آزادسازی خرمشهر؛ حماسه‌ای گمشده در سینما

امروز سالروز آزادسازی خرمشهر است. مناسبتی که در تاریخ مردم این مرز و بوم نشانه افتخار و غرور است، زیرا در شرایطی که کشور ما سال‌های آغازین بعد از پیروزی انقلاب را سپری می‌کرد، دشمنی بعثی با اقدامی وحشیانه به خاک این مرز و بوم تجاوز کرد، اما ملت ایران با رشادت و دست خالی در مقابل دشمن تا دندان مسلح ایستادگی کرد تا بتواند در سوم خرداد سال 61 خرمشهر را باز پس گیرد.

آزادسازی خرمشهر حماسه بسیار بزرگی است که پرداختن به آن تنها به آزاد‌سازی آن خلاصه نمی‌شود، بلکه هر آنچه مربوط به این شهر در طول هشت سال دفاع مقدس روی داده حماسه آزادسازی است. برای درک بهتر باید به مقاومت مردم قبل از اشغال اشاره کنم که اوجی از ایثار و غرور بود. با این توضیحات باید ببینیم که ما تا چه حد توانستیم این افتخار را به صورت مکتوب و تصویری ثبت کنیم.

کم‌کاری سینما و تلویزیون در پرداختن به آزادسازی خرمشهر

در حوزه کتاب، وضعیت نسبت به هنر هفتم بهتر است، چون رمان‌های مختلفی در این حوزه نوشته شده است، اما این تعداد به نحوی نیست که بتوان به این حوزه نمره قبولی داد، اما به هر حال در مقایسه با سینما تا حدودی وضعیت مطلوب‌تر است. با این اوضاع باید بررسی کنیم که چرا سینما و تلویزیون نتوانسته‌اند به این حوزه نگاه مطلوب داشته باشند؟

در سینما کارهایی چون «بلعمی به سوی ساحل»، «دوئل»، «کیمیا»، «شب واقعه» و «روز سوم» تولید شده‌ که نگاهی به خرمشهر داشته‌اند، اما آیا این تعداد اثر جوابگویی حماسه‌ای به این بزرگی است؟ مسلماً جواب خیر است، ولی به هر حال درباره چرایی به وجود آمدن این وضعیت مسئولان سینمایی به ویژه مراکزی چون انجمن سینمای دفاع مقدس بهتر می‌توانند پاسخ دهند.

البته در این بحث باید به این امر هم اشاره داشت که فیلم‌هایی چون «...» نیز تولید شده‌اند که به نوعی موضوع خرمشهر را مد نظر قرار داده‌اند، اما برای حفظ اعتبار این حماسه بهتر است که این کارها را به خرمشهر ربط نداد، چون کیفیت این تولیدات به اندازه‌ای ضعیف بود که برای ساخت آن هیچ گونه توجیهی نمی‌توان پیدا کرد.

در این یاداشت باید به این امر هم توجه داشت که تنها سینماگران و مسئولان هنر هفتم در به وجود آمدن چنین وضعیتی مقصر نیستند، هر چند بیشترین نقش را دارند، اما دیگر مراکز دولتی و انقلابی هم می‌توانستند در این زمینه یاری‌رسان سینما باشند و با سرمایه‌گذاری‌هایی که انجام می‌دهند به اعتلای این موضوع در سینما کمک کنند، اما متاسفانه بسیاری از مراکز دولتی معتقد هستند که آنها تنها رسالت قضاوت کردن را برعهده دارند و به هیچ وجه مسئولیتی بابت به وجود آمدن وضعیت فوق ندارند!

جایگاه ارتش و سپاه در اعتلای سینمای دفاع مقدس

در این میان ارتش و سپاه را باید به عنوان بزرگترین قدرت‌های نظامی کشور جزء این دسته مراکز محسوب کرد که چتر حمایتی خود را از روی سینمای دفاع مقدس کنار کشیده‌اند؛ البته در شعار ادعا دارند که آنها قدم‌های مهمی برای کمک‌رسانی برداشته‌اند، اما وقتی پای سخن دست‌اندرکاران سینما می‌نشینیم متوجه می‌شویم که بسیاری از این ادعاها رنگ واقعیت ندارد.

با توجه به توضیحات فوق مهمترین قدمی که برای اعتلای حماسه‌هایی چون آزادسازی خرمشهر می‌توان برداشت این است که مجلس شورای اسلامی با تخصیص بودجه‌ای این امکان را فراهم کنند تا سینماگران با فراغ بال به این حوزه بپردازند، البته باید توجه داشت که بخش مناسبی از این بودجه باید در اختیار فیلمنامه‌نویسان قرار گیرد تا در این زمینه کارهای خوبی خلق شود.