ارائه ترجمه عبارت به عبارت قرآن به زبان‌های انگلیسی و فارسی در نمایشگاه قرآن
کانون خبرنگاران نبأ/ زهرا پاک‌‌سیرت: ترجمه عبارت به عبارت قرآن مجید به زبان‌های انگلیسی و فارسی در غرفه انصاریان بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم ارائه شده است.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ، پرفسور حامد آلگار(Hamid Algar)، استاد مطالعات شرق‌شناسی دانشگاه ایالتی برکلی در کشور آمریکا درباره ترجمه انگلیسی قرآن کریم که توسط استاد سید‌علی‌قلی قرائی انجام شده است، بیان کرده است: آنچه علی‌قلى قرائى در ترجمهاش که آگاهانه «قرآن با ترجمه عبارت به عبارت انگلیسى» نامیده، به ثمر رسانده است، احیاى هنر ترجمه به‌عنوان مددکار درک و دریافت متن اصلى است که ماهرانه با نیازهاى قرآن‌پژوهان انگلیسی‌زبان (یا انگلیسی‌خوان) انطباق داده شده است.
این ترجمه، هم از نظر شیوه آرایش صفحه و هم برگردان تعبیرات اصطلاحى، با متن اصلى هم‌آرا و هماهنگ است. مترجم همواره به نهایت درجه از نزدیکى با متن عربى، همراه با روشنى و شیوایى بیان نایل شده است. همین است که به اساسی‌ترین وجه، ترجمه را با متن اصلى همساز کرده است.
قرائى هرچند ترجمهاش را به‌صورت ترجمه عبارت به عبارت معانى قرآنى منظور می‌د‌ارد که وسیلهاى است براى راهیابى و دستیابى به متن اصلى، باید به تأکید گفت که ترجمه وی، حتى اگر ارجاعات متقابل منظم به نص عربى، مورد نظرِ خواننده نباشد، در کمال خوش‌خوانى است. در نتیجه هر قرآن‌پژوهى، حتى اگر قصد نداشته باشد که از آن به‌عنوان پلى به متن متعالى اصلى عربى استفاده کند، باید که نگاهى به ترجمه او بیندازد و لذت و فایده ببرد.
زبانى که قرائى برگزیده و پیش گرفته؛ روشن، پاکیزه و پیراسته، سرراست، متین، و به یکسان به دور از کهنگرایى (آرکائیسم) و نوگرایى (مدرنیسم) است که دو گرایش اخیر به کار سایر مترجمان قرآن آسیب رسانده است. این امر همواره بر عهده مترجم بوده که تفسیر را تابع وظیفه اصلى ترجمه بگرداند، نه آنکه هرگونه رأى و نظر شخصى را که خود داشته باشد بر متن تحمیل کند و تا آنجا که توانسته براى پى بردن به فراتر از متن، به منابع معتبر مراجعه کرده تا اصحّ اقوال را برگزیند و آن‌ها را بشناسد و بشناساند و قرائى در هر سه این زمینهها موفق بوده است.
قرائى در آغاز ترجمه عبارت به عبارتش از معانى قرآنى، پیش‌گفتارى آورده است که در آن نه فقط از روش ترجمهاى که در پیش گرفته سخن گفته، بلکه مهمتر از آن از انگیزه کلى و وجودىاى که باید انسان را به مطالعه قرآن وادارد، یعنى نیاز آغازین به شناخت منشأ خود، طبیعت، قصد و غایت هستى و سرنوشت و سرانجام آفرینش گفت‌و‌گو کرده است. مسئله ساده و روشن است. در واقع، تحسین و ارج‌گذارى جدى و عمیق به پیام قرآنى، به کل کوشش‌هاى موفق قرائى روح و جان بخشیده است. ما مطالعه ترجمه وی را به همه کسانى که تعلق خاطر و پرواى جدى به قرآن کریم دارند، صمیمانه توصیه مىکنیم.
امتیازات ترجمه فارسی
محمدعلی کوشا، از منتقدان امور ترجمه قرآن و از داوران کتاب جهانی سال جمهوری اسلامی، درباره ترجمه استادولی اظهار کرده است: ترجمه دانشمند گرانمایه و ناقد نکتهسنج، حسین استادولى بىگمان به‌دلیل آشنایى مترجم آن به اصول ادب، تفسیر، کلام، فقه و معارف اسلامى، و همچنین، حُسن سابقه در ترجمه آثار گوناگون، ترجمهاى استوار و در خور توجه است و با توجه به توضیحاتى مفید که در متن آمده مىتوان گفت که این اثر تقریباً در ردیف ترجمههاى تفسیرى قرار مىگیرد.
نثر این ترجمه صرف نظر از فراز و فرودهایش، نثرى معمول و متعارف است و مىتواند براى همه فارسىزبانان در هر قشر و طبقهاى که باشند مورد استفاده قرار گیرد. در این اثر، تلاش لازم براى ارائه ترجمهاى صحیح انجام شده و تا سر‌حد توان، دقت و صحت با روانى و گویایى عبارات جمع شده است. همچنین، توجه به نکات بلاغى که بُعد هنرى هر ترجمه استوارى متکى به آن است در این ترجمه رعایت شده است.
در مجموع، این ترجمه که حاصل زحمات چندین ساله این مترجم فاضل است، ترجمهاى روان، پذیرفته همگان و بازتاب اخلاص و طهارت نفسِ صاحب آن است.
بهاء‌الدین خرمشاهی، از قرآن‌پژوهان و منتقدان به‌نام ترجمه قرآن در عصر حاضر، در کتاب «بررسی ترجمه‌های امروزین در زبان فارسی» در بخش نقد و بررسی ترجمه استادولی چنین آورده است: این ترجمه بسیار قرآن‌شناسانه و نه حتى قرآن‌پژوهانه، انجام شده است، مترجم یک عمر با تفسیرهاى قدیم و جدید قرآن کریم انس عمیق داشته و این انس به دو صورت در ترجمه ظاهر شده که هم ترجمه را روشنتر کرده است و هم طبعاً بیشتر و بهتر مفاهیم قرآن را، یا نگفتههایى که ایجاز اعجازین قرآن وا نهاده، به بیان درآورده و دست خواننده را در هر سطحى از سواد قرآنى که باشد، مىگیرد.
افزودههاى تفسیرى همه در جهت شفاف و شیواسازى متن ترجمه است. من هیچ نمونه و نشانهاى از اطناب در این افزودههاى تفسیرى ندیدم و کمتر ترجمهاى را دیدهام که با این درجه از فهم عمیق قرآن، صورت گرفته باشد. ساختار جملات و به‌طور کلى نثر ترجمه بسیار مفهوم و مأنوس و طبیعى، و طبعاً به نثر معیار امروزین است.
همچنین، این قرآن دارای 576 صفحه و روش ترجمه، عبارت به عبارت با رویکرد معنا به معنا شده است. مترجمان این کتاب آسمانی علی‌قلی قرائی (انگلیسی) و حسین استادولی(فارسی)، ناشر، نشر افق بی‌پایان تنظیم سید‌محمد‌رضا قرائی هستند.
یادآور می‌شود، علاقه‌مندان به تهیه این ترجمه می‌توانند این کتاب آسمانی را در غرفه انصاریان در بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم واقع در باغ موزه دفاع مقدس خریداری کنند و یا به پایگاه اطلاع‌رسانی www.ofoqbp.ir مراجعه کنند.
