Bəni-İsrailin inəyinin hekayəsi
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ
"Yadınıza gətirin o vaxtı ki, Musa öz qövmünə: “Allah sizə bir inək kəsmənizi əmr edir!”- dedi. Onlar isə: “Bizi məsxərəyəmi qoyursan?” -dedilər”. (Musa da:) “Allah Özü məni cahil olmaqdan saxlasın!”- dedi. (Bəqərə, 67).
Bəni-İsrailin inək hekayəsi Quran və Tövratın məşhur hekayələrindən biridir. Əlbəttə ki, Quranda qısa şəkildə bəyan edilir və Tövratda daha çox izahatlarla qeyd olunur.
Hekayənin xülasəsi budur ki, Musanın düşmənləri bir nəfəri öldürüb cəsədini Musanın evinin qapısına atdılar və Musanı onu öldürməkdə ittiham edərək dedilər: Əgər qatil başqasıdırsa, sən öz Allahından soruş və onu bizə tanıtdır.
Musa dedi: Allah buyurur ki, inəyi qurban kəsin və ətini meyitin üzərinə qoyun ki, dirilib qatilin kim olduğunu desin. Dedilər: Bizimlə zarafat edirsən? Dedi: Bu, Allahın əmridir və cahillərdən olmaqdan Allaha sığınıram.
Bəni-İsrail bəhanə gətirmək üçün dedilər: O inəyin hansı xüsusiyyətləri olmalıdır? Musa hər dəfə Tur dağına çıxıb Allahdan soruşduqda Bəni-İsrailə cavab verirdi. Birincisi bu inək ilk növbədə qızılı sarı rəngdə olmalıdır ki, onun sarılığı sevinc və xoşbəxtlik mənbəyi olsun. İkincisi, inək cavan və ya qoca olmamalı, bədənində ağ və ya qara ləkələr olmamalıdır. Onun quyudan su çəkməməsi, torpağı şumlamaması lazımdır.
Bütün təfərrüatları bildirdikdən sonra bu xüsusiyyətlərə malik bir inək tapdılar. Satıcı o qədər baha dedi ki, Bəni-İsrail az qala onu alıb kəsməkdən çəkindi. Lakin nəhayət, inəyi kəsdilər və ətindən bir qədər də meyitin üzərinə qoydular. Ölən adam dirilib Bəni-İsraildən olan qatilin kim olduğunu bildirdi.
Ariflər Bəni-İsrailin inəyinin insanın nəfsi olduğunu, onu öldürməyin nəfsani istəkləri öldürmək və onun batil arzularını qurban vermək olduğunu deyiblər. Bəni-İsrail dedi ki, “bizi məsxərəyə qoyursan?”. Bu o deməkdir ki, ey Musa, sən bizi rüsvay etməklə bizə hakim olmaq istəyirsən. Çünki istehza hər cür zillətdən daha ağırdır.
Fironla bağlı Quranda bildirilir ki, o, öz qövmünü ona itaət etsinlər deyə alçaltdı" (Zuxruf, 54). Bu gün dünya siyasətinin səhnələrində itaətə məcbur etməyin üsullarından biri də istehza etmək və aşağılamaqdır.
Sarı rəngə vurğu ona görədir ki, sarı rəng cəzbedici və xoş görünüşə malikdir. Lakin onda sarılıqdan başqa həyatın yaşıllığından və zənginliyindən əsər-əlamət yoxdur. Əgər bu dünyəvi nəfs öldürülsə, qəflətdən boğularaq ölmüş ilahi nəfsin yenidən dirilməsidir. O, sirləri açıb əvvəlcə onu öldürən nəfəs odur ki, onu siz öldürdünüz.
* Ustad Hüseyn Müyiddin İlahi Qumshaei tərəfindən yazılmış "Quranda 365 gün" kitabından götürülmüşdür.
4113048
