آنچه جزء نبایسته‌های فرهنگ عاشورایی است
گروه جهاد حماسه: یک کارشناس مذهبی در رابطه با نبایسته‌های عزاداری و فرهنگ عاشورا در کشورمان گفت: عزاداری که با کار خلاف شرع و آمیخته با گناه و ارتکاب حرام باشد، نمی‌توان برای آن ارزش چندانی قائل شد.
حجتالاسلام والمسلمین علی‌اکبر رخصی، کارشناس مذهبی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، اظهار کرد: انقلاب اسلامی ایران و درون مایه آن نیز ملهم و متأثر از فرهنگ عاشورا است. خون شهیدان انقلاب اسلامی در زلال کربلا ریشه دارد و انقلاب ما بارقه و شعاعی از آتش ستم‌سوزی است که در سال 61 هجری در ساحل فرات شعله کشید.
حجتالاسلام والمسلمین رخصی با اشاره به سخن امام خمینی(ره) که اگر سیدالشهدا نبود، این نهضت (انقلاب اسلامی) هم پیش نمی‌رفت، عنوان کرد: مراسم و محافل سوگواری باید از یک سری نبایسته‌ها منزه و مبرا باشند تا ارزش‌هایی که امام حسین(ع) و یارانشان برای آن جان مبارک خویش را فدا کردند جاودانه باقی بماند.
وی به شباهت و همسانی انقلاب عظیم عاشورا و انقلاب بزرگ اسلامی اشاره کرد و گفت: این همه ایثارها، شجاعتها، صبوریها و عظمتهایی که در انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس رخ داد و صحنههایی که آفریده شد، در آن ردپایی از شور، شعور، شوکت و شکوه عاشورایی را می توان یافت.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: این موارد مرزهایی است که باید توسط همگان از شرکت‌کنندگان و آحاد معمولی مردم تا بانیان و دست‌اندرکاران و مدیران و سخنرانان و مرثیه‌سرایان و ... مراعات شود و کسی اجازه تخطی از آن را به خود ندهد.
حجتالاسلام رخصی افزود: این مرزها و خط قرمز‌های شرعی - عقلی، پاره‌ای جنبه عملی و رفتاری دارد و پاره‌ای از آنها بیشتر به جنبه‌های نظری و فکری ارتباط پیدا میکند.
وی عنوان کرد: عزاداری و سوگواری در رثای سیدالشهدا(ع)، علیرغم پنداری که آن را به عصر صفویه نسبت می‌دهد از ضروریات مذهب اهل بیت(ع) است. به گفته امام خمینی(ره) حادثه عاشورا از افضل قربات الی‌الله شمرده می‌شود، ولی شرط اولیه این عبادت عظیم، پرهیز از محرمات الهی در انجام دادن آن است.
حجتالاسلام رخصی ادامه داد: مراسم عزاداری که با کار خلاف شرع و آمیخته با گناه و ارتکاب حرام باشد، نمی‌توان برای آن چندان ارزشی قائل شد.
این کارشناس مذهبی تصریح کرد: بر اساس مبانی دینی، هدف توجیه‌گر وسیله نیست و تنها با استفاده از روش‌ها و ابزار‌های مجاز و مشروع است که اقامه مجالس و عزاداری عبادت شمرده می‌شود و این محافل را به اهداف والای نهضت کربلا نزدیک میکند.
وی عنوان کرد: وقتی روح قیام حسینی(ع)، مبارزه با طاعت شیطان و فساد و گناه و چپاول دارایی مستمندان است، مجالس نکوداشت آن قیام، نباید همراه با پیروی از شیطان و تخلف از مقررات شرع و دین باشد.
حجتالاسلام رخصی ادامه داد: حال اگر مجالس سالار شهیدان با اموال نامشروع برپا شود و هزینه‌های آن از طریق ربا، نپرداختن خمس و زکات و حقوق شرعیه، اجحاف به مردم، رشوه، کم‌کاری، تضییع حقوق دیگران و خیمه حسینی بر‌افراشته شود، آیا می‌تواند وسیله تقرب الهی باشد. اگر مرثیه‌خوانان، از غنا و شیوه‌های لهوی در مراسم عزاداری بهره جویند و به اسم سبک جدید و نوآوری، به سراغ سبک‌های نامشروع بروند، چگونه این اقدام می‌تواند طاعت محسوب شود.
وی عنوان کرد: در حالی که به گفته شیخ انصاری(ره) ادله مشروعیت استحباب مرثیه‌سرایی و گریاندن، نمی‌تواند مجوز ارتکاب غنا و لهو باشد و در برابر محرمات قرار گیرد، ادله استحباب چیزی را مستحب می‌شمرد که از راه مباح و مشروع تحقق یابد و فی‌نفسه حرام نباشد، اما هر گاه پای گناه و خلاف شرع به میان آمد، استحباب آن کار نیز نفی خواهد شد.
این کارشناس مذهبی اشاره کرد: طبق این معیار است که بر اساس مبانی فقهی، اگر صدای بلندگوی مجالس، مزاحمت برای دیگران فراهم آورد، اگر عزاداری به گونه‌ای باشد که ضرر جسمی قابل ملاحظه‌ای برای فرد داشته باشد و اگر گویندگان و سخنرانان و مرثیه‌سرایان، به جعل اکاذیب بپردازند و بدون نقل از منابع معتبر تاریخی و مقتل قابل قبول، به قصه‌پردازی مشغول شوند و هدف جلب مستمع و راضی نگه داشتن مخاطب و پر کردن مجلس و کسب در‌آمد و شهرت به هر شیوه، روش و سخنی متوسل شوند، در این قبیل موارد نمی‌توان مشروعیت این اعمال را امضاء کرد، تا چه رسد به پذیرش استحباب و مقرب بودن آن.
سست کردن پایه‌های اجتماعی مذهب و دین
حجتالاسلام رخصی یکی دیگر از نبایسته‌های رفتاری و آسیب‌ها در مراسم عزاداری را پرداختن به کارهایی عنوان کرد که پایه‌های اجتماعی مذهب رفیع شیعه را سست و تضعیف میکند و افزود: این موارد آموزه‌های دینی را در چشمان دوست و دشمن مرهون و لرزان جلوه می‌دهد. بر همین اساس است که امام خمینی(ره) یکی از مرز‌های فقهی سوگواری برای سالار شهیدان را تا بدان جا دانسته است که موجب وهن مذهب نشود.
وی در پایان به بیانات شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی(ره) اشاره کرد و گفت: یکی از مضرات این کار هر چند از روی محبت نسبت به سیدالشهداء(ع) باشد، آن است که دشمنان تشیع به خصوص وهابی مسلک‌ها، اصل تاریخ کربلا را، به آن دروغ‌ها ضمیمه کرده و اساس صحیح را قیاس به آن ناصحیح‌ها کرده و انکار می‌کنند، چنانچه ابن تیمیه حرانی حنبلی، با کمال بی‌حیایی اصل تاریخ و حادثه کربلا را انکار کرده و ادعا کرده سر مبارک سیدالشهداء(ع) را به شام نبرده‌اند و از خاندان آن حضرت کسی را اسیر نکرده‌اند.
