طرح جدید بانکداری بدون ربا در بوته نقد/ عادل پیغامی:
نگاه یکسان به بانک‌های تخصصی؛ مشکل طرح اصلاح قانون عملیات بانکی/ مخالفان صورت مسئله را پاک کردند
گروه اقتصاد: عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: بنده از منتقدان طرح مجلس برای اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا بودم اما انتقادات امثال بنده دلیل بر توقف کار نبود ولی متأسفانه مخالفان طرح، صورت مسئله را پاک کردند.
عادل پیغامی، عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، درباره فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر اهمیت اصلاح نظام بانکی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی اظهار کرد: قاعدتا چه در پروسه مقاوم‌سازی یک اقتصاد یا در آسیب‌شناسی از مدخل‌هایی که باعث شکنندگی اقتصاد می‌شوند، نهادهای مالی و پولی جزء مهم‌ترین‌ها محسوب می‌شوند.
شکی در ضرورت اصلاح نظام بانکی وجود ندارد
وی ادامه داد: با این اوصاف اگر قصد داشته باشیم که بدانیم اقتصاد ایران از چه ناحیه‌هایی دارای شکنندگی است یا اینکه در پی اجرایی کردن اقتصاد مقاومتی باشیم باید به نهاد پول و بانک دقت کنیم. در چند سال اخیر در مورد تحول در نظام بانکی اتفاقاتی رخ داده است و دولت‌های قبلی و فعلی هم مطرح کرده‌اند که قصد انجام این کار را دارند اما در زمینه اقدامی که در مجلس در مورد آماده کردن طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا صورت گرفته باید گفت که هرچند اشکالاتی از لحاظ علمی به آن وارد است اما زحمات بسیاری در این زمینه کشیده شده است.
پیغامی افزود: امید این بود که به جای اینکه این جریان ابتر بماند، نخبگان حوزوی و دانشگاهی، وارد میدان شده و اگر این طرح دارای اشکالی بود، آن را برطرف می‌‌کردند اما در اصلِ ضرورت اصلاح نظام بانکی و نقش آن بر تحقق اقتصاد مقاومتی هیچ شکی وجود ندارد.
اصلاح نظام بانکی، مقوله‌ای ملی است
عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) در پاسخ به پرسشی درباره دلایل توقف تصویب این طرح اظهار کرد: بنده از جمله منتقدان طرح مجلس برای اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا بودم اما انتقاد بنده و اشکالاتی که شخصی همانند من یا همکاران بنده در این زمینه داریم دلیل بر توقف کار نبود اما متأسفانه مخالفان طرح، صورت مسئله را پاک کردند.
وی افزود: آنچه که شاهدش بودیم این بود که پیشنهاددهندگان طرح و لایحه اصلاح نظام بانکی، مدت مدیدی را در دستگاه‌های مختلف تصمیم‌ساز کشور و از جمله در بانک مرکزی و مرکز پژوهش‌های مجلس پیگیر به اشتراک گذاشتن این موضوع بودند و انتظار این بود که بدنه کارشناسی دولت در آن مقطع وارد شده و سعی می‌کرد این طرح را تکمیل و تسریع کند و نهایتا به عنوان یک طرح ملی و نه صرفا یک طرح بخشی به تصویب برساند.
اشکالات اساسی طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا
پیغامی در پاسخ به این پرسش که مهم‌ترین اشکالات وارده بر طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا را در چه می‌دانید؟ اظهار کرد: مهم‌ترین اشکال این طرح در آنجایی بود که سیستم بانکی و عملا نهاد بانک را یک کل مشترک گرفته بود و برای انواع بانک‌ها عملا یک سیاست و چارچوب وجود نداشت؛ در حالی‌که در اقتصاد با یک نوع بانک مواجه نیستیم و قانونگذاری و مقررات‌گذاری بانک هم یک نوع نیست.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: بانک تجاری، بانک توسعه‌ای، بانک سرمایه‌گذاری، بانک تخصصی، بانک تعاونی، و نهایتا بانک مرکزی، شش گونه از بانک هستند که هرکدام با دیگری تفاوت‌های بسیار عمیقی دارند. از نظر بنده، یکی از معضلات و مشکلات اساسی سیستم بانکی ما این است که اساسا بانک‌های ما ترکیب و تلفیقی از همه اینها هستند و هیچ‌کدام از این موارد نیستند.
وی در پایان گفت: در ایران، به غیر از بانک توسعه صادرات، عملا یک بانک تخصصی نداریم؛ در کشور ما هیچ بانک توسعه‌ای یا سرمایه‌گذاری وجود ندارد و متأسفانه قانون عملیات بانکی بدون ربا هم به دلیل بی‌توجهی به چنین موردی به این مشکل دامن زده است و به همین دلیل چنین سیستم بانکی که در ایران شاهد هستیم در کشورهایی که سیستم بانکی کارآمدی دارند دیده نمی‌شود.
شکی در ضرورت اصلاح نظام بانکی وجود ندارد
وی ادامه داد: با این اوصاف اگر قصد داشته باشیم که بدانیم اقتصاد ایران از چه ناحیه‌هایی دارای شکنندگی است یا اینکه در پی اجرایی کردن اقتصاد مقاومتی باشیم باید به نهاد پول و بانک دقت کنیم. در چند سال اخیر در مورد تحول در نظام بانکی اتفاقاتی رخ داده است و دولت‌های قبلی و فعلی هم مطرح کرده‌اند که قصد انجام این کار را دارند اما در زمینه اقدامی که در مجلس در مورد آماده کردن طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا صورت گرفته باید گفت که هرچند اشکالاتی از لحاظ علمی به آن وارد است اما زحمات بسیاری در این زمینه کشیده شده است.
پیغامی افزود: امید این بود که به جای اینکه این جریان ابتر بماند، نخبگان حوزوی و دانشگاهی، وارد میدان شده و اگر این طرح دارای اشکالی بود، آن را برطرف می‌‌کردند اما در اصلِ ضرورت اصلاح نظام بانکی و نقش آن بر تحقق اقتصاد مقاومتی هیچ شکی وجود ندارد.
اصلاح نظام بانکی، مقوله‌ای ملی است
عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) در پاسخ به پرسشی درباره دلایل توقف تصویب این طرح اظهار کرد: بنده از جمله منتقدان طرح مجلس برای اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا بودم اما انتقاد بنده و اشکالاتی که شخصی همانند من یا همکاران بنده در این زمینه داریم دلیل بر توقف کار نبود اما متأسفانه مخالفان طرح، صورت مسئله را پاک کردند.
وی افزود: آنچه که شاهدش بودیم این بود که پیشنهاددهندگان طرح و لایحه اصلاح نظام بانکی، مدت مدیدی را در دستگاه‌های مختلف تصمیم‌ساز کشور و از جمله در بانک مرکزی و مرکز پژوهش‌های مجلس پیگیر به اشتراک گذاشتن این موضوع بودند و انتظار این بود که بدنه کارشناسی دولت در آن مقطع وارد شده و سعی می‌کرد این طرح را تکمیل و تسریع کند و نهایتا به عنوان یک طرح ملی و نه صرفا یک طرح بخشی به تصویب برساند.
اشکالات اساسی طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا
پیغامی در پاسخ به این پرسش که مهم‌ترین اشکالات وارده بر طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا را در چه می‌دانید؟ اظهار کرد: مهم‌ترین اشکال این طرح در آنجایی بود که سیستم بانکی و عملا نهاد بانک را یک کل مشترک گرفته بود و برای انواع بانک‌ها عملا یک سیاست و چارچوب وجود نداشت؛ در حالی‌که در اقتصاد با یک نوع بانک مواجه نیستیم و قانونگذاری و مقررات‌گذاری بانک هم یک نوع نیست.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: بانک تجاری، بانک توسعه‌ای، بانک سرمایه‌گذاری، بانک تخصصی، بانک تعاونی، و نهایتا بانک مرکزی، شش گونه از بانک هستند که هرکدام با دیگری تفاوت‌های بسیار عمیقی دارند. از نظر بنده، یکی از معضلات و مشکلات اساسی سیستم بانکی ما این است که اساسا بانک‌های ما ترکیب و تلفیقی از همه اینها هستند و هیچ‌کدام از این موارد نیستند.
وی در پایان گفت: در ایران، به غیر از بانک توسعه صادرات، عملا یک بانک تخصصی نداریم؛ در کشور ما هیچ بانک توسعه‌ای یا سرمایه‌گذاری وجود ندارد و متأسفانه قانون عملیات بانکی بدون ربا هم به دلیل بی‌توجهی به چنین موردی به این مشکل دامن زده است و به همین دلیل چنین سیستم بانکی که در ایران شاهد هستیم در کشورهایی که سیستم بانکی کارآمدی دارند دیده نمی‌شود.
مطالب مرتبط
