ویژگی‌های اخلاقی مرحوم «عابدزاده» به قلم «محمدرضا حکیمی»/ معلمی دلسوزتر از پدرومادر

به گزارش ایکنا؛ فیلسوف و متفکر محمدرضا حکیمی که خود زاده 1314 ه ش در شهر مشهد است در سال 1387 به درخواست خبرگزاری ایکنا و به منظور انتشار نشریه تخصصی این خبرگزاری با عنوان «رایحه» که به زندگی و ویژگی‌های اخلاقی خیّر و معلم قرآن «حاج‌علی‌اصغر عابدزاده‌خراسانی» پرداخت، متنی را به نگارش درآورد که به بهانه مراسم یادبود مرحوم عابدزاده که فردا، 14 آذرماه 98 در مشهد مقدس برگزار می‌شود، این متن مجدد منتشر می‌شود. در ادامه متن این یادداشت از نظر می‌گذرد؛

«مرحوم حاج علی‌اصغر عابدزاده‌خراسانی(1290 ـ 1365 ه ش) از رجال دینی برجسته و فعال خراسان به شمار می‌رود. او به تقریب پس از شهریور بیست وارد حوزه علمیه شد و پس از تحصیل مقدمات به طور عمده از محضر عالم آگاه بزرگوار مرحوم شیخ هاشم قزوینی، کسب فیض کرد و تا آخر عمر به این استاد گرانقدر و گرانمایه ارادتی عمیق داشت. وی به کسب و کار نیز اشتغال داشت و کارخانه کوچکی را اداره می‌کرد که در آن آیینه‌های کوچک جیبی با قاب حلبی منقش، می‌ساختند. حاجی عابدزاده در همان سال‌ها انجمنی دینی به نام انجمن پیروان قرآن تأسیس کرد که دارای شعب بسیاری شد.

او سپس از سرمایه شخصی خود به ساختن بنای مهدیه در محله خیابان علیایی مشهد، کوچه شمالی باغ نادری اقدام کرد. این بنا به دلیل نام و انتسابش به ساحت قدس حضرت ولی‌عصر حجت بن الحسن المهدی(عج) مورد توجه خاص توده‌ها قرار گرفت و رونقی ویژه یافت. در این بنا شب‌ها کلاس‌های درس عربی برای استفاده کسانی که می‌خواستند از ادبیات عرب و زبان قرآن کریم آگاه شوند و روزها فرصتی نداشتند، دایر بود. در بنای مهدیه مراسم مذهبی نیز برگزار می‌شد از جمله مجلس عزاداری ایام عاشورا که خود حاج‌عابدزاده که منبری و سخنوری توانا نیز بود به منبر می‌رفت و موعظه می‌کرد و گاه مرحوم مغفور حاج عبدالرضا غنیان(وفات 1370ه ش) از شخصیت‌های دینی محترم و متعهد مشهد مقدس و از امنای آستان قدس که در آن ایام برجسته‌ترین اعضای انجمن مزبور و از یاران نزدیک حاج عابدزاده بود با صوتی خوش و با وقاری خاص به خواندن مرثیه می‌پرداخت.

شب‌های شنبه نیز جلسه‌ای در مهدیه برپا بود که حاجی عابدزاده خود در آن سخنرانی‌ مختصری می‌کرد و شرکت‌کنندگان در این جلسه اغلب اعضای خود انجمن بودند در بنای مهدیه گاه گاه در اوقات مناسب اطعام نیز می‌شد. همچنین از طریق انجمن و مرکز مهدیه، گاه به محرومان اعانه‌هایی داده می‌شد، لیکن مشهور‌ترین مراسم مذهبی که در بنای مهدیه برگزار می‌شد و آوازه‌ای وسیع نیز داشت جشن باشکوه نیمه شعبان بود. اعضای انجمن که بسیار بودند، شاید بیش از یک ماه برای آماده‌سازی مهدیه تلاش می‌کردند و این بنای بزرگ را از دهنه وسیع کوچه که به خیابان متصل بود، تا انتهای مهدیه که مسیری و مساحتی بسیار بود، به صورتی مجلل و به سبک چراغانی‌های سنتی با انواع آرایه‌ها می‌آراستند و آماده می‌ساختند سپس با پخش دعوتنامه‌هایی آبرومند طبقات مختلف مردم به این جشن عظیم دعوت می‌شدند.

پذیرایی در چندین نوبت با کیفیتی بسیار خوب انجام می‌شد و از عصر روز چهاردهم ماه شعبان آغاز و تا روز نیمه شعبان صبح و عصر و شب تا چندین نوبت ... و در هر نوبت طبق دعوتنامه‌هایی که توزیع شده بود یک صنف و دسته‌ای از مردم شرکت می‌کردند و پذیرایی می‌شدند. فرهنگیان، دانش‌آموزان دبستان‌ها و دبیرستان‌ها، روحانیون، بازاریان، ارتشیان، کارمندان، ورزشکاران و ... در ضمن پذیرایی وزین و محترمانه، سرودهای مذهبی بسیار زیبا با صوت پر لطف نوجوانان تمرین دیده خوانده می‌شد، ازجمله، مربیان این دانش‌آموزان شهید دبیر فاضل و متعهد «حسین آستانه‌پرست» بود که در نخستین سال‌های پس از پیروزی انقلاب به شهادت رسید. به هنگام آغاز نهضت ملی شدن صنعت نفت به رهبری حضرت آیت الله کاشانی بنای مهدیه مرکز فعالیت بسیار گسترده‌ای شد.

این نهضت در مشهد مقدس به طور عمده از مسجد گوهرشاد آغاز شد و به وسیله روحانیون ادامه یافت و سپس جمعیت‌های موتلفه اسلامی تشکیل شد و بسیاری از هیات‌های مذهبی و انجمن‌ها و جمعیت‌ها در این ائتلاف شرکت کردند. استاد محمدتقی شریعتی و یارانشان و اعضای کانون نشر حقایق اسلامی نیز که در نهضت شرکت داشتند به ائتلاف پیوستند و بنای مهدیه با درخششی خاص، مرکز این نهضت بزرگ در خراسان بود.

همچنین در حدود سال 1323 که شهید بزرگوار سیدمجتبی نواب‌صفوی با چند تن از فداییان اسلام به مشهد مشرف گشت، به بنای مهدیه و بر حاجی عابدزاده که سالیانی شب‌های جمعه در مسجد گوهرشاد دعای کمیل می‌خواند و صبح‌های جمعه دعای ندبه(شبستان جنوبی) حضرت نواب صفوی در همان سفر صبح جمعه در دعای ندبه حاجی عابدزاده در مسجد نیز شرکت کرد.

مرحوم حاج علی‌اصغر عابدزاده، مردی دیندار، زاهدپیشه، سخنور، علاقه‌مند به دین و مروج دین، پرنیرو و با اراده بود و در میان توده مردم محبوبیتی ویژه و احترامی خاص داشت. وی سپس درصدد برآمد تا به نام هر یک از حضرات چهارده معصوم(ع) بنای مخصوص بسازد و آن را مرکز کوشش‌های فرهنگی و دینی و آموزش‌های مذهبی و محل برگزاری مراسم و اعیاد و سوگواری‌ها قرار دهد به طوری که در طول سال کلاس‌هایی برای تربیت و تعلیم نوجوانان در آنها دایر باشد. مراسم جشن ولادت و عزاداری هر یک از معصومین(ع) در همان بنای ویژه آن معصوم(ع) برگزار شد البته بعدها اعلام کرد که در صورت اتمام ساختمان این چهارده بنا، دو بنای دیگر به نام زینبیه و عباسیه خواهد ساخت.

وی از مجموعه بناهای مذهبی که در نظر داشت بسازد، پس از بنای مهدیه به ساختن این بناها، موفق گشت: عسکریه در خیابان سفلی، نقویه در خیابان امام رضا(ع)، جوادیه در خیابان طبرسی، کاظمیه در خیابان علیا، جعفریه در خیابان سفلی، باقریه در خیابان امام رضا(ع)، سجادیه در خیابان خواجه ربیع، حسینیه در ایستگان سراب، حسنیه در محله سرشور، فاطمیه در خیابان سفلی و علویه در خیابان مطهری جنوبی.

بناهای مهدیه‌ای که بعدها در تهران و جاهای دیگر به وجود آمد با الهام از اقدام حاج علی‌اصغر عابدزاده خراسانی و بنای مهدیه او بود.

در هر حال حاج علی‌اصغر عابدزاده را باید یکی از رجال بزرگ دینی و اجتماعی خراسان در نیمه اول قرن چهاردهم هجری شمسی دانست.

مطلب را با نقل یک خاطره تمام می‌کنم.

یک روز کاری با ایشان داشتم، ارتباطمان متقابل بود و در مسائلی با هم مشورت و تبادل نظر داشتیم به بنای عسگریه رفتم از مرحوم کربلایی رجب خیاط پرسیدم، حاجی کجاست؟ گفت در حوض‌خانه. رفتم دیدم چند خمره روی چند پریموس گذاشته و مشغول گرم کردن آب است. گفتم حاج آقا چه کار می‌کنید؟ گفت ما بچه‌ها کلاس‌های عسکریه را به طهارت، وضو و نماز عادت داده‌ایم. می‌ترسم سرما(چون ایام زمستان بود) باعث شود تا در طهارت و نماز سستی کنند و بعضی ترک کنند. در ضمن در حدود 20 آفتابه کوچک در کنار دیوار چیده بود گفت: اینها را هم سفارش داده‌ام، ساخته‌اند تا کار نماز و تطهیر بچه‌‌ها آسان‌ترباشد و موجب ترک و تنبلی نشود.

شما فکر می‌کنید در میان همه خانواده‌های مذهبی که می‌شناسید یک خانواده را سراغ دارید که برای بچه‌های خودش این کار را کرده باشد».