توجه به تحلیل ساختاری و محتوایی نمایشنامه دینی؛ توفیق در طراحی هنری آن

نصرالله قادری، نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان مطالب فوق گفت: طراحی هنری در اغلب تولیدات نمایشی و از جمله نمایش‌های دینی لحاظ می شود و عوامل فنی یک نمایش و در رأس آنها کارگردان خود را ملزم به رعایت و اجرای آنچه که وجوه زیبایی‌شناسانه و بصری یک نمایش محسوب می‌شود دانسته و به آن پایبند هستند.

وی ادامه داد: اساساً اگر چیزی به نام طراحی و اجرای هنری را از تولید یک نمایش حذف کنیم، چیزی جز یک متن نمایشی بدون انعطاف و عاری از خلق موقعیت‌های نمایشی باقی نمی‌ماند و تنها با اجرای جزء به جزء یک متن نمایشی مواجه هستیم که اگر چشمان خود را در برابرش بسته و تنها به کلام و آواها بسنده کنیم چیزی از دست نداده‌ایم.

دراماتورژی، بخشی حساس از روند تولید یک نمایش که مغفول مانده است

مدیر انتشارات نمایش با پراهمیت خواندن دراماتورژی در تولید یک نمایش تصریح کرد: تحلیل داده‌های نمایشی منبعث از متن، به اشتراک گذاشتن آن با کارگردان برای رسیدن به یک فرم و سبک اجرایی منحصر به فرد از جمله وظایف دراماتورژ و مشاور هنری و اجرایی کارگردان است که متأسفانه در تولید آثار نمایشی در ایران کمتر به این مرحله از تولید توجه می‌شود.

قادری در ادامه گفت: بی توجهی و سهل انگاری در مورد تحلیل محتوایی و ساختار اجرایی یک نمایش آن چنان است که مقوله‌ای به نام دراماتورژی یعنی شخصی که مسئولیت چنین وظیفه‌ای را به عهده دارد حتی در بروشور به عنوان شناسنامه یک اجرای نمایشی، پس از نویسنده و کارگردان قرار می‌گیرد در حالی که از نظر اهمیت در روند تولید تحلیل محتوا و ساختاری متن نمایشی حرف نخست را می زند.   

این مدرس دانشگاه تأکید کرد: مجموعه طراحی‌های هنری تولید یک اثر نمایشی معمولاً در بخش‌هایی همچون طراحی صحنه و لباس، طراحی نور، موسیقی و نظایر آن تقسیم می‌شود و مطلوب هم این است که هر یک از این بخش‌ها به شکل تخصصی مورد اهتمام از سوی گروه اجرایی یک اثر نمایشی قرار گیرد اما در اغلب اوقات به دلایلی از جمله صرفه‌جویی در هزینه‌های اجرای تولید یک اثر نمایشی مواردی همچون طراحی صحنه و لباس، نور و بعضاً ساخت و یا انتخاب موسیقی نیز به عهده کارگردان است و به این دلیل است که در اغلب بروشورهای نمایشی عنوان طراح و کارگردان به یک نفر اطلاق می‌شود.

ساختار مدیریتی تئاتر معمولاً از بخش‌های مربوط به طراحی هنری تولید نمایش صرفنظر می‌کند

این کارگردان و کارشناس تئاتر گفت: اساساً در ساختار مدیریتی تئاتر مقولات تخصصی همچون طراحی هنری، دراماتورژی و امثال آنها مورد توجه نیست چرا که اشخاص تصمیم‌گیرنده در مورد صدور مجوز یک اجرای نمایشی و یا شورایی که به عنوان شورای حمایت از آثار نمایشی درصدی از بودجه تولید و اجرای نمایش را به عهده می‌گیرد آگاهانه و یا ناآگاهانه از این مسائل صرفنظر می‌کند و گروه اجرایی یک نمایش مجبور به این می‌شوند که برای درآمدزایی به جذب حداکثری مخاطب اقدام کنند.

قادری در پایان افزود: چنین نگرشی یعنی تأمین مالی آن درصد از هزینه های تولید و اجرا که گروه در مورد آن طرف قرارداد با دولت و نظام اداری تئاتر نیست موجب می‌شود که تمام تمرکز اجرایی به این مسئله معطوف شود و این به شکلی ناخودآگاه غفلت از بعد فنی و تکنیکی و توجه به کیفیت اثر نمایشی را به دنبال دارد چرا که کارگردان و سایر عوامل گروه مجبورند برای جذب مخاطب از زبانی عامیانه و قابل درک و بدون استعاره و استفاده از قراردادهای نمایشی استفاده کنند که موجب فاصله گرفتن تولیدات نمایشی از گونه های فاخر و مؤثر آنها می‌شود.