشتی و ملکوتی دارد. فاطمه هدیه الهی است. فاطمه محصول روزه‌داری، عبادت، ریاضت، عرفان عظیم و عمیق پیامبر گرامی اسلام است.

فاطمه و همسرداری

می‌دانیم که سه اصل مهم در شکل‌گیری شخصیت فرد نقش دارند، وراثت، تربیت خانوادگی و محیط .حضرت زهرا(س) از این سه اصل مهم به طور کامل برخوردار بود و در همسرداری، خانه‌داری و تربیت فرزند هم به نحو مطلوبی استفاده کرد و بهره برد.

روزی حضرت علی از فاطمه پرسید «فاطمه جان آیا غذایی موجود است که بیاوری؟» حضرت زهرا(س) فرمود «سوگند به خداوندی که حق و قدر تو را بزرگ شمرد سه روز است که غذای کافی در منزل نداریم و همان مقدار ناچیز خوراکی را به شما بخشیدم و خود گرسنگی را تحمل کردم». امام علی(ع) فرمود «پس چرا اطلاع ندادی؟» حضرت زهرا گفت «پدرم مرا نهی کرده از شما چیزی بخواهم».(بحار- جلد 14 صفحه 197)

فاطمه، سختی‌ها و گرفتاری‌های خانه را تحمل می‌کرد و سنگ صبور شوهر بود. او برای وصل کردن آمده بود نه برای برخورداری از مال دنیا و به چیزی رسیدن. او علی را به نیکی و زیبایی یاد می‌کرد و صدا می‌زد.

در نهج‌البلاغه ترجمه مرحوم دشتی انتشارات آستان قدس رضوی، حکمت 234 ، امام علی(ع) می‌فرمایند «برخی از نیکوترین خلق و خوی زنان، زشت‌ترین اخلاق مردان است. مانند تکبر، ترس، بخل. پس هرگاه زنی متکبر باشد بیگانه را به حریم خود راه نمی‌دهد و اگر بخیل باشد اموال خود و شوهرش را حفظ می‌کند و چون ترسان باشد، از هر چیزی که به آبروی او زیان رساند فاصله می‌گیرد». همچنین امام علی(ع) در حکمت 136 نهج‌البلاغه می‌فرمایند «جهاد زن این است که نیکو همسرداری کند».

شیرین‌ترین اوقات زندگی، شاید بتوان گفت لحظاتی است که انسان چشم به معشوق خود می‌دوزد و او را می‌نگرد و عاشقانه با او صحبت می‌کند و نهایت عشق و عاطفه خود را در کلام و نگاه ابراز می‌دارد. زندگی حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) پر است از لحظات عاشقانه و شیرین هر چند که مدت آن کم بود (حدود 9 سال). پس کیفیت زندگی مهم است نه کمیت آن.

*منابع و مآخذ

1-  قرآن کریم

2-  نهج‌البلاغه- ترجمه محمد دشتی - انتشارات آستان قدس رضوی- چاپ دهم تابستان 1387 

3- قائمی، علی –  در مکتب فاطمه(س)- انتشارات امیری چاپ پنجم پاییز 1375.

4- دشتی، محمد- فرهنگ سخنان حضرت فاطمه- انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی- چاپ اول تابستان 1379.

5-  محمدی اشتهاردی، محمد- سیره چهارده معصوم (ع)- انتشارات مطهر – چاپ اول بهار 1377.

6-  نقی پورفر، ولی اله- اهل بیت در قرآن - انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی- چاپ دوم 1380.

7-  حسینی زنجانی، سید عزالدین- شرح خطبه حضرت زهرا(س)- دو جلدی- انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم- چاپ ششم 1379

8- خسروی، حسن – آشنایی با قرآن و عترت – چاپ اول سال  1383- ناشر مولف

9- مفاتیح الجنان – مرحوم شیخ عباس قمی

10- کتاب حکایت های ناب نوشته: علیرضا ابوالفضلی انتشارات پیام آزادی چاپ اول 1387