جمع‌بندی دقیقی در مورد روند فرهنگ عمومی وجود ندارد/ ضرورت تدوین شاخصه‌های سنجش بومی
گروه اجتماعی: عضو شورای فرهنگ عمومی کشور با اعلام این مطلب که هنوز یک جمع‌بندی دقیق در مورد وضعیت موجود فرهنگ به ویژه فرهنگ عمومی وجود ندارد، تصریح کرد: باید شاخصه‌های سنجش بومی برای تحلیل وضعیت فرهنگ عمومی تدوین شود.
مهدی فضائلی، عضو شورای فرهنگ عمومی کشور در آستانه فرارسیدن روز فرهنگ عمومی(14 آبان ماه) در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در پاسخ به این سؤال که آیا فرهنگ عمومی جامعه ایران در حال فاصله گرفتن از فرهنگ اصیل اسلامی ـ ایرانی است یا خیر، گفت: ارزیابی در مورد وضعیت موجود فرهنگ به ویژه فرهنگ عمومی در کشور همچنین قضاوت در مورد روند جریان فرهنگی کشور از موضوعات مهم و پیچیده‌ای است که هنوز یک جمع‌بندی دقیق در مورد آن وجود ندارد.
وی در خصوص دلیل نبود چنین جمع‌بندی گفت: ما هنوز شاخص‌های دقیق و روشنی برای ارزیابی وضعیت و روند موجود نداریم تا بتوانیم بر اساس آن شاخصها اظهار نظر دقیقی داشته باشیم.
فضائلی افزود: برخی اظهار نظرها در خصوص فرهنگ عمومی و روند آن از یک جهت بر حرکت‌ها و مجموعه‌های فرهنگی ـ مذهبی متمرکز است مانند برگزاری مراسم اعتکاف، عزاداری ایام محرم، ایام رمضان، مراسم احیاء و ... که نشان دهنده یک روند رو به رشد فرهنگ دینی در کشور است، در مقابل این مسائل شرایط دیگری را نیز شاهد هستیم مانند وضعیت حجاب و پوشش، برپایی برخی مراسم‌های متضاد با باورهای دینی و ... .
وی ادامه داد: عده‌ای بخش اول را می‌بینند و عنوان می‌کنند که وضعیت فرهنگی خوب است و عده دیگر طرف دوم را مورد توجه قرار می‌دهند و عنوان می‌کنند که وضعیت فرهنگ عمومی بد است. لذا در حال حاضر چون شاخص دقیقی وجود ندارد که بتوان یک ارزیابی صحیح انجام داد، نمی‌توان یک اظها نظر عالمانه در خصوص روند فرهنگ عمومی داشته باشیم.
فضائلی با اشاره به اینکه نبود شاخص‌های سنجش فرهنگ عمومی موجب میشود که در برنامه‌ریزی فرهنگی کشور دچار مشکل شویم و اولویت‌بندی درستی نداشته باشیم، اظهار کرد: این مسئله نقص بزرگی است و شورای فرهنگ عمومی نیز از سال‌ها پیش کارهایی را انجام داده است و حتی مجموعه‌ای با عنوان شاخص‌های فرهنگی به چاپ رسانده اما هم این شاخصها تا رسیدن به یک مجموعه مورد وفاق فاصله دارد و هم اظهار نظرهای مختلفی در خصوص این شاخصها وجود دارد.
این عضو شورای فرهنگ عمومی کشور به وجود شاخص‌های مختلف برای سنجش فرهنگ در جهان و سازمان‌های بین‌المللی اشاره و عنوان کرد: در سازمان‌های بین‌الملل مانند یونسکو معیارهایی نوشته شده مثل تعداد صندلی‌های سینما، تعداد کتاب‌هایی که منتشر میشود و ... که غالباً آمارهای کمی هستند و به کمک آنها وضعیت فرهنگی جوامع تحلیل میشود اما این شاخصها در داخل کشور ما چندان ملاک نیست و ما نیازمند این هستیم که شاخص‌های فرهنگی ویژه کشور خود را داشته باشیم.
وی ادامه داد: بر روی استخراج شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور کار شده اما تا رسیدن به شاخص‌های مورد اتفاق و اجماع که بتواند به صورت دقیق فرهنگ عمومی را ارزیابی کند، هنوز جای کار زیادی وجود دارد از سوی دیگر بخشی از شاخصها جزو مقولات کیفی هستند و سنجش آنها راحت نیست. چرا که بخشی از فرهنگ عمومی ظاهر است و بخش دیگر جنبه ظاهری ندارد.
فضائلی به عنوان مثال سنجش فرهنگ عمومی در خصوص پوشش جامعه را راحت و جزو جنبه ظاهری فرهنگ دانست و گفت: وقتی از لایه‌های ظاهری فاصله می‌گیریم مثلاً می‌خواهیم ببینیم وضعیت امانت‌داری، صداقت، وفای به عهد و ... در فرهنگ عمومی چگونه است به مشکل مواجه می‌شویم و سنجش این شاخص‌های درونی ملاک‌های خاص خود را می‌طلبد.
وی با تأکید بر اینکه در بررسی وضعیت فرهنگ عمومی نباید صرفاً به مسائل ظاهری توجه کرد، در پاسخ به این سؤال که در شرایط حاضر مهمترین مسئله‌ای که بر روی فرهنگ عمومی تأثیر می‌گذارد و به آن جهت می‌دهد، چیست؟ گفت: برای پاسخ به این سؤال هم نیازمند مطالعه دقیق‌تری هستیم اما در زمره مهمترین موارد تأثیرگذار و جهت‌ده، رسانه‌های داخلی و خارجی هستند که سهم بسزایی در جهت‌گیر فرهنگ عمومی جامعه دارند.
