آیا آتش‌بس در سوریه تداوم خواهد داشت؟/ خطر شروع جنگی تمام عیار
گروه سیاسی: یک کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به واکنش داعش به آتش‌بس سوریه گفت: داعش به خویشتن‌داری نسبی روی خواهد آورد تا بتواند خود را در مسیر تجهیز بیشتر برای افزایش قدرت دهشت‌افکنانه بازیابی کند.
مهدی مطهرنیا، کارشناس مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به توافق آمریکا و روسیه و آتش‌بس قریب‌الوقوع در سوریه، در مورد واقعی بودن این آتش‌بس در آینده گفت: اینکه آتش‌بس پایان درگیری در سوریه است یا اینکه زمینه‌پرور تلاش‌های بیشتری برای نیروهای مخالف در آینده خواهد بود، به طور مطلق پاسخ آری یا نه به هر کدام از این گزینه‌ها را به دنبال ندارد.
وی افزود: از نظر بافت موقعیتی، درگیری فرسایشی که در سوریه رخ داده توان نیروهای متفاوت در جبهه‌های گوناگون را رو به تحلیل برده است؛ اگرچه هر یک از نیروها خود را موفق و پیروز می‌دانند و در جبهه‌های مختلف از نظر جنگ رسانه‌ای زمینه‌های موفقیت‌های خود را بیشتر برجسته می‌کنند اما همگی در پشت صحنه بر این امر اذعان دارند که جنگ فرسایشی در سوریه هم‌اکنون هزینه‌های بالایی را به آنها تحمیل کرده و می‌تواند پیامدهای بیشتری را در آینده برای دولت‌های حاکم در پایتخت کشورهای درگیر در این جنگ به همراه داشته باشد.
مطهرنیا اظهار کرد: از یک سو پس از شروع دوران «پسابشار اسدی»، تهران و مسکو در سوریه هزینه‌های بسیاری را پرداخت کرده‌اند و برای نگاه‌داشت بشار اسد در دمشق هزینه‌های بالای سیاسی و اقتصادی را در پیکره دفاع نظامی و اقتصادی از دمشق پرداخته‌اند و از سوی دیگر کشورهایی همچون عربستان، ترکیه و قطر و نیروهای پشتیبانی و حامیان فرادستی چون کشورهای آمریکایی و اروپایی هزینه‌های گزافی را در ارتباط با حمایت از نیروهای معارض پرداخت کرده‌اند.
وی ادامه داد: اکنون به طور واضح بر این معنا تأکید دارند که دستیابی به یک موفقیت در سوریه در گرو تحرک سیاسی در جهت محدودسازی خشونت‌های موجود در سوریه است؛ از این جهت می‌توان گفت که آتش‌بس اعلام‌شده واقعیت دارد اما امر واقعی که در آینده رخ می‌دهد، می‌تواند این واقعیت را مضمحل و تبدیل به فرصتی برای گسترش خشونت در آینده کند؛ به این معنا که عدم حصول به یک توافق مرضی‌الطرفینی در چارچوب بازی «برد ـ برد» و ورود و تأکید بر نظریه «مینی‌ماکس» به معنای دستیابی به حداکثر حداقل‌ها برای رسیدن به منافع بیشتر در آینده از طریق حل بحران سوریه، نخواهند توانست این آتش‌بس را به یک توافق‌نامه دائمی در مسیر محدودسازی خشونت‌ها در سوریه تبدیل سازند و این خود مقدمه‌ای برای ورود بیشتر نیروهای نظامی به منطقه جغرافیایی عملیاتی در سوریه خواهد شد.
مطهرنیا با اشاره به تلاش عربستان و ترکیه برای اعزام نیروی زمینی خود به خاک سوریه گفت: این امر تهدیدی از سوی کشورهای جبهه معارض با بشار اسد برای ورود به یک جنگ فرسایشی بیشتر با تلفات فزون‌تر و هزینه‌های گزاف‌تر برای نیروهای درگیر در بحران سوریه است.
وی اظهار کرد: اکنون روس‌ها و امریکایی‌ها در مذاکرات خود به یک توافق در جهت ایجاد آتش‌بس در سوریه رسیده‌اند اما چالش‌های فراروی این آتش‌بس نیز همچنان چهره نشان می‌دهد؛ اینجاست که امر واقع یعنی اینکه کشورهای درگیر در این منطق نتوانند به بازی «مینی‌ماکس» روی بیاورند، موحب خواهد شد که در آینده مشروعیت بهره‌برداری از نیروی زمینی کشورهای عربستان و ترکیه و حتی ورود علنی ناتو به جغرافیای بحرانی سوریه مورد تأکید قرار گرفته و پس از شکست آتش‌بس و شکست نسبی مذاکرات در جهت ایجاد یک تفاهم نهایی در حل بحران سوریه، زمینه‌هایی برای درگیری‌های شدیدتر و ورود جدی‌تر تمام بازیگران به این صحنه شود.
مطهرنیا با اشاره به حملات اخیر داعش به منطقه زینبیه سوریه و احتمال نقض آتش‌بس از سوی این گروه تروریستی در آینده گفت: داعش اکنون در موقعیت ضعف قرار دارد؛ اگر چه داعش در برابر ائتلاف جهانی علیه خود، مقاومت نشان داده است اما می‌داند که این ائتلاف نه برای از بین بردن داعش بلکه بهانه‌ای برای حضور جدی‌تر بازیگران بین‌المللی در جغرافیای گذار قدرت جهانی به نظم نوین جهانی بوده است.
وی خاطرنشان کرد: من اساساً به این نکته باور ندارم که حدود چهل کشور که در این ائتلاف حضور دارند، نتوانند در برابر یک گروه تروریستی به نام داعش، در منطقه تعریف‌شده ایستادگی کنند؛ این نکته چندان با واقعیت نزدیک نیست که این حجم از ارتش‌های جهان در گروه‌های رسمی و چریکی با کمک و مشارکت نیروهای منطقه‌ای نتوانند از پس یک گروه با عده‌ای محدود و با سلاح‌هایی انباشته شده از زرادخانه‌های نظامی کشورهای جبهه رو در رو، تا این حد مقاومت کنند.
مطهرنیا تأکید کرد: داعش این نکته را فهمیده است که در حوزه عقلانیت ابزاری قدرت‌های بزرگ و ابرقدرت‌های جهانی برای دستیابی به نظم آینده مطلوب جهانی کاربرد عملیاتی دارد و از این رو چندان نگران نیست و در عین حال تلاش می‌کند در زمانی‌هایی که احساس می‌کند ممکن است موج کوبنده‌ای در جهت اضمحلال خود را شاهد باشد، بدون ترس از این امواج به آنها حمله‌ور شود.
وی گفت: بر این اساس معتقدم داعش به خویشتن‌داری نسبی روی خواهد آورد تا بتواند خود را در مسیر تجهیز بیشتر برای افزایش قدرت دهشت‌افکنانه خود دست یابد.
مطهرنیا در مورد تأثیر این آتش‌بس در استمرار حضور داعش در منطقه، به ویژه در سوریه و عراق گفت: تا زمانی‌که گام امنیت نسبی در دکترین سه‌گانه ایالات متحده برای مدیریت «هارت‌لند نو» و «نوهارت‌لند» پایان نپذیرد، داعش در منطقه سوریه و عراق حضور خواهد داشت و به عنوان یک کاتالیزور و شدت‌بخش جریان‌ها عمل خواهد کرد و تا زمانی‌که مدیریت ناامنی‌ها، سپس توازن ضعف و اکنون مدیریت امنیت نسبی در منطقه نوهارت‌لند پایان نپذیرفته باشد، در این منطقه فعال خواهد بود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: با پایان یافتن مدیریت امنیت نسبی به عنوان سومین گام در منطقه «هارت‌لند نو» یعنی خاورمیانه عربی و «نوهارت‌لند»، یعنی فلات ایران و خلیج فارس، داعش به آسیای جنوب شرقی عزیمت خواهد کرد و بخشی از آن به واسطه عملکرد روسیه بر علیه روس‌تباران سوری زمینه‌های گسیل آنها از طریق ترکیه به جنوب روسیه فر اهم خواهد آمد.
