تبلور جریان روشنفکری را می‌توان در افکار جلال آل‌احمد دید

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، آئین اختتامیه ششمین جایزه جلال آل‌احمد شامگاه روز گذشته، 2 آذرماه جاری با حضور سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد و علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی برگزار شد.

علی لاریجانی در این مراسم گفت: از همتی که به خرج دادید و برای آثار فاخر ادبی جایزه‌ای به نام جایزه جلال انتخاب کردید، تشکر می‌کنم؛ زیرا جلال آل‌احمد جزء شخصیت‌های ممتاز در تاریخ ایران است که وجهه ادبی برجسته دارد که باعث الگوگیری از آثار او شده است.

وی ادامه داد: جلال یک شخصیت فعال در عرصه سیاسی جامعه ما بود که جزء روشنفکران به شمار می‌رفت که از دیگران متمایز بود و قالبی فکر نمی‌کرد و هر جریانی که فکر می‌کرد جلوی آزاداندیشی او را می‌گیرد از آن فرار می‌کرد.

لاریجانی با بیان اینکه اگر چه زندگی او دارای فراز و فرودهای زیادی بود، اما تبلور جریان روشنفکری را می‌توان در افکار جلال آل‌احمد دید، افزود:‌ خصوصیت بارز وی این بود که وارد قالب نمی‌شد که او را محدود کند و آثار او برای فردی که می‌خواهد حقیقت را پیگیری کند و در زمینه روشنفکری، آثار ادبی صحیح و ریشه‌ای ارائه دهد، الگوی خوبی است؛ او فردی بود که در قالب‌های تنگ سیاسی محدود نمی‌شد.

جلال در قالب‌های تنگ سیاسی محدود نمی‌شد

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: زمانی جلال به حزب توده پیوست؛ ولی دید که این حزب دچار مشکلات اساسی از نظر تأثیرپذیری از دولت‌های دیگر شده و گاه منافع ملی کشور خود را به دلیل منافع کشور دیگر زیرپا می‌گذارد و به نحوی خود را از آن جدا کرد.

وی گفت: وی پس از مدتی به دلیل ساختار حزبی حزب توده به همراه برخی مانند خلیل ملکی خود را از این حزب جدا و تلاش کردند جریان سومی را ایجاد کنند؛ گرچه فضای روشنفکری آن زمان در غرب‌زدگی شدید و گرایش به شوروی آن زمان بود که جلال آل احمد را به سمت یک جریان سوم رهنمون کرد، اما تعلق خاطر او به مسئله عدالت‌خواهی و آرمان‌هایی که به نحوی جریان‌های چپ را در ایران برجسته می‌کرد باقی ماند.

لاریجانی در ادامه بیان کرد: به طوری که مسئله سوسیالیست در ذهن آنها به قدری قوی شده بود که کاری که اسرائیلی‌ها به عنوان کی‌بوکس در زمینه کشاورزی انجام می‌دادند، در ذهن آنها برجسته شد و سفرهای مختلفی با برخی از روشنفکران به اسرائیل داشتند و تصور می‌کردند که این همان تفکر سوسیالیسم است که کتاب «سفر به ولایت عزرائیل» اینگونه تفکرات را نشان می‌دهد.

وی افزود: اما پس از مدتی با گذشت این فراز و فرودها باز هم در آن قالب نگنجید و کتاب «غربزدگی» جلال کاملاً نشان می‌دهد از پوسته‌ها جدا شده و خود را به صورت فکر آزاد و خالی از این وابستگی‌ها نشان داده است که در کتاب «خسی در میقات» این ویژگی قوت یافت و هم گرایش معنوی را در او تقویت کرد.

لاریجانی با بیان اینکه جلال الگویی برجسته برای همه روشنفکران است، بیان کرد: وی دارای ظرفیت‌های قوی بود که توانست یک جریان فکری ادبی را در جامعه ما ظهور دهد و در آن زمان حریت در جامعه ما نهفته بود که این ویژگی برای قشر روشنفکر ما ضروری است.

رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: امروزه فضای کشور ما امنیتی نیست و به سمت دموکراسی بیشتر پیش می‌رود، اما فضاسازی‌‌های رسانه‌ای که ریشه‌های آن به قدرت‌ها متصل است بر افکار فشار می‌آورد که از لابلای این فشارها فهم حقیقت مشکل‌تر است؛ از این رو جلال در آن زمان توانست از لابلای فشارها خلاص شود، گرچه امروز این کار سخت است، اما شدنی است و ضرورت دارد.

وی با تأکید بر تبدیل مبانی فکری به تئوری و سبک قابل عرضه در کشور تصریح کرد: کشورهایی که صاحب یک فکر بودند و انقلابی بر مبنای تئوری در آنها انجام شده، توانسته‌اند در آثار هنری خود صاحب سبک شده و آنها را به صورت علمی بیان کنند.

لاریجانی در ادامه گفت: در انقلاب اسلامی ایران افراد ادیب، فیلمساز و هنرمندان خوبی وجود دارد و همواره در راستای تولید آثاری فاخر تلاش کرده‌اند، اما هیچ‌گاه این آثار به مدلی که از نظر مبانی فکری در دانشگاه‌ها قابل عرضه باشد، تبدیل نمی‌شود که این کار نیازمند تلاش بیشتر است تا زحمات هنرمندان ما به تئوری و سبک تبدیل شود، البته این ظرفیت در کشور وجود دارد و باید از آن استفاده کرد.

رئیس مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: برای تبدیل شدن آثار فاخر هنری به تئوری در دانشگا‌ه‌ها نیازمند همکاری‌های دو وجه متافیزیک و ادبی هستیم که اگر بخواهد این مسئله قویتر شود باید به تئوری‌پردازی‌هایی که در سطح مقالات انجام می‌شود، بیشتر توجه کنیم.