توليد محتوای دينی با نگاهی نو در فضای مجازی به تخصص توليدكنندگان بستگی دارد
گروه وبلاگ و IT: نداشتن انگيزه و تخصص كافی از سوی توليد كنندگان برای تفكر، تأمل، صرف هزينه و وقت كافی روی محتواهای توليد شده و در زمينه‌ای كه در آن فعاليت می‌كنند از عوامل تكرار در محتوای دينی است.
ماندگاری هميشگی مطالب و محتوا همواره اهميت داشته و از ميان محتواها، محتوای دينی و قرآنی و در نتيجه ماندگاری آن به دليل پيوند دين با فرهنگ و زندگی مردم از حساسيت ويژه‌ای برخوردار است.
توجه به محتوا و مفاهيم قرآنی در دنيای مجازی از اهدافی است كه به بالا رفتن بار محتوای ويلاگ‌ها و سايت‌ها منجر میشود تا مخاطبان را از فراگيری مطالب لازم در اين عرصه بهره‌مند كند.
همچنين نياز به حضور پررنگ مراجع و علما صرف وجود امكانات فنی باعث نمی‌شود كه هر كسی وارد عرصه آموزش دين در فضای مجازی شده و محتوای الكترونيك در زمينه دينی و مذهبی توليد كند.
در اين گزارش با استفاده از كارشناسان مختلف قرآنی ابعاد مختلف اين سؤال كه «ارزيابی از توليد محتوای متكثر با قرائت‌های متفاوت دينی با توجه به ويژگی‌های فضای مجازی چيست؟» بررسی میشود.
عده‌ای از كارشناسان دينی بر اين باورند كه توليد محتوای دينی متاكثر در فضای مجازی با توجه به ويژگی فرادسترسی آن و گونه‌های مختلف مخاطبان موجب خواهد شد تا بعضا تفسيرهای نادرستی از مفاهيم دينی در اين فضا توليد شده و در نهايت به توليد محتوای ناصحيح بيانجامد.
اين در حالی است كه از سوی ديگر با توجه به جريان آزاد اطلاعات در فضای سايبر و به وجود آمدن فضای گفتمانی بين مخالفان و موافقان امكان رسيدن به محتوای دينی با نگاهی نو نيز فراهم میشود.
گزارش زير با استفاده از كارشناسان دينی متعدد به بررسی اين دو نگاه و نيز علت تكراری شدن محتوای دينی در فضای مجازی خواهد پرداخت.
«ابوالفضل درخشنده» بلاگر و نويسنده‌ی حوزه ادبيات دفاع مقدس با رد قرائت‌های متكثر دينی در فضای مجازی ابراز داشت: اگر تابع اصول باشيم قرائت‌ها برخواسته از همان اصول قرار خواهد گرفت بنابراين اختلاف محتوايی به وجود نخواهد آمد.
«حسن عسكری»، بلاگر روحانی، نيز ادامه عنوان كرد: اگر محتوای دينی را از قرآن و عترت بگيريم، قطعاً استاندارد توليد محتوای دين رعايت میشود، چون آنها منابع اصيل دين هستند و برای همگان حجت هستند و گرفتن دين از غير قرآن و عترت نتيجه‌اش چيزی جز گمراه كردن خود و ديگران نيست.
وی ادامه داد: اگر قرائت‌های متكثر از دين به اين معنا باشد كه هر كس هر نوع برداشتی می‌تواند از دين داشته باشد، قطعاً اين نوع تفكر، تفكر انحرافی است كه باعث بدبختی همه میشود.
روحانی افزود: درفضای مجازی نيز چنين است و نبايد كاربران هر چيزی را كه برداشت خودشان است به ديگران با عنوان دين تحويل دهند، چنين حركت‌هايی اصلاً به صلاح مردم نيست و مطمئناً به انحراف رفتن است بنابراين بايد متخصصين دين و كسانی كه سال‌ها در عرصه شناخت منابع دينی درس خوانده‌اند و صاحب‌نظراند به ميدان بيايند و با راه انداختن سايت يا وبلاگ در فضای مجازی هم راهنمايی و ارشاد كنند تا هر كسی از هر دری نگويد و به اسم اسلام و دين تمام نشود.
«حرمت‌الله خانگل‌زاده»، وبلاگ‌نويس روحانی «شيعه مذهب برتر» در اين باره بيان كرد: آن‌قدر ناگفته‌های دينی داريم كه هر چقدر گفته شوند باز هم كم خواهد بود. پس با تكثر در گفته‌های دينی هم‌عقيده هستم.
وی تصريح كرد: اما در مورد قرائت‌های مختلف دينی اينگونه نيست. ما اگر نگاهی به كتاب‌های دينی از صدر اسلام تا به حال داشته باشيم، متوجه می‌شويم كه تمام اين كتب در رشته مورد نظر خودشان تنها يك پيام دارند. اما با توجه به موقعيت زمان و مكان نوع بيان تفاوت می‌كنند، كه اين با اختلاف در قرائت فرق می‌كند.
خانگل‌زاده يادآور شد: در فضای مجازی نيز چنين است. يعنی حرف و گفتار فرقی با هم نمی‌كنند بلكه با توجه به فضای دنيای مجازی نوع بيان فرق خواهد كرد و در اصل مفهوم دقيقاً مانند آن چيزی است كه علما‌ی ما در كتاب‌های خودشان آورده‌اند.
«سيدتقی كمالی»، مدير گروه مطالعاتی توسعه رسانه دينی(حاميم) با اشاره به اينكه نگاه به توليدات محتوای دينی بيش از آنكه از جنبه كميت مدنظر قرار گيرد بايد از جنبه كيفيت بررسی شود، گفت: ما به مطالب دينی ارزنده، مستند و مطابق با متغيرهای نوع مخاطب اعم از سن، جنسيت، تحصيلات و غيره نيازمنديم.
وی ادامه داد: قرائت دينی فقط بنابر نظريه‌های اجتهادی قابل طرح و محدود به ضوابط اجتهادی است و نمی‌توان از هر منظری به قرائت از دين پرداخت كه آشفتگی را پديد می‌آورد.
وی تصريح كرد: قرائت از دين بايد بنابر روش بوده، اساس داشته‌باشد و عقلايی باشد و مهم‌تر مبتنی بر ذات اراده الهی باشد زيرا سرتاسر قرآن دستور به عبادت و طاعت از خدا برای پيروی از اوست بر خلاف پيروان دين مسيحيت كه قرائت دينی را به صورت فراگير جايز می‌دانند كه اين مسئله به دليل ضعف در اسناد و منابع محدود اين دين است.
««فاطمه موسوی»، مدير محتوايی پايگاه وبلاگ‌نويسان ارزشی، يادآور شد: به نظر می‌رسد اكثريت محتوای دينی توليد شده از حيث كميت جواب‌گوی نيازهای مخاطبان نبوده و از نظر كيفی هم مطابق با ذائقه آنها نيست. از طرفی منابع موجود به خوبی معرفی نشده‌است، بنابراين درصد كمی از مخاطبان از آنها استفاده می‌كنند.
موسوی در ادمه بحث توليد محتوای دينی در فضای مجازی گفت: با توجه به ويژگی‌های فضای مجازی قرائت‌های مختلف از مفاهيم دينی تا آنجايی‌كه به‌صورت تخصصی ميان دانشمندان و كارشناسان دينی مطرح است نبايد در فضای عمومی اينترنت وارد شود.
او علت اين مسئله را اينگونه توضيح داد: چون اينترنت يك رسانه عمومی است و مخاطبان در سطوح علمی مختلف از آن بهره‌برداری می‌كنند و همه‌شان هم اهل تحقيق و تفحص نيستند تا صواب و ناصواب را از هم تشخيص دهند، بنابراين اين مباحث در حوزه متخصصان باقی می‌ماند ولی برآيند آن می‌تواند در فضای مجازی مطرح شود.
وی افزود: قرائت‌های مختلف از مفاهيم دينی نه در ماهيت بلكه در مصاديق بروز و ظهور پيدا می‌كند و اگر همين برداشت‌ها به رسانه عمومی راه يابد موجب سردرگمی مخاطبان خواهدشد. همان‌گونه كه در حوزه سياست و اقتصاد اين اشتباه صورت گرفته‌است.
موسوی تصريح كرد: علت توليد تكراری محتوای دينی و قرآنی در فضای مجازی اين است كه توليدكنندگان با هم هماهنگ نيستند و شايد يك موضوع خاصی شايد صدها مقاله يافت شود ولی در موضوعات ديگر كه آن هم مورد نياز مخاطب است آثار كمتری پيدا شود.
وی تأكيد كرد: آثار ارائه شده هم در ماهيت و هم در قالب يكسان ارائه میشود درحالی‌كه می‌بايست در قالب تغييرات لازم براساس مقتضيات زمان داده شود.
«مسعود آب آور»، وبلاگ‌نويس دينی، درباره توليد محتوای متكثر با قرائت‌های متفاوت دينی با توجه به ويژگی‌های فضای مجازی بيان داشت: اگر بتوانيم نور قرآن كريم و نور اسلام را متوجه فطرت انسان‌ها كنيم بهترين راه و موثرترين كار را در اين عرصه انجام داديم.
وی ادامه داد: با اين نگاه و اين روش اگر با هر قشری از اقشار در جامعه جهانی با زبان متناسب با فرهنگ و آداب خودشان درباره دين و كتاب آسمانی قرآن صحبت كنيم، اسلام به همگان عرضه خواهد شد.
وی تأكيد كرد: بايد از امكانات موجود و قابل استفاده در فضای مجازی استفاده كنيم، در اين صورت بهترين نتيجه گرفته خواهد شد و نور اسلام و خدا كه همه فطرت‌های پاك انسانی به دنبال آن هستند، معرفی و عرضه خواهد شد.
حجت‌الاسلام «قاسم مير شكاری»، بلاگر «منبری در فضای مجازی» نيز با تأكيد بر اينكه كارهای موازی در توليد محتوای دينی و قرآنی در فضای مجازی هم محاسن و معايبی دارد، درباره نواقص آن اظهار كرد: از جمله عيوب اين موضوع ضايع شدن سرمايه‌ها در موضوعات مشابه و غافل ماندن از موضوعاتی است كه بايد به آنها پرداخته می‌شد.
وی همچنين به محاسن اين مقوله اشاره و اضافه كرد: هر وبلاگ يا وب‌سايت مخاطبان خاص خود را دارد و ممكن است اقبال و گرايشی كه به وبلاگ‌ها میشود به سايت‌ها نشود.
او درباره ديگر محاسن موازی‌كاری در فضای مجازی گفت: با لينك و پيوند دادن مخاطبان به سايت‌های معتبر و اصلی می‌توان واسطه‌ای شد برای اينكه افراد به سرچشمه منابع رهنمون شوند.
حجت الاسلام «مهدی جليلی»، متعلم كارشناسی ارشد حوزه و وبلاگ‌نويس «يادداشت‌های روحانی» نداشتن انگيزه كافی از سوی كاربران و توليدكننگان برای تفكر، تأمل، صرف هزينه و وقت كافی روی محتواهای توليد شده را از دلايل تكرار توليد محتوای دينی و قرآنی در فضای مجازی دانست.
وی اضافه كرد: نداشتن تخصص كافی از سوی توليد كنندگان در زمينه‌ای كه در آن فعاليت می‌كنند نيز از ديگر عوامل تكرار در محتوای دينی است.
اين متعلم كارشناسی ارشد حوزه عوامل ديگری را كه به تكرار در توليد محتوای دينی كمك می‌كند اينگونه ارزيابی و اظهار كرد: عدم حمايت مادی و معنوی از كاربران و توليد كنندگان محتوای دينی، سهل الوصول بودن برداشت از محتواهای قبلی و نبود قانونی برای كنترل كپی رايت از ديگر عوامل تكرار در اين حوزه است.
ادامه دارد...
توجه به محتوا و مفاهيم قرآنی در دنيای مجازی از اهدافی است كه به بالا رفتن بار محتوای ويلاگ‌ها و سايت‌ها منجر میشود تا مخاطبان را از فراگيری مطالب لازم در اين عرصه بهره‌مند كند.
همچنين نياز به حضور پررنگ مراجع و علما صرف وجود امكانات فنی باعث نمی‌شود كه هر كسی وارد عرصه آموزش دين در فضای مجازی شده و محتوای الكترونيك در زمينه دينی و مذهبی توليد كند.
در اين گزارش با استفاده از كارشناسان مختلف قرآنی ابعاد مختلف اين سؤال كه «ارزيابی از توليد محتوای متكثر با قرائت‌های متفاوت دينی با توجه به ويژگی‌های فضای مجازی چيست؟» بررسی میشود.
عده‌ای از كارشناسان دينی بر اين باورند كه توليد محتوای دينی متاكثر در فضای مجازی با توجه به ويژگی فرادسترسی آن و گونه‌های مختلف مخاطبان موجب خواهد شد تا بعضا تفسيرهای نادرستی از مفاهيم دينی در اين فضا توليد شده و در نهايت به توليد محتوای ناصحيح بيانجامد.
اين در حالی است كه از سوی ديگر با توجه به جريان آزاد اطلاعات در فضای سايبر و به وجود آمدن فضای گفتمانی بين مخالفان و موافقان امكان رسيدن به محتوای دينی با نگاهی نو نيز فراهم میشود.
گزارش زير با استفاده از كارشناسان دينی متعدد به بررسی اين دو نگاه و نيز علت تكراری شدن محتوای دينی در فضای مجازی خواهد پرداخت.
«ابوالفضل درخشنده» بلاگر و نويسنده‌ی حوزه ادبيات دفاع مقدس با رد قرائت‌های متكثر دينی در فضای مجازی ابراز داشت: اگر تابع اصول باشيم قرائت‌ها برخواسته از همان اصول قرار خواهد گرفت بنابراين اختلاف محتوايی به وجود نخواهد آمد.
«حسن عسكری»، بلاگر روحانی، نيز ادامه عنوان كرد: اگر محتوای دينی را از قرآن و عترت بگيريم، قطعاً استاندارد توليد محتوای دين رعايت میشود، چون آنها منابع اصيل دين هستند و برای همگان حجت هستند و گرفتن دين از غير قرآن و عترت نتيجه‌اش چيزی جز گمراه كردن خود و ديگران نيست.
وی ادامه داد: اگر قرائت‌های متكثر از دين به اين معنا باشد كه هر كس هر نوع برداشتی می‌تواند از دين داشته باشد، قطعاً اين نوع تفكر، تفكر انحرافی است كه باعث بدبختی همه میشود.
روحانی افزود: درفضای مجازی نيز چنين است و نبايد كاربران هر چيزی را كه برداشت خودشان است به ديگران با عنوان دين تحويل دهند، چنين حركت‌هايی اصلاً به صلاح مردم نيست و مطمئناً به انحراف رفتن است بنابراين بايد متخصصين دين و كسانی كه سال‌ها در عرصه شناخت منابع دينی درس خوانده‌اند و صاحب‌نظراند به ميدان بيايند و با راه انداختن سايت يا وبلاگ در فضای مجازی هم راهنمايی و ارشاد كنند تا هر كسی از هر دری نگويد و به اسم اسلام و دين تمام نشود.
«حرمت‌الله خانگل‌زاده»، وبلاگ‌نويس روحانی «شيعه مذهب برتر» در اين باره بيان كرد: آن‌قدر ناگفته‌های دينی داريم كه هر چقدر گفته شوند باز هم كم خواهد بود. پس با تكثر در گفته‌های دينی هم‌عقيده هستم.
وی تصريح كرد: اما در مورد قرائت‌های مختلف دينی اينگونه نيست. ما اگر نگاهی به كتاب‌های دينی از صدر اسلام تا به حال داشته باشيم، متوجه می‌شويم كه تمام اين كتب در رشته مورد نظر خودشان تنها يك پيام دارند. اما با توجه به موقعيت زمان و مكان نوع بيان تفاوت می‌كنند، كه اين با اختلاف در قرائت فرق می‌كند.
خانگل‌زاده يادآور شد: در فضای مجازی نيز چنين است. يعنی حرف و گفتار فرقی با هم نمی‌كنند بلكه با توجه به فضای دنيای مجازی نوع بيان فرق خواهد كرد و در اصل مفهوم دقيقاً مانند آن چيزی است كه علما‌ی ما در كتاب‌های خودشان آورده‌اند.
«سيدتقی كمالی»، مدير گروه مطالعاتی توسعه رسانه دينی(حاميم) با اشاره به اينكه نگاه به توليدات محتوای دينی بيش از آنكه از جنبه كميت مدنظر قرار گيرد بايد از جنبه كيفيت بررسی شود، گفت: ما به مطالب دينی ارزنده، مستند و مطابق با متغيرهای نوع مخاطب اعم از سن، جنسيت، تحصيلات و غيره نيازمنديم.
وی ادامه داد: قرائت دينی فقط بنابر نظريه‌های اجتهادی قابل طرح و محدود به ضوابط اجتهادی است و نمی‌توان از هر منظری به قرائت از دين پرداخت كه آشفتگی را پديد می‌آورد.
وی تصريح كرد: قرائت از دين بايد بنابر روش بوده، اساس داشته‌باشد و عقلايی باشد و مهم‌تر مبتنی بر ذات اراده الهی باشد زيرا سرتاسر قرآن دستور به عبادت و طاعت از خدا برای پيروی از اوست بر خلاف پيروان دين مسيحيت كه قرائت دينی را به صورت فراگير جايز می‌دانند كه اين مسئله به دليل ضعف در اسناد و منابع محدود اين دين است.
««فاطمه موسوی»، مدير محتوايی پايگاه وبلاگ‌نويسان ارزشی، يادآور شد: به نظر می‌رسد اكثريت محتوای دينی توليد شده از حيث كميت جواب‌گوی نيازهای مخاطبان نبوده و از نظر كيفی هم مطابق با ذائقه آنها نيست. از طرفی منابع موجود به خوبی معرفی نشده‌است، بنابراين درصد كمی از مخاطبان از آنها استفاده می‌كنند.
موسوی در ادمه بحث توليد محتوای دينی در فضای مجازی گفت: با توجه به ويژگی‌های فضای مجازی قرائت‌های مختلف از مفاهيم دينی تا آنجايی‌كه به‌صورت تخصصی ميان دانشمندان و كارشناسان دينی مطرح است نبايد در فضای عمومی اينترنت وارد شود.
او علت اين مسئله را اينگونه توضيح داد: چون اينترنت يك رسانه عمومی است و مخاطبان در سطوح علمی مختلف از آن بهره‌برداری می‌كنند و همه‌شان هم اهل تحقيق و تفحص نيستند تا صواب و ناصواب را از هم تشخيص دهند، بنابراين اين مباحث در حوزه متخصصان باقی می‌ماند ولی برآيند آن می‌تواند در فضای مجازی مطرح شود.
وی افزود: قرائت‌های مختلف از مفاهيم دينی نه در ماهيت بلكه در مصاديق بروز و ظهور پيدا می‌كند و اگر همين برداشت‌ها به رسانه عمومی راه يابد موجب سردرگمی مخاطبان خواهدشد. همان‌گونه كه در حوزه سياست و اقتصاد اين اشتباه صورت گرفته‌است.
موسوی تصريح كرد: علت توليد تكراری محتوای دينی و قرآنی در فضای مجازی اين است كه توليدكنندگان با هم هماهنگ نيستند و شايد يك موضوع خاصی شايد صدها مقاله يافت شود ولی در موضوعات ديگر كه آن هم مورد نياز مخاطب است آثار كمتری پيدا شود.
وی تأكيد كرد: آثار ارائه شده هم در ماهيت و هم در قالب يكسان ارائه میشود درحالی‌كه می‌بايست در قالب تغييرات لازم براساس مقتضيات زمان داده شود.
«مسعود آب آور»، وبلاگ‌نويس دينی، درباره توليد محتوای متكثر با قرائت‌های متفاوت دينی با توجه به ويژگی‌های فضای مجازی بيان داشت: اگر بتوانيم نور قرآن كريم و نور اسلام را متوجه فطرت انسان‌ها كنيم بهترين راه و موثرترين كار را در اين عرصه انجام داديم.
وی ادامه داد: با اين نگاه و اين روش اگر با هر قشری از اقشار در جامعه جهانی با زبان متناسب با فرهنگ و آداب خودشان درباره دين و كتاب آسمانی قرآن صحبت كنيم، اسلام به همگان عرضه خواهد شد.
وی تأكيد كرد: بايد از امكانات موجود و قابل استفاده در فضای مجازی استفاده كنيم، در اين صورت بهترين نتيجه گرفته خواهد شد و نور اسلام و خدا كه همه فطرت‌های پاك انسانی به دنبال آن هستند، معرفی و عرضه خواهد شد.
حجت‌الاسلام «قاسم مير شكاری»، بلاگر «منبری در فضای مجازی» نيز با تأكيد بر اينكه كارهای موازی در توليد محتوای دينی و قرآنی در فضای مجازی هم محاسن و معايبی دارد، درباره نواقص آن اظهار كرد: از جمله عيوب اين موضوع ضايع شدن سرمايه‌ها در موضوعات مشابه و غافل ماندن از موضوعاتی است كه بايد به آنها پرداخته می‌شد.
وی همچنين به محاسن اين مقوله اشاره و اضافه كرد: هر وبلاگ يا وب‌سايت مخاطبان خاص خود را دارد و ممكن است اقبال و گرايشی كه به وبلاگ‌ها میشود به سايت‌ها نشود.
او درباره ديگر محاسن موازی‌كاری در فضای مجازی گفت: با لينك و پيوند دادن مخاطبان به سايت‌های معتبر و اصلی می‌توان واسطه‌ای شد برای اينكه افراد به سرچشمه منابع رهنمون شوند.
حجت الاسلام «مهدی جليلی»، متعلم كارشناسی ارشد حوزه و وبلاگ‌نويس «يادداشت‌های روحانی» نداشتن انگيزه كافی از سوی كاربران و توليدكننگان برای تفكر، تأمل، صرف هزينه و وقت كافی روی محتواهای توليد شده را از دلايل تكرار توليد محتوای دينی و قرآنی در فضای مجازی دانست.
وی اضافه كرد: نداشتن تخصص كافی از سوی توليد كنندگان در زمينه‌ای كه در آن فعاليت می‌كنند نيز از ديگر عوامل تكرار در محتوای دينی است.
اين متعلم كارشناسی ارشد حوزه عوامل ديگری را كه به تكرار در توليد محتوای دينی كمك می‌كند اينگونه ارزيابی و اظهار كرد: عدم حمايت مادی و معنوی از كاربران و توليد كنندگان محتوای دينی، سهل الوصول بودن برداشت از محتواهای قبلی و نبود قانونی برای كنترل كپی رايت از ديگر عوامل تكرار در اين حوزه است.
ادامه دارد...
