همایش ملی فرهنگ و تکنولوژی برگزار شد

به گزارش خبرگزاری بین المللی قران(ایکنا)، همایش ملی فرهنگ و تکنولوژی با موضوع‌ درنگی فرهنگی در مسیر پرشتاب صنعتی شدن‌ امروز، دوشنبه ۲۲ اردیبهشت با حضور جمعی از اساتید مطرح در حوزه‌های تکنولوژی و فلسفه و جمعی از دانشجویان در سالن جابر ابن حیان دانشگاه شریف برگزار شد.

در این مراسم جمیله علم الهدی، عضو هیئت علمی فلسفه دانشگاه شهید بهشتی در همایش فرهنگ و تکنولوژی در مورد «الگوی نظم اجتماعی در شهر مدرن و اسلامی» اظهار کرد: بحث مطرح شده در چارچوبی انتزاعی است و مصداق‌هایی چندان عینی ندارد. در این بحث مفهوم مدرن در برابر مفهوم اسلامی قرار می گیرد و نه در برابر مفهوم پست مدرن و پیش مدرن. منظور از الگو در این صحبت بیشتر نگاه به ماهیت کمک کننده و هدایت کننده آن است.

وی دو نوع عقلانیت مدرن و اسلامی را مبنای ورود به این بحث قرار داد و گفت: در عقلانیت مدرن عالم، بیشعور و در عقلانیت اسلامی باشعور است. در عقلانیت مدرن طبیعت، تمام واقعیت، هدف، رفع نیاز و غایت آن آسایش بشر است. با عقلانیت مدرن زندگی معطوف به استفاده خواهد بود اما در عقلانیت اسلامی طبیعت نمود واقعیت، غایت تقرب به حقیقت و هدف کسب کمال است.

علم عنوان کرد: محصول زندگی معطوف به استفاده، شهر مدرن و غایت آن دسترسی به آسایش است. در زندگی معطوف به استفاضه شهر اسلامی پدید می آید و غایت نیز کسب کمال است.

او به چند عنصر اصلی از شهر مدرن و اسلامی اشاره کرد و گفت: در شهر مدرن عقلانیت بر خاسته و زندگی معطوف به استفاده متمرکز است، چرخه علم و فناوری در این شهر به کشف، تصرف و تولید انرژی می پردازد و توسعه موجب بهبود شرایط زندگی و افزایش رفاه بشر خواهد بود در اینجا هدف سازماندهی شهروندان جهت توسعه پایدار و نظم اجتماعی متکی بر قرارداد اجتماعی است.

همچنین در این همایش علی پایا به ارزیابی نقادانه از منظر عقلانیت نقاد در قوت‌ها و ضعف های مهندسی و رابطه متقابل آن با علوم انسانی و اجتماعی پرداخت و اظهار کرد: استدلال های اصلی مقاله از این قرار است که مهندسی شعبه ای از تکنولوژی است و تکنولوژی از همه انواع خود با علم تفاوت دارند؛ توجه به این تفاوت در بهره گیری بهینه از انواع تکنولوژی ها از جمله همه انواع رشته های مهندسی اهمیت فراوان دارد.

وی پس از ارائه تعریفی از مهندسی و تکنولوژی بیان کرد: ارزیابی نقادانه که به دو صورت نظری-تحلیلی و تجربی صورت می گیرد، به منظور آشکار ساختن نقطه های ضعف و جنبه های خطای هست ها و گمانه هایی صورت می گیرد که برای شناخت واقعیت برمی سازیم.
او با اشاره به عرض عریض تکنولوژی با توجه به تعریف ارائه شده که از رستوران داری و بانکداری تا خلبانی و غیره را دربر می گیرد، تصریح کرد: در بحث از تکنولوژی باید میان دو تراز «تکنولوژی به منزله ایده و اندیشه» و «تکنولوژی به منزله محصول و فرایند» تمیز قائل شد.

استاد دانشگاه وست مینیستر انگلستان با بیان اینکه مهندسی در میان انواع تکنولوژی ها جایگاه ویژه ای دارد اظهار کرد: پژوهشگران حوزه فلسفه تکنولوژی و فلسفه مهندسی، میان تکنولوژی متعارف و تکنولوژی انقلابی و مهندسی متعارف و مهندسی انقلابی تمیز قائل می شوند.

پایا با بیان اینکه کار علم آشکارساختن محدودیت هاست، گفت: البته این محدودیت ها در مواجهه با واقعیت به خوبی آشکار می شود اما این امر می تواند با هزینه بسیار زیادی همراه باشد.

وی تصریح کرد: هنوز درجه بالایی از بدفهمی و درک نادرست در خصوص علوم و تکنولوژی های انسانی و اجتماعی برقرار است. علوم انسانی و اجتماعی در وجه تکنولوژیک خود یعنی وجهی که با تغییر و کنترل سروکار دارد، می توانند به ابزاری در خدمت ایدئولوژی ها تبدیل شوند.

وی افزود: مهندسان و حاملان علوم انسانی و اجتماعی از جمله فقه می توانند به صورت مشترک به بهینه سازی مهندسی و علوم انسانی و اجتماعی مدد رسانند.

محمدرضا اسدی، عضو گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی دیگر سخنران این همایش بود که با تأکید بر اهمیت رابطه بین دین و تکنولوژی اظهار کرد: به زعم بنده چون جامعه‌ای دارای مولفه‌‌های دینی داریم نسبت دین و تکنولوژی اهمیت می یابد. در این مورد می توان از مناسبات سیاسی، فلسفی و فرهنگی دین و تکنولوژی سخن گفت و صحبت امروز ما توضیح مناسبات فرهنگی دین و تکنولوژی است.

اسدی تصریح کرد: برای تأمل در مناسبات میان دین و تکنولوژی در ابتدا باید تلقی خود را از فرهنگ، دین و تکنولوژی توضیح دهیم. تلقی ساده و البته موشکافانه من این است که فرهنگ علی رغم تعاریف مختلف موجود، شیوه زندگی کردن در حوزه های مختلف را می توان فرهنگ نامید اما در صحبت از دین مجموعه ای از هست ها و بایدها و نبایدها مدنظر است. این مجموعه به هویت و شخصیت انسان صورت خاصی می بخشد که او را در این دنیا و دنیای دیگر به رستگاری می رساند.

وی ادامه داد: در باب تکنولوژی باید به صداقت اذعان کرد که دوره جدید هنوز تعریفی بیرون از تعریف هایدگر برای ماهیت تکنولوژی نیافته است، یعنی برای دسته بندی کوتاهی در مورد تاریخ تفکر در تکنولوژی جدید باید آن را به دوره قبل و پس از هایدگر تقسیم کرد.

دیگر سخنرانان این همایش رضا سلیمان حشمت، استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی بود که با موضوع ‌تکنولوژی، آری و نه‌ سخنرانی کرد. وی با بیان اینکه ‌ می‌توان به تکنولوژی آری گفت و مقتضیات آن را پذیرفت و هم نه، گفت: می‌توان در برابر تکنولوژی ایستاد و به آن نه گفت و زیر بار سلطه تمامیت‌خواه و بی‌چون و چرای آن نرفت.
وی افزود: نه گفتن به تکنولوژی از باب تذکر صورت می‌گیرد نه از باب نفی آن و نباید اینگونه تلقی شود که ما مخالفتی با علم و تکنولوژی داریم. تکنولوژی بی تردید ضرورت دارد و در زمانه ما امری لازم است و از نظر دینی و قرآنی هم منعی برای استفاده از آن مطرح نشده است.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: فرهنگ به معنای اصیل چیزی است که نسبت به تکنولوژی رابطه اقتضایی ندارد یعنی تکنولوژی اقتضائات فرهنگ اصیل را رقم نمی‌زند، بلکه خودش اصل و اساس است. اما گاهی در ادبیات عامه گفته می‌شود که باید فرهنگ استفاده از ابزار تکنولوژی را داشته باشد. این گفته به این معناست که گویی فرهنگ در دل تکنولوژی وجود دارد. این معنا از فرهنگ اصیل نیست.

وی با بیان اینکه علوم جدید علوم تکنولوژیک هستند افزود: این علوم در نهایت به قدرت تکنیکی ختم می‌شود و انسان را قادر به بهره برداری از طبیعت می‌سازند و وضع زندگی را بهبود می‌بخشند.

سلیمان حشمت گفت: اما چیزی که در عالم جدید مهم است آن است که در اندیشه انسان مدرن شأن شناخت برای انسان و شأن شناخته شدن برای اشیا موضوعیت و اصالت یافته است. در این معنا حقیقت انسان فقط شناخت است و حقیقت اشیا هم فقط شناخته شدن. یعنی انسان به سوژه و اشیاء به ابژه صرف تبدیل شده‌اند.

دومین روز از نخستین همایش فرهنگ و تکنولوژی امروز 22 اردیبهشت ماه با پیگیری بخش‌های چهارم و پنجم در سالن جابر بن حیان دانشگاه صنعتی شریف برگزار و به کار خود پایان داد.