یکی از مهمترین ابزارها برای تبیین شرایط پس از فعالسازی مکانیسم اسنپبک و بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران، رسانهها و اطلاعرسانی شفاف و دقیق است. رسانهها با تحلیل دقیق و واقعبینانه پیامدهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تحریمها و ارائه اطلاعات صحیح، به دور از هر نوع بزرگنمایی و کوچکنمایی، میتوانند شایعهسازیها را کاهش دهند، احساس ناامنی در جامعه را کنترل کنند و از رفتارهای هیجانی افکار عمومی جلوگیری کنند.
علاوه بر این، رسانهها نقش کلیدی در روشنسازی تأثیرات واقعی تحریمها بر زندگی روزمره مردم، اقتصاد ملی و تعاملات بینالمللی ایران دارند. این اطلاعرسانی دقیق نه تنها باعث افزایش اعتماد عمومی به نهادهای مسئول میشود، بلکه زمینهساز تصمیمگیریهای هوشمندانه در سطوح فردی و کلان میشود و کمک میکند جامعه با آگاهی کامل، اثرات فشارهای بینالمللی و تأثیرات بزرگنمایی رسانههای بیگانه را مدیریت کند.
در این راستا ایکنا با محمد شیربیگی، پژوهشگر مدیریت رسانه گفتوگو کرد که در ادامه میخوانیم:
ایکنا ـ درباره نقش رسانهها در خنثیسازی اثرات روانی اسنپبک و مقابله با جنگ روانی دشمنان، به ویژه درباره پیامدهای تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل، توضیح دهید.
آمریکاییها و همراهان او دنبال فشار حداکثری علیه ایران هستند تا آن رفتاری را که مدنظرشان است محقق شود؛ یعنی تسلیم ایران و پذیرش هرچه آنها میگویند. این مجموعه فشارها گاه به راههای مختلفی متکی است؛ آخرین آن هم جنگ تحمیلی 12 روزه بود. وقتی آن مسیر به نتیجه نرسد، آنها از ظرفیتهای دیگر استفاده کردند و یکی از ظرفیتهای موجود «اسنپبک» بود که بحث بازگشت تحریمها و اثرات آن را مطرح میکند.
تأثیر مستقیم «اسنپبک» و تحریمها ظاهراً اقتصادی است اما اکنون متأسفانه صرفاً جریان رسانهای خبر بازگشت تحریمها و مکانیسم ماشه کافی بوده تا ترس، نگرانی و هراس را در جامعه ایجاد کند. یعنی حتی بدون شروع رسمی تحریمها، فقط جریان رسانهای اسنپبک باعث شده قیمت ارز، طلا و ... بالا برود. لذا باید گفت در شرایط فعلی ابزار اصلی دشمن، رسانه است.
ما چه باید بکنیم؟ اول اینکه جبهههای داخلی ـ اعم از اصلاحطلبان و اصولگرایان ـ اختلافات را کنار بگذارند و متحد شوند. باید از ظرفیتهای رسانهای خود استفاده کنیم تا اثر موج رسانهای دشمنان را خنثی کنیم، در غیر این صورت ضرر اقتصادیمان بیشتر میشود. اگر نتوانیم ابزارها و قدرت رسانهای خود را با هم هماهنگ کنیم تا مردم را توجیه کنیم که «نه، اینطور نیست»، خسارت بیشتر خواهد شد.
ایکنا ـ چه اقدامات و راهکارهایی برای افزایش تابآوری مردم و مقابله با بازی روانی پسا اسنپبک پیشنهاد میدهید؟
نکتهای که باید گفت این است که در آمریکا، با وجود اختلافات شدید دو حزب، در حوزههایی مثل امنیت ملی و سایر مواقع خاص، متحد میشوند و رسانههایشان هم در آن بخشها با هم همصدا عمل میکنند. ما هنوز نتوانستهایم چنین وحدتی را در داخل در موضوع اسنپبک برقرار کنیم. یعنی همه جریانها، رسانهها، سخنگوها و ابزارهای اطلاعرسانی باید در این زمینه متحد شوند. تا در داخل نتوانیم متحد شویم و جبهه رسانهای مقابل اخبار این تحریمها را شکل ندهیم، آسیب ادامه خواهد یافت.
پیشنهاد روشن من این است: اختلافات را کنار بگذاریم و جبهه واحد رسانهای مقابل یاوهگوییهای دشمن داشته باشیم. اگر صرفاً مشغول جدلهای داخلی باشیم و تفاوتهای سیاسی را برجسته کنیم، دشمن از این شکاف بهرهبرداری خواهد کرد. همین حالا خبر بازگشت تحریمها و فعال شدن مکانسیم ماشه موجب افزایش قیمت دلار و طلا شده و اگر اقدام عملی از سوی دشمن اضافه شود، وضعیت به مراتب وخیمتر خواهد شد به طور نمونه توقیف یکی از نفتکشهای ما در منطقه یکی از آن اقدامات عملی است و در آن هنگام نیز شاهد افزایش بیش از پیش قیمتها خواهیم شد. بنابراین اتحاد رسانهای در داخل، ضرورت حیاتی دارد.
ایکنا ـ برخی در داخل به دنبال مقصریابی برای این وضعیت هستند؛ فکر میکنید این رویکرد چه تأثیری دارد؟
اکنون زمان مقصرجویی و مقصریابی نیست. بهترین توصیهای که مقام معظم رهبری هم چند بار اشاره کردند این است که الان اختلافات را کنار بگذاریم. منافع ملی ایجاب میکند فعلاً دنبال مقصر نگردیم و اختلافات را کنار بگذاریم؛ بعد از فروکش کردن بحران، فرصت هست که به بررسی مقصران این وضعیت بپردازیم. درک اینکه اکنون منافع ملی، منافع اقتصادی کشور مردم ما چیست، مهم است. در شرایط فعلی دنبال مقصر نگردیم. مثال ساده این است که وقتی دو گروه در محلهای با هم دعوا میکنند و دعوا نیز شدید میشود اول باید درگیری را آرام کرد تا مردم آسیب نبینند؛ بعداً میتوان برای تعیین مقصر اقدام کرد. بزرگان و نخبگان سیاسی از هر جناح باید این درک را پیدا کنند که منافع ملی ایجاب میکند، اختلافات را فعلاً کنار بگذاریم و متحد شویم تا اثر اسنپبک و امثالهم کاهش یابد.
ایکنا ـ در خصوص نقش رسانه در ایجاد پل میان مردم و مسئولان و نهادهای رسمی بفرمایید. اینکه رسانهها چگونه باید جزییات و شفافیت را منتقل کنند تا از التهاب این امر بکاهد؟
مردم الان دنبال دانستن شرایط فعلی نیستند؛ آنها «نمود» شرایط را میبینند: قیمت دلار لحظهای بالا میرود، طلا بالا میرود. این نمود، واقعیت برای آنهاست. هرچقدر رسانه هم توضیح دهد شرایط چیست، تا نمود واقعی کنترل نشود، توضیحات بیاثر خواهد ماند. ما باید تلاش کنیم سریعاً پیامهای مؤثر منتشر کنیم تا آن نمود قیمتها را کنترل کنیم.
در واقع، واقعیت این است: تا کنون بدون اینکه هیچ اقدام عملی تحریمی آغاز شود، فقط با «جنگ رسانهای» دشمن، قیمتها بالا رفته است. رسانه باید با همان قدرت، وارد عمل شود تا التهاب را کاهش دهد. تکگوییها و دستورهای پراکنده مؤثر نیست؛ رسانهها باید با هم توافق کنند که چگونه جلوی التهاب را بگیرند. صرفاً روابط عمومی بانک مرکزی و رسانههای دولتی بگویند «ارز داریم» یا «طلا و ارز موجود است» نتیجهبخش نخواهد بود؛ لازم است همه رسانهها هماهنگ عمل کنند تا مردم احساس کنند بر روی قیمتها کنترل وجود دارد.
ایکنا ـ جنگ رسانهای دشمن با بزرگنمایی تأثیر تحریمهای مکانیسم ماشه چه اندازه به دنبال برهم زدن وحدت و انسجام ملی جنگ 12 روزه است؟ در این میان نقش رسانهها برای بازنمایی این وحدت چیست؟
بالاخره دستاورد بزرگ ما جمع شدن تمام ملت در مقابل استکبار جهانی و جنگ تحمیلی و به عبارت دیگر اتحاد و همدلی در جنگ 12 روزه یا آن مقطع حساس بود اما دشمن الان میخواهد آن دستاورد را تخریب کند یعنی دشمن مدنظر دارد تا احیانا اگر در آینده اتفاقی بیفتد در داخل به آن اتحاد و همدلی نرسیم و اکنون تخریب آن جریان درحال رخ دادن است به گونهای که بزرگنماییها و زیرسؤالبردن آن اتحاد و همدلی، هدفمند است؛ مثلاً برخی میخواهند بگویند «آن اتحاد وجود نداشت» یا «همیشگی نبوده» تا برای آینده هم تردید ایجاد کنند. این خطرناک است؛ چون اگر در آینده بحرانی تازه رخ دهد، آنوقت ممکن است تنها بخش محدودی از حاکمیت بماند که باید دفاع کند و فضای عمومی ناهمگون و ملتهب شود؛ همان چیزی که دشمن انتظارش را دارد.
رسانهها در چنین شرایطی باید وحدت و انسجام ملی را بازنمایی کنند چراکه اولویت اکنون، تأمین منافع ملی است.
گفتوگو از سمیرا انصاری
انتهای پیام