مفهوم هنر دینی را نمی‌توان در کلام خلاصه کرد

مهرداد محبعلی، نقاش در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با بیان این‌که نزدیک به سه دهه است به طور حرفه‌ای مشغول نقاشی کردن هستم، اظهار کرد: سال 69 اولین نمایشگاه نقاشی خود را برگزار کردم. از آن تاریخ به بعد نیز نمایشگاه‌های متعددی در داخل و خارج کشور برپا کردم که تعدادشان را به یاد ندارم. در راه رسیدن به جایگاه فعلی نیز سختی‌های بسیاری را متحمل شدم، اما وقتی انسان به هدفش ایمان داشته باشد طی کردن بسیاری از سختی‌ها سهل می‌شود.

وی افزود: آنچه که طی این سال‌ها من را آزرده‌خاطر کرده‌، این است که نگاه به هنرمندان در کشور ما مناسب نیست، در کلامی اینگونه نشان داده می‌شود که هنرمندان افرادی بی‌قید هستند که به ارزش‌های حاکم بر جامعه پایبند نیستند؟ در صورتی که اگر بخواهیم این قشر را به درستی ارزیابی کنیم، متوجه خواهیم شد که هنرمندان جزء معتقدترین افراد هستند. در کنار این خصیصه باید این نکته را هم اضافه کرد که معمولاً یکی از قانون‌مدارترین اقشار هنرمندان هستند، از این رو درست نیست نگاهی نادرست به هنرمندان داشته باشیم.

این نقاش در پاسخ به این که ویژگی‌های هنر دینی چه شاخص‌هایی دارد، اظهار کرد: از نگاه من اساساً واژه هنر دینی، عنوانی صحیح در عالم هنر نیست، همان گونه که نمی‌توان صنعت سیاسی را برای هنر انتخاب کرد. 

این هنرمند گفت: شکل دیگری که عموماً از آن در کشورمان به عنوان هنر دینی نام می‌برند، تصویرنگاری از ائمه(ع) و چهره‌های مذهبی است. نگاهی که شکل اولیه آن را در نقاشی قرون وسطی اروپا می‌توان مشاهده کرد و به هیچ وجه ذات و مفهوم دین را به طور کامل به همراه ندارد. در کلامی می‌خواهم از سخن خود این نتیجه را بگیرم که گستره مفاهیم دینی بسیار بزرگتر از آن است که بتوان آن را در یک کلام یا عبارت خلاصه کرد. برای همین است که می‌گویم عنوان نقاشی دینی را قبول ندارم.

محبعلی تصریح کرد: سبک کاری من رئالیسم است، اما در بسیاری از مواقع در کارهایم انگیزه‌های دینی وجود دارد، پس چون تنها به این دلیل که سبکی خاص را کار می‌کنم نباید این گونه تصور شود که کارم دینی نیست. این توضیح درباره بسیاری از تولیدات دیگر هنرمندان هم صدق می‌کند، البته این را هم باید متذکر شوم که دایره وسیع این معنا به نوعی تمام هنر را دربرگرفته است، برای همین این گونه می‌توان گفت که اگر هنر به شکل متعهد به ارزش‌های اخلاقی و انسانی وفادار باشد در حقیقت در راستای مفاهیم دینی قدم برداشته است.

وی در پاسخ به سؤال پایانی مبنی بر این‌که برگزاری نمایشگاه‌های موضوعی با عنوان‌های مذهبی می‌تواند سبب رواج آموزه‌های اسلامی در جامعه هنری شود، بیان کرد: به نظر من آسیب این قبیل برنامه‌ها برای مفاهیم مورد نظر بیشتر از سودشان است، چون این قبیل برنامه‌ها تنها در پی تصویر کردن برخی ظواهر هستند که شعارزدگی را به همراه دارد. این نکته را شخصاً در جشنواره‌ها یا نمایشگاه‌هایی این چنین تجربه کرده‌ام، اما به هر حال نمی‌توان کتمان کرد که این جشنواره‌ها برای برگزارکنندگان آنها نفع خوبی به همراه دارد.