بازدید دانشجویان شرکت‌کننده در مسابقات جهانی قرآن از نفایس خطی کتابخانه ملی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در حاشیه پنجمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان که از روز گذشته، یازدهم دی ماه در سالن همایش‌های برج میلاد تهران آغاز شده است، برنامه‌های جانبی متنوعی برای شرکت‌کنندگان و داوران در این مسابقات در نظر گرفته شده است. در دومین روز از مسابقات برنامه‌ای که در نظر گرفته شده بود پس از کاخ نیاوران و حسینیه جماران مکانی صد در صد علمی دانشجویی بود.
مقصد دانشجویان حاضر در مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان این بار یک کتابخانه بود، کتابخانه ملی ایران از صبح امروز دوازدهم دی ماه، چشم انتظار قدم‌های حافظان و قاریان قرآن کریم بود تا از زبان راهنماها و کارشناسان خود علم دانشمندان ایرانی را برایشان تشریح کند.
تا زمان رسیدن به مقصد که همه بی‌صبرانه منتظر آن بودند، با دو نماینده کشور بوسنی و هرزگوین گپ‌و‌گفت کوتاهی را شروع کردیم گپ و گفتی که در آن از هم‌گروهی ایران و بوسنی در جام جهانی تا اطلاعات آنها از جنگ ایران و عراق حرف به میان آمد، با توجه به اینکه در این برنامه اعلام شده بود بازدیدی از باغ موزه دفاع مقدس نیز در برنامه قرار گرفته است، از آنها در مورد اطلاعاتشان از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران پرسیدم که جواب جالبی را به دنبال داشت؛ این شرکت کننده بوسنیایی گفت: «تمام اطلاعات من در مورد جنگ ایران و عراق به فیلمی برمی‌گردد که چند سال پیش از تلویزیون بوسنی پخش شد. این فیلم که امام خمینی(ره) نام داشت توسط کشور لبنان ساخته شده بود و در آن نشان داده می‌شد که در آن سال‌ها ایران به تنهایی در مقابل ده‌ها کشور قرار گرفته بود».
نماینده دیگر کشور بوسنی و هرزگوین می‌افزاید: «به نظر من در جنگ تحمیلی ایران برای استحکام یک کشور شیعی تلاش داشت اما عراق و در رأس آن صدام از منافع کشورهای غربی حمایت می‌کرد».
این نماینده بوسنی و هرزگووین در ادامه می‌گوید: «بسیار علاقه داشتم بیت امام خمینی(ره) را ببینم اما با توجه به اینکه با تأخیر به ایران رسیدیم نتوانستیم به این بازدید برسیم، خیلی دوست دارم حرم حضرت امام(ره) را ببینم، دوست دارم ببینم که رهبری که دنیا را با انقلاب خود به چالش کشید چگونه زیسته است».
صحبت‌ها با نماینده بوسنی به بحث فوتبال و هم گروهی ایران و بوسنی در جام جهانی نیز کشیده می‌شود، وی می‌گوید: «ایران تیم بسیار خوبی در جام جهانی داشت اما در برابر بوسنی حرفی برای گفتن نداشت، هر چند که سه بار نیز ایران بوسنی را برده است اما برد جام جهانی مزه دیگری داشت». انگار فوتبال در بوسنی هم مانند ایران به دور از حاشیه نیست چرا که این شرکت‌کننده بوسنیایی بر این باور است که در تیم ملی این کشور بهترین بازیکنان این کشور حضور ندارند.
گفت وگو در مورد فوتبال که پایان می‌یابد از دور ساختمان کتابخانه ملی با نمای آجری آن مشخص می‌شود، اتومبیل حامل متسابقان خیابان‌های خلوت صبح جمعه این کلان شهر را که دیگر خبری از ترافیک‌های حوصله سر بر نیست، به سرعت پشت سر گذاشته و حالا ساختمان کتابخانه ملی درست روبری بازدیدکننده‌ها قد برافراشته است تا پیوندی برقرار کند بین دست‌نوشته‌های دانشمندان ایرانی و دانشجویان قاری و حافظ قرآن. دانشجویان حاضر در این مسابقات آمده‌اند تا برای ساعاتی سر کلاس درس اساتید سال‌های دور ایرانی بنشینند.
محوطه باز کتابخانه ملی با وجود هوای نسبتاً مطبوعی که این روزها در زمستان تهران حاکم شده است، چندان شلوغ نیست. با ورود به کتابخانه ملی اولین چیزی که جلب توجه می‌کند، قرآن‌های بزرگی است که بعد از توضیحات راهنما مشخص می‌شود، بزرگترین قرآن نوشته شده در دنیا است.
قرآنی با ابعاد 192 در 122 سانتیمتر و 359 صفحه با خط الرسم عثمان طه که به قرآن یزدجردی معروف است. کار نگارش این قرآن پنج سال به طول انجامیده است. متسابقان با شنیدن این توضیحات به سرعت گوشی‌ها و دوربین‌های عکسبرداری خود را برای گرفتن عکس یادگاری با این شاهکار ایرانی بیرون می آورند، آنها باید مراقب شارژ باطری گوشی‌ها و دوربین‌ها خود باشند چرا که تا پایان این بازدید یک لحظه آنها را پائین نمی‌آورند. برخی از بازدیدکننده‌ها دوست دارند که این قرآن بزرگ را تورقی کنند، اما راهنما می‌گوید اجازه این کار را ندارند، هر چند که اگر اجازه هم داشتند نمی‌توانستند این کار را انجام دهند، چرا که این قرآن در محفظه‌ای شیشه‌ای و در بسته قرار داده شده که دسترسی به صفحات آن غیرممکن است.
اولین مقصد بازدیدکننده‌ها در این بازدید مخزن نسخ خطی است، مخزنی که در دل خود نسخ خطی، کتاب‌های گرانسنگ و نفیس را جای داده است. این بخش به گفته کارشناس این مخزن یکی از ارزشمندترین مجموعه‌های خطی ایران و جهان است که دارای بخش‌هایی در زمینه‌های طب، نجوم، فقه، اصول، فلسفه و عرفان است. قبل از ورود به این مخزن از مستندساز و عکاسی که گروه را همراهی می‌کنند می‌خواهند که تجهیزات خود را تحویل دهند اما عکاس خود کتابخانه ملی با وجود هشدارهای راهنما با خیال راحت بازدید دانشجویان مسلمان از این مخزن ارزشمند را در قاب دوربین خود ثبت می کند.
حسن توکلی، کارشناس مخزن نسخ خطی با حرارت تمام شروع می‌کند به معرفی نفایس موجود در این گنجینه، آنقدر با حرارت و هیجان توضیح می‌دهد گویی می‌خواهد همچون آرش کمانگیر که جانش را در داخل تیر گذاشت، جانش را و نفسش را در قالب کلمات بریزد و به خورد بازدیدکننده‌ها بدهد. توکلی می‌خواهد آنچه در این مخزن بسته‌های شیکی در قالب کلمات بریزد و در زمان کوتاهی بگوید که نشدنی است و خود او می‌گوید گفتن از این کتاب‌ها ساعت‌ها زمان می‌برد.
اولین کتابی که توسط کارشناس مخزن نسخ خطی معرفی می‌شود عنوان قدیمی‌ترین و کهن‌ترین نسخه خطی را با خود به یدک می‌کشد عمر این کتاب 1015 سال است. این کتاب در سال 1000 میلادی و 420 هجری قمری نگارش یافته است. این کتاب هفت موضوع و شش نویسنده دارد.
کارشناس مخزن نسخ خطی در ادامه کتاب‌های دیگری را معرفی می‌کند که یکی از آنها کتابی در مورد زندگی پیامبر(ص) است که توسط یکی از وزرای دربار فخرالدوله دیلمی نوشته شده است. حسن توکلی، کارشناس نسخ خطی کتابخانه ملی ایران همچنان با حرارت مشغول معرفی نفایس ارزشمند است و مترجم‌ها هم به عربی و انگلیسی اطلاعات مربوط به کتاب‌ها را ترجمه می‌کنند.
زیباترین قرآن در تاریخ یکی دیگر از کتاب‌ها و دست‌نوشته‌هایی است که به بازدیدکننده‌ها معرفی می‌شود. این کتاب 547 صفحه دارد هر دو صفحه از این قرآن نفیس تذهیب متفاوتی دارد. این قرآن نفیس 215 سال پیش در شیراز نوشته شده است. 35 استاد کار تذهیب آن را انجام داده‌اند و توسط زین‌العابدین قزوینی نگارش یافته و 10 سال زمان برده است تا کار نگارش آن به پایان برسد. در این کتاب ارزشمند از پودر سنگ‌های ارزشمند هم چون سنگ طلا، نقره و مروارید استفاده شده است که چهار کیلو گرم وزن دارد.
یکی از بازدیدکننده‌ها در مورد شیوه نگهداری از این نفایس سؤال می‌پرسد و کارشناس این بخش از وجود برنامه‌های استاندارد جهانی برای محافظت از این آثار صحبت می‌کند و اینکه هر ماه یکبار از سوی مرکز آسیب‌زدایی نمونه‌برداری می‌شوند.
در ادامه این بازدید دست‌نوشته‌هایی از امام رضا(ع) و ریزترین قرآن نیز به بازدیدکننده‌ها معرفی می‌شود که ریزترین قرآن دنیا بیشتر از همه توجه متسابقان را به خود جلب می‌کند. معرفی دست‌نوشته‌هایی از شیخ بهایی، خواجه نصیرالدین طوسی و ملاصدرا از دیگر مواردی است که به دانشجویان معرفی می‌شود و توضیحاتی در مورد هر یک از آنها داده می‌شود.
در ادامه این بازدید، مخزن نشریات نیز به بازدیدکننده‌ها نشان داده می‌شود، مخزنی که در آن بیش از 17500 عنوان (حدود2.500.000 نسخه) در قالب روزنامه، مجله، خبرنامه، ویژه نامه، نشریه دانشجویی و برخی گاهنامه‌ها و ... وجود دارد. از ارزشمندترین منابع موجود در این مجموعه می‌توان به کوشش، مجلس، مرآت السفر و مشکوة الحضر و نامه فرنگستان اشاره کرد. با دیدن این بخش، بازدیدکننده‌ها با تاریخ چاپ نشریه در ایران نیز آشنا شدند.
سومین و آخرین مقصد بازدید کتابخانه ملی مخزن غیر کتابی است که در آن برخی از اسناد همچون اعلامیه، پوستر، نوار ویدیوئی، نوار صوتی، نوار ریل، صفحه گرامافون، جزوه، عکس، اسلاید، نگاتیو، کنتاکت، میکروفیلم، میکروفیش، تقویم، کارت پستال، نقشه، پایان نامه و ... است. در این بخش نقشه‌هایی بر دیوارها نصب شده است که نظر بیشتر متسابقان را به خود جذب می‌کند و از روی این نقشه‌ها موقعیت کشورهای خود و فاصله آن با ایران را مقایسه می‌کنند.
بازدید از کتابخانه ملی به درازا کشیده می‌شود و زمان بازگشت دانشجویان به سالن مسابقات فرا رسیده است و به همین خاطر بازدید از باغ موزه ملی از برنامه حذف می‌شود. دانشجویان بدون سرو صدا و آرام از وسط یکی از سالن‌های مطالعه که تعدادی از دانش‌پژوهان کشورمان مشغول مطالعه هستند، عبور می‌کنند، سکوت سالن مطالعه برای لحظاتی در هم شکسته می‌شود و به هم می‌ریزد اما این سروصدا خیلی زود جای خود را با سکوت قبل عوض می‌کند و همه چیز در کتابخانه ملی ایران به حال سابق خود باز می‌گردد.

حالا بازدیدکننده‌ها از کشورهای مختلف اندکی با پیشینه علمی کشورمان آشنا شده‌اند، هر چند که برای معرفی پیشینه علمی یک کشور نیاز به برنامه‌های بیشتری از این دست است اما همین برنامه هم غنیمتی برای دانشجویان حاضر در این مسابقات بود و مطمئناً همراه با درس‌ها و آموخته‌های بسیار خوبی برای آنها بوده است.