شغل‌های حرام و کسب‌و‌کاری که صاحبش با خدا می‌‌جنگد!
گروه جامعه: مبحث حلال مختص خوردنی‌ها، آشامیدنی‌ها و پوشیدنی‌ها نیست، بلکه یکی از مباحث مهم مرتبط با حلال و حرام، مربوط به شغل‌ها و اصول کسب و کار است؛ اصولی که اول باید آن را آموخت سپس دست به کار شد.
اشتغال به کسب و کار حلال به منظور تأمین مخارج زندگی و خدمت به خلق خدا، از برترین عبادات شمرده شده و چنین کاسبانی، حبیب خدا نام می‌گیرند (الکاسب حبیب‌الله) و در نقطه مقابل، اشتغال به کسب حرام، ممنوع و باطل بوده و مرتکب آن محارب با خدا نامیده می‌شود چنانکه ربا خواران در قرآن چنین نامیده شده‌اند(فأذنوا بحرب من الله).
برای آنکه کاسب، به ورطه حرام نغلتد بفرموده حضرت علی علیه السلام باید نخست احکام حلال و حرام فقهی را بشناسد سپس اقدام به تأسیس کسب و کاری کند (الفقه ثم المتجر). در فقه ما این کسب و کارها حرام هستند و کاسب نباید به آنها آلوده شود: ربا، رشوه، کم فروشی، جعل و کلاه برداری، تبانی در معاملات، غش و تقلب در کالاها و خدمات، احتکار ارزاق عمومی برای افزایش قیمت، کم فروشی و دریافت پول برای انجام کارهای حرام و غیر مشروع.
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَأْکُلُواْ أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ
همچنین دزدی و خیانت، حیف و میل بیت‌المال، خوردن اموال ایتام، اتلاف و تضییع حقوق دیگران و منابع بیت‌المال، درآمد حاصل از قماربازی و یا واسطه‌گری در این امر، دلّالی و نیز خرید و فروش مشروبات الکلی، مواد مخدر، قاچاق کالاها و خدمات، تولید و ساخت ابزار و ادوات و کالاهای یاد شده تجارت نسبت به امور یاد شده، خرید و فروش گوشت خوک و تولید و پرورش آن و دلالی و واسطه‌گری در این امور و موارد مشابه دیگر که مصداق «اکل مال به باطل» است، حرام است.
خداوند در آیه 29 سوره نساء فرموده‌اند: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَأْکُلُواْ أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید اموال همدیگر را به ناروا مخورید». ورای ادله خاضه که بر حرمت این عناوین دلالت می‌کند، ادّله عامّه مانند همین آیه شریفه نیز برحرمت این امور دلالت دارد.
خلاصه اینکه پاره‌ای از کسب و کارها در شریعت حرام دانسته شده و طبیعی است که حکم وضعی این گونه معاملات هم بطلان است مثل خرید و فروش اعیان نجسه، خرید و فروش آلات قمار و لهو و لعب، کسب درآمد از طریق غناء، کسب درآمد از طریق قمار، معامله‌ای که متضمن ربا باشد، معامله‌ای که متضمن غش و تقلب باشد، کسب و کاری که مستلزم غیبت مسلمانی باشد، احتکار کالاهای مورد نیاز جامعه به انتظار افزایش قیمت و کسب سود بیش‌تر و...که تفصیل این شغل‌های حرام در متون و ابواب فقهی با عنوان «مکاسب محرّمه»(شغل‌های حرام) ذکرشده و آگاهی از آنها پیش نیاز انتخاب شغل است تا درآمد حرام وارد زندگی نشود که آثار سوء عینی و وضعی مال حرام، فرد و جامعه را دچار آسیب‌های جدی و جبران ناپذیر می‌کند.
یادداشت وارده از: عبدالحسین فخاری دبیرکل موسسه حلال جهانی
خوانندگان عزیز به این نکته حتما توجه کنید که معامله گری با دلالی فرق دارد. چند لحظه پیش این سوال را از یک کارشناس اقتصادی پرسیدم، خدا خیرش دهد مشکل من را حل کرد: معامله گری یعنی یک جنسی را از فروشنده می خریم و با قیمت بالاتر به مشتری می فروشیم، یعنی این وسط ما یک کاری انجام داده ایم. دلالی یعنی بین فروشنده و خریدار واسطه گری می کند و هیچ کاری جز آن انجام نمی دهد و نه جنسی می خرد و نه جنسی می فروشد و فقط زبان بازی می کند. این تقریبا چیزی بود که پشت تلفن به من گفت. الله اعلم... امیدوارم که بتواند به شما در راهتان کمک کند ان شاءلله... 
