«خانه باز»؛ سنت مرسوم مالزیایی‌ها برای دید و بازدید در عید فطر
شعب خارجی: مردم مالزی سنتی به نام «خانه باز» دارند که طی آن از عید فطر تا یک ماه پس از آن(ماه شوال) بیشتر شب‌ها را به دید و بازدید و پذیرایی از یکدیگر می‌گذرانند.
علی‌اکبر ضیائی، رایزن فرهنگی کشورمان در مالزی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با تشریح آداب و رسوم مسلمانان جنوب شرق آسیا به ویژه مالزی در عید فطر اظهار کرد: مسلمانان این منطقه در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان در صدد تدارک جشن عید هستند و جنب‌و‌جوش زیادی همراه با شادی و نشاط در میان مسلمانان مشاهده می‌شود.
ضیائی افزود: در مالزی روز عید فطر به نام‌های «عیدالفطری» یا «هری رایا» خوانده می‌شود و هری‌رایا به معنی روز جشن است که معمولا به جشن‌های اسلامی مانند اعیاد فطر و قربان اطلاق می‌شود.
وی تصریح کرد: تعطیلات عید فطر در مالزی دو روز است که امسال روز جمعه و شنبه 26 و 27 تیر ماه تعطیل است و در این دو روز مراسم باشکوهی توسط مسلمانان جنوب شرق آسیا از جمله مالزی برگزار می‌شود.
غذاهای مرسوم در عید فطر
ضیائی درباره غذاهای مرسوم مسلمانان مالزی در عید فطر بیان کرد: بانوان مسلمان مالزیایی قبل از فرارسیدن عید فطر غذا و شیرینی‌های مخصوص این منطقه را با برنج و شیر نارگیل و حبوبات تهیه می‌کنند و از مهم‌ترین غذاهای این عید غذائی به نام «رندانگ» است که از گوشت گاو و مرغ و شیر نارگیل تهیه می‌شود. از دیگر غذای سنتی مخصوص عید فطر غذائی به نام «کتوپات» یا «کوپات» و «تیپات» است که از برنج پیچیده شده در برگ درخت نخل تهیه می‌شود.
رندانگ
کتوپات
چراغانی‌کردن خیابان‌ها برای استقبال از عید فطر
علی‌اکبر ضیائی ادامه داد: در فرهنگ مالزی شب بیست‌و‌هفتم ماه رمضان به نام «توجوه لیکور» نامیده شده است که به معنای عدد 27 است. از این شب تا روز عید مردم مالزی با روشن‌کردن چراغ‌های نفتی یا پلیته در جلوی خانه‌ها و چراغانی‌کردن خیابان‌ها به استقبال عید فطر می‌روند.
«باجو ملایو» و «باجوکبایا»؛ لباس سنتی مالزیایی‌ها در عید
وی گفت: مسلمانان مالزی معتقد هستند که در شب قدر(27 رمضان) فرشتگان و روح‌القدس در منازلی که نور در آنها وجود دارد، نزول می‌کنند و این مایه برکت آن منزل خواهد بود. پوشیدن لباس‌های سنتی به نام «باجو ملایو» برای مردان و «باجو کورونگ» یا «باجوکبایا» برای بانوان از جمله سنت‌های خاص اقوام مالائی در جنوب شرق آسیا در ایام خاص عید است و همچنین شال‌های سنتی به نام «سونگت» نیز توسط مردان و زنان مسلمان مالایی در این عید مبارک پوشیده می‌شود.
تکبیرگویی مسلمانان جنوب شرق آسیا در عید فطر
رایزن فرهنگی کشورمان در مالزی با اشاره به سنت‌های مسلمانان جنوب شرق آسیا در عید فطر بیان کرد: شب قبل از عید فطر، مسلمانان در مساجد و مصلاها تجمع کرده و بعد از اعلام رسمی عید فطر به برگزاری مراسم خاص تکبیرگویی عید فطر می‌پردازند. مسلمانان مالزی پس از طلوع آفتاب با پوشیدن لباس‌های سنتی خود به سمت مساجد به راه می‌افتند و پس از نماز به زیارت اهل قبور می‌روند و معمولا سوره «یس» را می‌خوانند و برای آمرزش گناهان و مغفرت اهل قبور دعا می‌کنند.
علی‌اکبر ضیائی تصریح کرد: رسم در مالزی بر این است که نخست‌وزیر در روز اول فطر درب منزل خود را برای پذیرائی از مردم باز می‌کند و مردم می‌توانند به راحتی به منزل وی برای پذیرایی و تبریک عید فطر بروند. از آنجایی که این عید هم جنبه دینی و هم ملی دارد اقوام چینی و هندی نیز در این جشن شرکت می‌کنند و به مسلمانان این روز را تبریک می‌گویند. روز عید فطر هیجان خاصی میان مردم مالزی مشاهده می‌شود که به روز نخست عید نوروز ما ایرانیان شباهت زیادی دارد.
ضیائی افزود: بیشتر مسلمانان مالزیائی پس از عید فطر به مناطق روستایی و شهرهای اصلی خود مسافرت می‌کنند و چند روزی را با اقوام و خویشاوندان و پدر بزرگ و مادر بزرگ خود می‌گذرانند. مردم مالزی معتقد هستند که چون یک ماه سختی روزه را تحمل کرده‌اند باید یک ماه یعنی ماه شوال را به جشن و دید و بازدید بگذارنند و به همین علت در طول یک ماه پس از عید فطر بیشتر شب‌های آنان به دید و بازدید و پذیرایی از یکدیگر می‌گذرد.
سنت «خانه باز» یا دیدوبازدید در عید فطر
وی ادامه داد: این مهمانی که به آن «خانه باز: Open House» نیز می‌گویند به عنوان یک سنت و فرهنگ دیرینه همه ساله در روزهای پس از عید فطر برگزار می‌شود و معمولا از صبح تا غروب طول می‌کشد و از تمامی میهمانان به طور مستمر پذیرایی می‌شود و هیچ‌گونه محدودیتی از نظر رتبه و مقام و نوع خویشاوندی و مانند آنها در این زمینه وجود ندارد.
ضیائی تصریح کرد: البته باید گفت که هزینه این نوع پذیرایی بسیار اندک و فاقد هرگونه تشریفات و یا دعوت رسمی از یکدیگر است. مردم مالزی اعم از مسلمان و غیر مسلمانان در این روزها و حتی بعد از عید فطر به یکدیگر «سلامت هاری رایا» یعنی تبریک روز عید می‌گویند و در مغازه‌ها و فروشگاه‌های کشور نیز آهنگ‌های مذهبی با موضوع عید فطر پخش می‌شود.
علی‌اکبر ضیائی افزود: مردم مالزی و اندونزی در ایام قبل از عید فطر به فروشگاه‌های مختلف برای خرید عید و تهیه لباس‌های نو می‌روند و فروشگاه‌ها نیز تخفیف ویژه‌ای را برای خریداران این ایام در نظر می‌گیرند. در همه مساجد و ورودی فروشگاه‌های بزرگ محلی برای جمع‌آوری زکات فطره اختصاص یافته است و برخی دانش‌آموختگان مدارس دینی و داوطلبان مردمی برای این منظور بسیج می‌شوند و در همه مناطق برای جمع‌آوری زکات فطره حضور می‌یابند. تعدادی از افراد خیر نیز با خریداری مواد غذایی و لباس‌های نو و اهدای آنها به فقرا و نیازمندان، آنان را در این جشن دینی شریک می‌کنند. در برخی مناطق شهری و روستایی نیز کودکان و نوجوانان با آتش‌بازی به استقبال این عید می‌روند که البته با محدودیت‌های قانونی نیز روبرو هستند.
6 روز روزه‌داری پس از عید فطر در اندونزی
وی یادآور شد: در اندونزی جشنی به نام «لباران کتوپات» وجود دارد که پس از عید فطر شش روز را روزه می‌گیرند و این جشن پس از آن ایام برگزار می‌شود. در منطقه «لومبوک» در غرب «نوسا تنگارا» هزاران نفر از مسلمانان اندونزی جشن لباران کتوپات یا لباران توپات را با زیارت قبور علمای دینی پیش از شروع جشن اصلی آغاز می‌کنند و سپس با اجرای موسیقی سنتی یا بومی و برگزاری مسابقه پختن کتوپات و به اشتراک‌گذاشتن این نوع غذاهای محلی با عموم مردم این روز را جشن می‌گیرند. در این جشن غذاهای مختلفی چون «پلسینگ کانگکوانگ» (نوعی غذای اسفناجی) و «ایام تالیوانگ» (نوعی غذا از گوشت مرغ) توزیع می‌شود. غذای کتوپات و لپت (برنج کته که در برگ نخل پخته شده است) به همراه غذای لباران کتوپات که به آن بادا کوپات نیز گفته می‌شود، در منطقه «سمارانگ» در «جاوا»ی اندونزی تهیه و توزیع می‌شود.
