خودمراقبتی در حوزه باور مظلوم واقع شده است/ چگونه عوارض الکلیسم حذف می‌شود
گروه سلامت: معاون پژوهشی مرکز تحقیقات طب اسلامی امام صادق(ع) گفت: در نظام سلامت جامعه اسلامی همه ابعاد پنج‌گانه سلامت مطرح می‌شود اما بخش باور تا حدودی مظلوم در کشور ما مظلوم واقع شده است.
غلامرضا نورمحمدی، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات طب اسلامی امام صادق(ع) در آخرین روز هفته سلامت به سؤال‌های خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) در خصوص جایگاه خود مراقبتی در دیدگاه اسلامی و عملکرد مسئولان در این زمینه پاسخ داد:
شعار هفته سلامت سال جاری خودمراقبتی است، جایگاه این مسئله در طب اسلامی کجاست؟
خودمراقبتی شعار جدیدی نیست و قدم اول بهداشت و سلامتی بر خود مراقبتی از جان، روان و روح فرد استوار است. اما مسئله مهم این است که ما باید یک نظام سلامت اسلامی را عرضه کنیم که بخشی از آن مربوط به موضوع خود مراقبتی است. به عبارت دیگر خودمراقبتی یک امر لازم اما نه کافی برای سلامت است چرا که در بسیاری از موارد ممکن است مراقبت فردی اتفاق بیفتد اما زمینه‌های دیگری سلامت فرد را با خطر مواجه کند.
مباحث معنوی تا چه میزان در خود مراقبتی مربوط به سلامت جسمانی تأثیر دارند؟
باید برای سلامت هر فرد پنج بخش در نظر گرفت که سلامت فرد را این پنج عامل تعیین می‌کند: بخش باوری، دانشی و بینشی، شخصیتی، رفتاری و گفتاری که این پنج بخش عامل تأثیرگذار در سلامت هستند که در بخش باوری دید و بینش فرد نسبت به هستی، سلامت و عوامل مرتبط با سلامت باید شکل بگیرد؛ به این مسئله در نظام جامع سلامت از دیدگاه قرآن و روایات توجه می‌شود.
آیا تأثیر باورهای دینی بر روی سلامت به اندازه کافی مورد توجه مسئولان سلامت کشور قرار دارد؟
مسئولان ما سلامت را یک جهته، یک سویه و با یک ساحت خاص می‌بینند. کتاب‌های طبی، سلامت و بهداشت ما چون حالت وارداتی دارند در آنها رگه‌های مختلف باورهای نظام سلامت لیبرالیستی وجود دارد، حتی بچه مسلمان‌های ما هم گاهی توجه نمی‌کنند و یا توجه کرده اما توانایی تفکیک این بخش باوری را ندارند.
در بیانیه اخیر سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری که در راستای اجرای بند یک اصل 110 قانون اساسی ارائه شد، به بحث سلامت جامع توجه شده است که در این بحث تغذیه، امنیت غذایی، بهره‌مندی عادلانه آحاد مردم از سبد غذایی سالم، ارتقای سلامت روانی، ترویج سبک زندگی اسلامی، بنیان خانواده و ... با رویکرد سلامت همه جانبه و انسان سالم مطرح می‌شود.
به نظر می‌رسد دست‌اندرکاران بخش سلامت تک بعدی به مسئله سلامت توجه می‌کنند و به همین دلیل است که حتی شعارهای سال در هفته سلامت نیز به صورت تک بعدی انتخاب می‌شود.
آیا مسئله خودمراقبتی بیشتر موضوعی در حوزه سلامت جسمانی است؟
در کتاب‌های ترجمه شده از غرب به مسئله خود مراقبتی اشاره شده است، اما مسئله این است که خود مراقبتی در کدام حوزه و آیا صرفاً حوزه جسمانی را شامل می‌شود؟ در تعریف سازمان جهانی بهداشت داریم که باید حداقل سه بعد از سلامت یعنی سلامت جسمی، روانی و اجتماعی مورد توجه قرار گیرد. اما آیا اکنون در کشور ما رابطه خودمراقبتی با سلامت اجتماعی تعریف شده است؟ اینها نواقصی است که در مسئله خود مراقبتی وجود دارد.
توصیه عملی شما برای مردم (نه مسئولان) برای انجام خود مراقبتی در هر پنج حوزه و داشتن سلامت کامل وجودی چیست؟
در نظام سلامت جامعه اسلامی همه ابعاد پنج‌گانه سلامت مطرح می‌شود. البته شاید بخش باور تا حدودی مظلوم واقع شده و به آن کمتر پرداخته‌ایم اما باید این اعتقاد را داشته باشیم که یک خالق هستی وجود دارد، قوانین از سوی خالق هستی تنظیم می‌شود، ما مجری این قوانین هستیم و سلامت مبتنی بر اصول ارزش‌های اسلامی ـ انسانی و نهادینه کردن اینها در آیات و روایات مطرح شده است.
حتی در غرب هم بر روی این مقوله فراوان کار و اثبات شده است کسانی که ایمان بیشتری دارند از سلامت بیشتری برخوردار هستند. اگر من اعتقاد و ایمان به خالق داشته باشم و به آیات قرآن در خصوص مصرف الکل دقت کنم و آن را حرام بدانم حتی تفکر و فکر مصرف هم به ذهنم خطور نمی‌کند و تمام عوارض مربوط به الکلیسم حذف می‌شود.
اگر فرد توجه کند که حسادت در قرآن به عنوان یک خصلت مضموم مطرح شده در مراقبت روانی از خود ویژگی حسادت را حذف کرده بخشی از سلامت خود را تأمین می‌کند و اگر ایمان داشته باشند که حق، خوبی، خیرخواهی، محبت، وفاداری و صفاتی که در بحث اجتماعی اسلام تحت عنوان نظام زیست اجتماعی اسلام مطرح شده را باید در ارتباط خود با دیگران رعایت کند کمتر دچار عوارض ناسلامتی و آسیب‌پذیری اجتماعی خواهد شد.
