آيتالله حكيم يكی از پيشگامان مبارزه عليه حكومت بعثی بود كه با تحمل 23 سال تبعيد در سال 1382 به وطن بازگشت، اما در جريان بمبگذاری در حرم حضرت امير(ع) به شهادت رسيد.
سيد محمدباقر حكيم، فرزند سيد محسن حكيم در سال 1939 در نجف اشرف ديده به جهان گشود و در اوايل كودكی به جهت رشد و تربيت در خانواده عالمان دينی به تحصيلات حوزوی روی آورد.
وی كه اصالتاً ايرانی بود، به جهت مهاجرت اجداد آزادهاش به عتبات عاليات رشد و پرورش يافت و همچون پدر بزرگوارش به جرگه مبارزان سياسی با رژيم استبدادی بعث پيوست.
جريان مهاجرت اجدادش از اين قرار است كه در قرن دهم، امير سيد علی، پزشك ويژه شاه عباس صفوی، همراه پادشاه به زيارت مرقد منور اميرمؤمنان علی(ع) شتافت. فضای معنوی اين شهر آسمانی چنان قلب پاك پزشك دربار را شيفته ساخت كه بیاختيار به تقاضای اهالی نجف پاسخ مثبت داده، برای هميشه خادم آستان حضرت علی(ع) و ساكن حريم آن امام شد. بدين ترتيب سيد علی به "حكيم" شهرت يافت و اين نام را برای هميشه برای فرزندانش به يادگار نهاد.
سيد محسن حكيم، رهبر مبارزان عراقی، پدر سيد محمدباقر و عبدالعزيز حكيم در سال 1264 قمری در نجف اشرف به دنيا آمد، وی علیرغم از دستدادن پدر در سال 1270 با كمكها و راهنمايیهای برادر بزرگش سيد محمود به فراگيری قرآن و علوم حوزوی همت گماشت و پس از تلمذ در مكتب بزرگانی چون آيات عظام مرحوم آخوند خراسانی، آقا ضياءالدين عراقی، شيخ علیباقر جواهری، ميرزا محمدحسين نائينی و سيد محمدسعيد حبوبی، به مقامات علمی بالايی دست يافت.
با گذشت زمان و گسترش ظلم و جور دوران پادشاهی، ملك فيصل دوم و جمهوری بعثيان، تمام همت و اراده خويش را در جهت مبارزه با نظام آنان معروف داشت. اگر شيخ محمدحسين كاشفالغطاء با طايفهگری و فرقهگرايی حكومت در دوران پادشاهی مبارزه كرد، سيدمحسن حكيم به مبارزه با طايفهگری رژيم و اقليمگرايی حكومت در دوران جمهوری كه با كودتای 8 فوريه 1963 آغاز شد، پرداخت و سرانجام پس از سالها تلاش و مبارزه در 27 ربيع الاول 1390 قمری برابر با 1348 شمسی در بغداد دار فانی را وداع گفت. پيكرش را به نجف انتقال داده در كنار كتابخانهای كه خود بنياد نهاده بود به خاك سپردند.
سيد محمدباقر پرچمدار راه پدران سيد محمدباقر پس از طی مدارج تحصيلات حوزوی در محضر پدر و برادران عالمش، در سال 1957 مبارزات سياسی خود را آغاز كرد، اين روحانی مبارز همواره راه ميانهروی و اعتدال را در پيش داشت.
وی يكی از پيشگامان و شناختهشدهترين چهرههای مبارزه با دولت صدام ، رئيس جمهور سابق عراق بود و در دهه 1970 دو بار دستگير شد و در زندان رژيم ستمپيشه صدام گرفتار شد تا اينكه در سال 1980 در زمان شهادت همرزم و همپيمان جهادش محمدباقر صدر در عراق به ايران تبعيد شد.
آيتالله حكيم در دسامبر 1982 با همكاری چند تن ديگر از مبارزان عراقی به پايهگذاری مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق همت گماشت و در سال 1984 به سمت رياست اين حزب انتخاب شد و در همان سالها اين مجلس، شاخه نظامی به نام سپاه بدر را نيز تاسيس نمود و آيتالله حكيم خود شخصاً فرماندهی اين سپاه را بر عهده گرفت و به اين طريق به مبارزه نظامی بر عليه رژيم صدام روی آورد.
آيتالله سيد محمدباقر حكيم، در جريان سالهای مبارزه بسياری از اعضای خانوادهاش را از دست داد اما هيچگاه از پا ننشست و داغ خستگی را بر دل دژخيمان بعثی نهاد. سيد مهدی، برادر مبارز اين مبارز نستوه در سال 1988 م. توسط عوامل رژيم عراق به قتل رسيد. اين در حالی است كه شش برادر او در گذشته توسط بعثيان اعدام شده بودند.
در سالهای اخير هنگامی كه درهای زندان عراق باز شد، 18 عضو ديگر اين خانواده مجاهدپرور كه تا آن زمان اطلاعی از آنها در دست نبود خبر از شهادت آنان رسيد.
پس از حمله آمريكا به عراق و سقوط رژيم بعثی، آيتالله حكيم كه سالها پس از مبارزه سياسی در جوار پدر (1955 تا 1970) و برادر و همرزمان بیباكش دريافته بود، اسلام تنها راه نجات مسلمان است، خواستار خروج هر چه سريعتر نيروهايی آمريكايی شد.
آيتالله حكيم با سرلوحه قراردادن راه امام خمينی(ره) پس از 23 سال تبعيد و دوری از وطن در ماه مه، ارديبهشت سال 1382 رهسپار ديار خود شد و با شور و شعوری وصفناپذير عزم خويش را بر بازسازی كشورش بنا نهاد. اما خفاشان سفاك آمريكايی بيانات روشنگر و انقلابیاش را تاب نياوردند.
تلاشها و مجاهدتهای شهيد آيتالله حكيم باعث شد، وی از آنچنان نفوذ و مقبوليتی در ميان مردم عراق و حتی ساير بلاد اسلامی برخوردار شود كه در سالهای مبارزه با رژيم صدام بارها از ناحيه آنها مورد سوء قصد قرار گرفته بود، و باعث شد، استكبار جهانی و عوامل مزدور او نسبت به آينده خود به خصوص در عراق به طور جدی احساس خطر كنند و لذا كمر به نابودی اين شخصيت ارزشمند بستند و در جريان بمبگذاری در روز هفتم شهريور سال 1382 پس از ايراد خطبهها و اقامه نمازجمعه در نجفاشرف به طرز فجيعی به شهادت رساندند و در جوار بارگاه ملكوتی حضرت اميرالمومنين(ع) بههمراه جمع زيادی از نمازگزاران جمعه، به درجه رفيع شهادت نائل آمد.
رهبر معظم انقلاب به مناسبت شهادت آيتاللهحكيم فرمودند: اين شهيد عزيز عالم مجاهدی بود كه خود را برای شهادت در راه اين جهاد بزرگ و پيوستن به خيل شهيدان خاندان معظم آلحكيم و ديگر شهيدان علم و فضيلت در عراق آماده كرد.
همچنين دبيركل مجمع جهانی تقريب مذاهب اسلامی از شهيد آيتالله سيد محمدباقر حكيم به عنوان شخصيتی متواضع، پركار و محبّ اهلبيت ياد كردند كه در سراسر عمر پربركت خود به ترويج دين و تحكيم پايههای اسلام ناب و انديشههای تقريب و يكی از طلايهداران مسأله وحدت و تقريب مذاهب اسلامی محسوب می شوند پرداختند.
در سالروز شهادت اين سيد بزرگوار بر آن شديم تا زندگانی، فعاليتهای اجتماعی، سياسیشان را در اختيار عموم مسلمين قراردهيم.
شهادت اين سيد بزرگوار مصيبت جانكاهی برای ملت عراق و سند ديگری بر جرم اشغالگران بود كه ناامنی و هرج و مرج را با حضور نامشروع خود بر عراق تحميل كرده بودند. اما دشمنان عراق مستقل و مسلمان، خود میدانند كه با اين شهادتهای مظلومانه، عزم و مقاومت ملت عراق در برابر نقشهها و هدفهای استكبار و صهيونيزم و ايمان و وفاداری آنان به خط اسلام و رهبری دينی ضعيف نشده و بر عكس خواستهی آنان، پايدارتر خواهد گشت.