«ارتباطات غیرکلامی در حوزه قرآن کریم» به‌زودی منتشر می‌شود

محمدجواد صادقی‌مجد، عضو هیئت علمی گروه قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، درباره اثری که در دست نگارش دارد، گفت: کتابی درباره مطالعات ارتباطات غیرکلامی در حوزه قرآن کریم را در دست تهیه دارم.
وی با بیان این مطلب افزود: یکی از رشته‌های علوم انسانی که به تازگی تأسیس شده است و عمری هفتاد ساله دارد، دانش ارتباطات است که شاخه‌ای منشعب شده از روانشناسی اجتماعی به شمار می‌آید.
صادقی‌مجد در ادامه گفت: در دانش ارتباطات گفته می‌شود که انسان‌ها چه ارتباطاتی می‌توانند با هم داشته باشند و اینکه آیا این ارتباطات محدود به میان انسان‌هاست یا دیگر مسائل را هم شامل می‌شود. بعد از اینکه به این نتیجه رسیدیم که انسان‌ها چه ارتباطی می‌توانند با هم داشته باشند، این ارتباط‌ها به دو حوزه تقسیم می‌شود.
به گفته این مدرس دانشگاه، بخشی از ارتباطات در این حوزه شامل ارتباطاتی از سنخ سخن و گفتار است که کلامی گفته می‌شود و بخشی نیز از سنخ نشانه‌ها، حالات، حرکات، رنگ‌ها و ... است که سخن در آنها دخالت ندارد و ارتباطات غیرکلامی گفته می‌شود.
صادقی‌مجد در ادامه این مطلب عنوان کرد: اتفاقی که جالب توجه است و می‌شود با تأمل به آن نگاه کرد، این است که در قرآن کریم با یک متن مواجه هستیم و متن، علی‌القاعده  یعنی نوشته شدن کلام.
وی افزود: به نظر می‌آید قرآن، کلامی است و این یک نگاه آغازین و اولیه به این کتاب آسمانی است. با مطالعه آیات قرآن کریم به آیاتی برمی‌خوریم که حالت و رفتاری را از افراد گزارش می‌کنند که اصلاً مفهوم این ارتباط‌ها را بیان نمی‌کنند و می‌گذارند که خود مخاطب سعی کند آن مفهوم و پیام را درک کند؛ از این رو این موارد به حوزه ارتباطات  غیرکلامی مربوط می‌شود.
صادقی‌مجد به بیان مصادیق در این باره پرداخت و اظهار کرد: برای مثال انواع نگاه کردن در قرآن مورد اشاره قرار گرفته است. برای مثال در آیه‌ای که آمده «یَنظُرُونَ مِن طَرْفٍ خَفِیٍّ» یعنی از گوشه چشم نگاه کردن؛ یا در جایی که خداوند نهی کرده، فرموده است که «قل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ»، به مومنان فرمان بده که از دامنه نگاه خود فرو بکاهند از این موارد است.
این مدرس دانشگاه امام صادق(ع) همچنین گفت: در جای دیگری از قرآن کریم فرمان داده شده که «ولا تمدن عینیک الی ما متعنا به ازواجا منهم زهرة الحیوة الدنیا لنفتنهم فیه و رزق ربک خیر و ابقی» که در اینجا مقصود چشم ندوختن است. همچنین در جای دیگری خداوند درباره نگاه کافران نسبت به قوم نوح(ع) می‌فرماید که نگاهی داشتند که پیام آن نگاه، تحقیر بود.
وی با بیان این مطالب اظهار کرد: این موارد درباره حوزه نگاه است. همین رویکرد را در قرآن کریم نسبت به دیگر واکنش‌های چهره انسان داریم که هر یک پیامی را ارائه می‌کنند. برای مثال روشن‌ شدن چهره و شادابی آن یا تیره شدن چهره. همین طور سرافکنده بودن یا سربلند بودن از دیگر مواردی است که در قرآن کریم به آنها اشاره شده است.
صادقی‌مجد افزود: بدن انسان حالات مختلفی را به خود می‌گیرد که هر کدام از این حالات، پیامی را به مخاطبان منتقل می‌کند که قابل تفسیر است و مفسران بزرگی نیز در این باره نظر داده‌اند.
وی ادامه داد: متاسفانه امروز دانش ارتباطات غیرکلامی برای این حالات طبقه‌بندی دارد که این موارد را در آن قرار می‌دهد و مطالعه می‌کند؛ همچنین سعی می‌کند در تعاملات خود در حوزه سیاست، امور بازرگانی و بازاریابی و حتی پیش‌بینی آینده که از حالات و حرکات بدن می توان به آن پرداخت، به این موارد بپردازد.
صادقی‌مجد با اشاره به اینکه تحقیق در این باره را در قالب پایان‌نامه و همراه با بیان آیات قرآن به نگارش درآورده است، از چاپ این اثر در آینده نزدیک یاد کرد و درباره اینکه با کدام ناشر برای چاپ آن مذاکره کرده است، گفت: هنوز با ناشری در این باره صحبت نکرده‌ام، ولی احتمال اینکه انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) آن را به چاپ برساند، وجود دارد.