فرهاد تجویدی، نویسنده و کارگردان تئاتر در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) گفت: ابتدا باید دید منظور از مدیریت وبه تبع آن طراحی هنری در تولید یک نمایش چیست؟ اگر خواسته باشیم ریشهای به این مسئله بپردازیم باید گفت که منشأ این مقوله از تحلیلی نمایش آغاز میشود که گاه به تغییر و دگرگونی متن و شیوه اجرایی نمایش منجر میشود.
وی ادامه داد: در ایران معمولاً به این شکل است که کارگردان و عوامل اجرایی یک نمایش، تابع بلامنازع متن هستند و آنچه را که در متن نمایشی وجود دارد مو به مو به انجام میرسانند؛ در چنین فضایی مقولهای تحت عنوان دراماتورژی یعنی تحلیل و تفسیر متن براساس منظر کارگردان و عوامل اجرایی نمایش وجود ندارد و قوت و ضعف یک اجرای نمایشی منوط به قوام و چفت و بست متن نمایشی است.
معمولاً تفسیر و تحلیل متفاوت یک متن نیاز به نگاهی تخصصی دارد
کارگردان نمایش«من» تصریح کرد: معمولاً برای تفسیر و تحلیل متفاوت از متن نیاز به یک فرد ثالث و دراماتورژ است که در طول روند تولید یک نمایش به کارگردان مشاوره میدهد و چون همچنان بر سر مسئله دراماتورژی در مواجه با یک متن نمایشی چالش و درگیری وجود دارد و اغلب آن پروسه میدانند که به نوعی دخالت در کار نویسنده و اعمال نظر در نگرش کارگردان است لذا معمولاً در بروشور اغلب کارهای نمایشی از لفظ مشاور و یا طراح استفاده میشود که گاه ممکن است این وظیفه را شخص کارگردان نیز به عهده داشته باشد.
این مدرس تئاتر در ادامه گفت: تا اینجای قضیه به مقدمات مواجهه با یک اثر نمایشی فرق نمیکند دینی باشد یا غیر دینی مربوط میشود و از این به بعد براساس طرحهای ذهنی و گفتمانی که میان کارگردان و مشاوران و سایر اعضای گروهش اتفاق میافتد، آنها به یک برآورد هزینه برای به فعلیت رساندن کار خود میرسند که این را ذکر میکنند که برای رسیدن به نقطه ایدهآل در اجرای فلان نمایش نیاز به فلان مبلغ هستیم که در کمال تأسف مبلغی بسیار پایینتر از آنچه که آنها در برآورد خود ذکر کردهاند معین میشود.
تولید نمایش براساس خواست دیگران نه خواست کارگردان؛ معضل تئاتر ایران
کارگردان نمایش «دروغ بگو پینوکیو» تأکید کرد: در چنین شرایطی گروه نمایشی با دو راه مواجه می شوند؛ یا از ادامه کار صرفنظر کنند که با توجه به علاقهای که نسبت به فضای نمایشی و ایمانی که به کار خود دارند معمولاً میسر نیست و یا مجبور هستند با بودجه فرمایشی کاری را انجام دهند که در این صورت دیگر این کار متعلق به آنها نیست چرا که نتوانستهاند هیچ یک از ایدههای اجرایی خود را در بعد زیباییشناسی کار و مسائل طراحی هنری اعمال کنند.
تجویدی گفت: متأسفانه باید یگویم در زمینه فعالیت تئاتری ما به جای آنکه انتخاب کنیم پیوسته در حال انتخاب از سوی مدیران و مسئولان هستیم؛ هر کس زبان به مدح و جانبداری داشته باشد در این عرصه مجال و فرصت مطلوبتری خواهد داشت و بودجهای که در اختیارش گذاشته میشود بیشتر است و لذا به مطالبات خود میرسد هر چند که ممکن است چیزی که ارائه میکند فاقد هر گونه ارزشی هنری و جنبه های زیبایی یک اثر نمایشی باشد؛ آنکس که با عشق و علاقه کار میکند به همان اندازه میل و رغبتش بودجه و امکانات در اختیارش قرار میگیرد و هر کس که زبان نقادانه داشته باشد که اساساً رسالت تئاتر به عنوان زبان گویای جامعه پرداختن به آسیبها و دغدغهها و بزرگ کردن و به نمایش گذاشتن آنهاست بنا به دلایل واهی جایی برای کار ندارد.
وی ادامه داد: متأسفانه هیچ شرایط مناسب و برابری در زمینه کار تئاتر وجود ندارد و هر چه قدر هم فرد و یا گروهی ایدههای خلاقانه در بعد فنی و اجرایی برای پرداختن به نمایش داشته باشد، ملاک و میزان سنجش برای ارائه دامنه اختیارات به آنها اینگونه مسائل نیست و در نتیجه در کنار اجراهای نسبتاً بیخاصیت همواره شاهد به هدر رفتن ایده و نگرشهای نو و بدیع در شیوههای اجرایی و فنی تئاتر هستیم.
ادامه دارد...