بهره‌گیری 400 شاعر بزرگ فارسی از مضامین قرآن کریم
گروه ادب: یک پژوهشگر و محقق حوزه ادبیات با اشاره به تحقیقاتی که در حوزه استفاده شاعران ایرانی از قرآن کرده است، گفت: تعداد شاعرانی که آیات قرآن کریم را در سرایش اشعارشان پیش چشم داشته‌اند حدود 400 نفر بوده است که از شاعران بزرگ عصر خود به شمار می‌آمده‌اند.
امیر اسماعیل آذر، نویسنده و محقق زبان و ادبیات فارسی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان اینکه بیشتر شاعران بزرگ فارسی(حدود 400 شاعر) آیات و احادیث قرآن کریم را در سرایش اشعارشان پیش چشم داشته‌اند، عنوان کرد: از رودکی و منوچهری تا شاعران بزرگ امروز نمونه‌های قابل توجهی از اشعار و ابیاتی سراغ داریم که ترجمه و تلمیح آیات قرآن هستند. البته تاثیرپذیری شاعران امروز از قرآن نسبت به شاعران کهن خصوصاً سبک عراقی بسیار کمتر است.
آذر افزود: فردوسی که شاعری حماسی و متعلق به سبک خراسانی است 1500 بیت تحت تاثیر قرآن دارد و به عنوان نمونه می‌توان به «بد و نیک هر دو ز یزدان بود/ لب مرد باید که خندان بود» اشاره کرد که به آیه «إِن تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ یَقُولُواْ هَـذِهِ مِنْ عِندِ اللّهِ وَإِن تُصِبْهُمْ سَیِّئَةٌ یَقُولُواْ هَـذِهِ مِنْ عِندِکَ قُلْ کُلًّ مِّنْ عِندِ اللّهِ فَمَا لِهَـؤُلاء الْقَوْمِ لاَ یَکَادُونَ یَفْقَهُونَ حَدِیثًا» اشاره دارد و حافظ نیز 800 سال بعد از فردوسی با توجه به همین آیه آورده که «گر رنج پیشت آید و گر راحت ای حکیم/ نسبت مکن به غیر که اینها خدا کند» و مولوی می‌گوید «عاشقم بر قهر و بر لطفش به جد/ ای عجب من عاشق این هر دو ضد». البته به قول شیخ محمود شبستری خداوند منبع خیر است و در عالم نظام احسن برقرار است «جهان چون چشم و خط و خال و ابروست/ که هر چیزی به جای خویش نیکوست».
نویسنده کتاب «قرآن در شعر فارسی» گفت: استفاده شاعران فارسی از آیات قرآن کریم گاه آن قدر هنرمندانه است که اگر با مضامین قرآنی آشنا نباشیم متوجه این استفاده نمی‌شویم. به عنوان نمونه حافظ در سرودن بیت «گرت هواست که معشوق نگسلد پیوند/ نگاه‌دار سر رشته تا نگهدارد» آیه « وْفُوا بِعَهْدِی أُوفِ بِعَهْدِکمْ» را ترجمه کرده است.
وی تاکید کرد: استفاده از مضامین و تلمیحات قرآنی توسط شاعران فارسی از سر اجبار و سفارش نبوده، بلکه خود از بن دل می‌پذیرفته‌اند و با علاقه به سوی قرآن روی می‌کرده‌اند.
آذر افزود: در ادبیات جهان مقوله و شاخه‌ای به نام «ادبیات جاودانگی» مطرح شده که به آیه «وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقي لِلَّذينَ آمَنُوا وَ عَلي رَبِّهِمْ يَتَوَکَّلُونَ» اشاره دارد و به قول مولوی «عشق آن ساقی کزین کو باقی است/ کز شراب جان‌فزایت ساقی است/ عشق آن بگزین که جمله انبیا/ یافتند از عشق او کار و کیا/ تو مگو ما را بدان شه بار نیست/ با کریمان کارها دشوار نیست».
