خدمات انگلیس به صدام در جنگ تحمیلی
دیگر رسانه‌ها ــ احداث شبکه پناهگاه‌های پر هزینه زیرزمینی، بخش دیگری از تلاش‌های عراق بود که در ژوئن ۱۹۸۲ با تصمیم صدام و مشارکت مهندسان انگلیسی آغاز شد.
از سوی دیگر برخی از کارخانه‌های انگلیسی در پی فروش سلاح به عراق سود سرشاری به دست آوردند و حتی در سال ۱۹۸۸ میلادی فروش این اقلام به یک دوم میلیارد دلار رسید. همزمان، انگلیسی‌ها دفتر خرید ایران در خیابان ویکتوریای لندن را از طریق سازمان‌های اطلاعاتی کنترل کرده و اطلاعات آن را در اختیار عراق قرار می‌دادند. (۱)
احداث شبکه پناهگاه‌های پر هزینه زیرزمینی، بخش دیگری از تلاش‌های عراق بود که در ژوئن ۱۹۸۲ با تصمیم صدام و مشارکت مهندسان انگلیسی آغاز شد. کالین گرافت، رییس فدراسیون مشاوران در مقاطعه کاران پناهگاه‌های هسته‌ای انگلیس می گوید: «شرکت‌های انگلیسی طرح‌هایی ارائه کردند که به موجب آن برای ۴۸ هزار سرباز، پناهگاه امن ساخته شد. هر پناهگاه تونل پولادین داشت و می‌توانست تا ۱۲۰۰ نفر را در خود جای دهد. در هر پناهگاه پست‌های فرماندهی، محل بیماران، اتاق‌های ضد آلودگی، آشپزخانه، انبارغذاهای خشک، آب و قورخانه یعنی تمام ملزومات یک اقامت بلندمدت پیش بینی شده بود.»(۲)
دیوید کرن؛ دیپلمات سابق آمریکا در بغداد می‌گوید: دولت انگلیس تنها چند هفته بعد از آنکه عراق از سلاح شیمیایی در حلبچه استفاده کرد، با اعزام یک وزیر کابینه انگلیس به بغداد اعتبارات بازرگانی داده شده به دولت عراق را دو برابر افزایش داد. مجله تایمز مالی چاپ انگلیس نیز در همین باره می‌نویسد: «یک شرکت انگلیسی مقادیر زیادی گلوله‌های حاوی گازهای سمی چون هنسلین، ترونیات و نیز بمب‌های آتش زا (شبیه بمب هایی که آمریکا در ویتنام بکار برد) را به عراق صادر کرد. (۳)
اسامی شرکت‌های انگلیسی تجهیز کننده ماشین جنگی صدام به تسلیحات شیمیایی و هسته‌ای تایید این حقیقت است. انگلیس یکی از کشورهای تدارک کننده وسایل و مواد شیمیایی به عراق بود. کشف محموله مواد سمی شیمیایی در یک کشتی به ثبت رسیده عراقی در بندر نُرماندی فرانسه که طی آن چهار بطری حاوی سموم قوی شیمیایی در آنجا پخش شده بود، موجب شد که پلیس فرانسه در این مورد به مردم اعلام خطر کند.
این کشتی مقدار ۳۵ هزار «تن دی میتل فسفونات» (dimethyl methyl phosphonate) را از بندر لیورپول انگلستان به مقصد کویت و از آنجا به عراق حمل می‌کرد. «دی میتل فسفونات» که به مبلغ ۵۰۰ هزار پوند انگلیس خریداری شده بود، ظاهرا برای استفاده در کارخانه پتروشیمی بغداد تهیه شده بود، ولی عراقی‌ها از آنها برای تبدیل به جنگ افزارهای شیمیایی بهره‌برداری می‌کردند. به همین علت «تونی بانکز» نماینده حزب کارگر در پارلمان انگلیس ضمن گفت‌وگو با خبرنگاران، این اقدام دولت انگلستان را یک معامله‌ی رسواکننده نامید.
مرور تاریخ جدید جنگ‌های شیمیایی به سال ۱۸۹۹ در جنگ انگلستان با بوئرها (مهاجرین هلندی ساکن آفریقای جنوبی) برمی‌گردد. «در آن جنگ ارتش انگلستان از توپ‌های حاوی «اسید پیکریک» استفاده کرد که اثر تهوع‌زا داشتند و نیز بنا به نوشته «شارل روسو» حقوقدان معروف در جنگ ترانسوال، انگلستان از گلوله‌های توپی استفاده می‌کرد که حاوی لیدیت بود و پس از انفجار گازی متصاعد می‌کرد که موجب خفگی می‌شد.
استفاده ارتش انگلستان از سلاح‌های شیمیایی سبب شد تا دیگر قدرتهای استعماری نیز به تولید و توسعه این گونه سلاح‌ها رو بیاورند و هزاران نفر در جنگ جهانی اول به طرز فجیعی کشته شوند. استعمار پیر در آخرین دهه قرن بیستم در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بار دیگر با شگرد و رویکردی جدید به حمایت تسلیحاتی و سیاسی از رژیم بعثی عراق پرداخت.
بر اساس تحقیقات به عمل آمده از سوی انجمن حمایت از قربانیان سلاح‌های شیمیایی و بر اساس اسناد باقی‌مانده، شرکت مید اینترنشنال (MEED international) در برنامه تسلیحات دارای کاربرد دوگانه و شرکت مهندسی تی ام جی (TMG engineering)، در برنامه تسلیحات شیمیایی صدام شرکت داشتند.
برخی از شرکت‌ها مشترکا در تعاملات انگلیس و آمریکا در فراهم کردن سلاح‌های صدام با این دو کشور در زمینه‌های مختلف مشارکت داشته‌اند.
همچنین در زمینه لجستیک نظامی شرکت‌های هانی ول (Honey Well)، کوتینگ تی ای (Ti Coating)، یونیسیز (Unisys)، اسپری (Sperry corp)، راک ول (Rock Well)، هیولت پکارد (Hewlett_Paekard)، کار زیس_یو اس (Carl Zeiss_US) و بکتل (Bechtel) در تجهیز ماشین جنگی عراق نقش داشته‌اند.
در برنامه موشکی دولت صدام در جنگ علیه ایران شرکت‌های هانی ول (Honey Well)، سمیتکس (Cemetex)،تک ترونیکس ( Tek Tronix)، هاولت پکارد (Hewlett_Paekard)، ایستمن کداک (Est Kodak)، الکترونیک اسوسی ایتز (Electronic Associates)، سیستم‌های کامپیوتری بین‌المللی (international computer systems ) و EZ Logic Data system inc به فعالیت پرداختند.
شرکت‌های کوتینگ تی آی (Ti Coting)، یونیسیز (Unisys)،اسپری (Sperry corp)،تک ترونیکس ( Tek Tronix)، وکیوم لی لود ( Leylode Vacuum systems)،شرکت آمریکایی مت_فی نی گن (Finningan Mat Us)، هاولت پکارد (Hewlett_Paekard)، دوپونت ( Dupont) ، کونسارک ( Consarc)، سربروس با مسئولیت محدود (Cerbrus Ltd)، سیستم‌های کامپیوتری بین‌المللی (international computer systems )، صنایع کانبرا (Canberra Industries Inc)، الکترونیک اکسل (Axel electronic Inc) در زمینه برنامه هسته‌ای، رژیم مخلوع صدام را یاری کردند.
نام شرکت‌های انگلیسی که عراق را به تکنولوژی و سلاح‌های غیر متعارف هسته‌ای، میکروبی و موشکی تجهیز کردند، در گزارش ۱۲۰۰ صفحه‌ای عراق که در دسامبر ۲۰۰۲ به سازمان ملل ارائه شده بود، درج شده که البته شورای امنیت سازمان ملل در آن زمان ۸۰۰ صفحه از بخش‌هایی از نام مراکز تجاری غرب را که به برنامه تسلیحات کشتار جمعی عراق کمک کرده بودند، سانسور کرد.
روزنامه چپ‌گرای آلمانی تاگ زایتونگ Die Tageszeitung در دسامبر ۲۰۰۲ بخش هایی از گزارش اصلی (قسمت‌های سانسور نشده گزارش ۱۲۰۰۰صفحه‌ای) را به چاپ رساند.
منابع:
۱- آغاز تا پایان جنگ(سالنمای تحلیلی)
۲- محمد درودیان/مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
۳- کتاب ما اعتراف می‌کنیم، ص۴۵
