ایجاد تفریحات سالم از اقدامات مهم در پیشگیری از اعتیاد جوانان است

حسین حساوی، کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز در گفت‌وگو با کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، تشریح کرد: ایجاد تفریحات سالم از مهم‌ترین اقدامات پیشگیری از اعتیاد در جوانان است که نوع این تفریحات را باید خانواده‌ها با توجه به شرایط مالی ، سن، روحیات فرزند، امکانات شهر و محل سکونت مشخص کنند.

حساوی اظهار کرد: سلامت خانواده و به‌کارگیری روش‌ها و مهارت‌های مؤثر فرزند‌پروری در تربیت و رشد سالم فرزندان نقشی اساسی دارد عواملی مانند ژنتیک، ذاتی و محیطی نیز در شکل‌گیری ویژگی‌ها و تکامل کودک مؤثر است و هم‌چنین فرآیندهای رفتاری خانوادگی نیز مهم است.

کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: خانواده‌ها می‌توانند با تأمین نیازهای اساسی، ایجاد فضای امن خانوادگی، راهنمایی، قانون‌گزاری مناسب و نظارت، فرزندانشان را از بسیاری رفتارهای مشکل‌ساز و پرخطر از جمله مصرف مواد و بزهکاری دور نگه دارند.

حساوی افزود: صاحب‌نظران، مدل‌های متعددی را در مورد نحوه شروع مصرف مواد در نوجوانان مورد بررسی قرار داده‌اند و بر اساس این بررسی‌ها در تمامی این مدل‌ها عوامل خانوادگی و والدین نقشی بنیادی در تمامی سنین داشته‌اند.

وی ادامه داد: والدین در انتخاب دوستان کودکان و نوجوانان خود مؤثرند و زمانی‌که نوجوانان رابطه خوبی با والدین خود داشته باشد احتمال انتخاب دوستانی که از آن‌ها تأثیر مطلوبی بگیرند بیشتر است.

کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز اظهار کرد: رابطه امن و سالم والدین با فرزندان، نظارت بر فرزندان و ایجاد مقررات مناسب، انتقال مناسب ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی، حضور والدین در بخش‌های مختلف زندگی فرزندان و حمایت والدین از جنبه‌های مختلف عاطفی، فکری، اجتماعی و اقتصادی در پیشگیری از اعتیاد نوجوانان و جوانان مؤثر است.

حساوی اظهار کرد: همچنین ارتباط والدین با کودکان و نوجوانان کمک می‌کند که بتوانند تحمل بیشتری در مقابل بحران‌های مختلف زندگی داشته باشند و این بحران‌ها را به شکل مناسب اداره کنند.

وی ادامه داد: پدر و مادرهایی که ضمن حمایت از فرزندانشان در مستقل‌بودن به آنها کمک می‌کنند  و رعایت مقررات از سوی فرزندانشان را تشویق می‌کنند و ثبات و عدالت را در این مقررات مد نظر دارند فرزندان مقاوم‌تری خواهند داشت.

کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: از سوی دیگر برخی از ویژگی‌های خانواده مانند برخورد نامناسب با رفتارهای فرزندان، مقررات خشن و بی‌ثبات و نبود موقعیت‌های یادگیری مهارت اجتماعی نیز می‌تواند مشکلات اجتماعی، روان‌شناختی و تحصیلی در کودکان و نوجوانان را افزایش دهد.

حساوی با اشاره به این‌که محیط آشفته و بی‌ساختار زندگی خانوادگی از عوامل مؤثر در گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر است بیان کرد: زمانی که رابطه پدر و مادر با فرزندان نشان‌دهنده حالتی از بی‌تفاوتی و ناامنی باشد و در سال‌های اولیه زندگی باشند، فرزندان در نوجوانی در معرض خطر بیشتری برای افسردگی، اضطراب و مشکلات ارتباطی قرار می‌گیرند.

وی با تأکید بر اینکه جوانان به‌صورت ژنتیکی و اکتسابی، از والدین خود بیش از هر شخص دیگری تأثیر می‌گیرد گفت: مادری که سیگار می‌کشد یا پدری که مشروبات الکلی مصرف می‌کند، نمی‌توانند از فرزندان خود انتظار داشته باشند که زندگی سالم و نرمالی را در پیش داشته باشند زیرا با رفتار خود، قبح این‌گونه اعمال را نزد فرزندان از میان برده‌اند.

کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: کودک در سنین پایین، والدین را مظهر یک انسان کامل می‌داند به‌طوری‌که قرآن مبین، از پدر و مادر به‌عنوان خدایان کوچک ما یاد می‌کند و این نشان‌دهنده اوج شکوه و عظمتی است که کودک برای والدین قائل است.

حساوی عنوان کرد: مصرف سیگار گامی برای آلودگی به مواد مخدر است بنابراین لازم است والدین در این زمینه، قدری حساس و سخت باشند و البته ظرایف این سخت‌گیری را نیز رعایت کنند.

وی گفت: از آنجا که والدین، دوستان و رفیقان  و به‌ویژه دوستان صمیمی، تأثیر بسیار در شیوه زندگی، تفریحات و لذت‌جویی‌های نوجوان و جوانان دارند توصیه می‌شود والدین باید درباره دوستان فرزندشان اندکی تحقیق کنند و حتی از فرزندان بخواهند که دوستان را حضوراً به آن‌ها معرفی کند تا از سالم‌بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنند.

کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: ازآن‌جا که مصرف مواد مخدر همیشه رو به افزایش است نوجوانان نیز در ابتدا با مقداری کم شروع می‌کنند و چون با گذشت زمان مقدار کم اولیه نیاز جسم را تأمین نمی‌کند، مجبور می‌شوند یا مقدار مصرف را افزایش دهد و یا فاصله زمانی مصرف را کمتر کند، که درنهایت موجب وابستگی شدید به مواد مخدر می‌شود.

حساوی اظهار کرد: تحقیقات نشان می‌دهد که هرچه سواد و میزان تحصیلات قشر جوان بالاتر باشد، کمتر به اعتیاد و استفاده از مواد روی می‌آورند.

وی گفت: اختلافات خانوادگی یکی از علل گرایش جوانان به اعتیاد است نوجوان و جوانی که والدینشان دچار مشکلات اخلاقی و رفتاری هستند، بیشتر در معرض خطر اعتیاد و مصرف مواد مخدر هستند.

کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز تصریح کرد: مشکلات رفتاری خانواده منجر به عدم امنیت و فشار روانی بر جوانان و نوجوانان می‌شود و آنان را از محیط امن خانواده دور می‌کند و همین امر موجب ارتباط بیشتر فرد با دوستان و گاه افراد مسئله‌داری می‌شود که زمینه‌ساز بسیاری از مسائل اجتماعی بعدی می‌شود.

حسین عبدالعزیزی