یادداشت وارده/
پنج پیام جهانی زکات فطره
گروه اقتصاد: اقتصاد اسلامی برتری خودش را نسبت به دیگر اقتصادهای جهان در یک لذت معرفی می‌کند که فقرا به عنوان سهم‌داران در ثروت اغنیا دیده می‌شوند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین درودی، معاون ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش، در یاداشتی که در اختیار خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، گذاشته است به بررسی ابعاد اقتصادی زکات فطره پرداخته است که متن این یادداشت در ادامه می‌آید:
فطره در لغت چند معنا دارد كه مهمترین آنها خلقت و اسلام است و در اصطلاح عبارت است از زكاتی كه هر مسلمان برای خود و هر كس كه نانخور او محسوب شود، به مستحق می‌پردازد و زمان ادای آن مغرب روز آخر ماه رمضان تا ظهر روز عید فطر می باشد. اگر شخص نماز عید فطر می خواند، بنابر احتیاط واجب باید پیش از نماز بدهد یا كنار بگذارد و اگر نماز عید نمی‌خواند، تا ظهر روز عید فطر مهلت دارد و اگر آن را در این مدت به مستحق ندهد و كنار هم نگذاشته باشد گناهكار محسوب می‌شود و احتیاط واجب آن است كه در آینده - بدون اینكه نیت ادا و قضا كند - فطره را بدهد.
با توجه به اینكه پرداخت این نوع حق مالی باعث سلامت جسم(خلقت) و روح می‌شود آن را زكات بدن یا فطره می‌نامند و شاید وجه تناسب آن با معنای اسلام این باشد كه زكات فطره مقتضای اسلام است لذا كسی كه پیش از غروب شب عید فطر مسلمان شود، تكلیف از او ساقط نمی‌شود. زكات بر دو نوع است؛ زكات مال و زكات فطره. زكات مال به 9 چیز تعلق می‌گیرد؛ گندم، جو، خرما، كشمش، طلا، نقره، شتر، گاو و گوسفند. زكات فطره برای هر نفر تقریبا سه كیلو از خوراك بیشتر مردم كه گندم، جو، خرما، كشمش، برنج، ذرت و مانند اینها است در نظر گرفته شده است.
زكات فطره به اتفاق شیعه و سنی واجب و در متون دینی برای آن فلسفه و فواید متعددی برشمرده شده است. قبول و تكمیل‌كننده روزه، تضمین‌كننده سلامتی جسم، پاك كننده روح از رزائل اخلاقی، حفظ انسان از مرگ و تكمیل‌كننده زكات مال از مهمترین آنها به شمار می‌رود.
زکات فطره در روز عید بزرگ مسلمانان دارای پنج پیام جهانی است که در زیر به آنها اشاره می‌شود:
الف- اقتصاد با زیربنای اعتقاد توحیدی می‌تواند مدعی عدالت اقتصادی صادقانه بوده و از آن دفاع کند.
ب- اقتصاد با انفاق ثروت مادی و محبت قلبی از جامعه فقیرزدایی می‌کند.
ج- اقتصاد اسلامی با انباشت ثروت و زندگی طبقاتی و سودهای تحقیر‌کننده فقرا جمع نمی‌شود.
د- اقتصاد اسلامی برتری خودش را نسبت به دیگر اقتصادهای جهان در یک لذت معرفی می‌کند که فقرا به‌عنوان سهم‌داران در ثروت اغنیا دیده می‌شوند.
ه- اقتصاد اسلامی محتاجان و مستمندان جامعه را مصرف‌کننده مازاد در آمد خدادادی اغنیاء و مبدل‌کننده ثروت دنیایی آنها به سرمایه آخرتی می‌داند.
نکته مهم دیگر در مورد نقش‌آفرینی زکات فطره در اقتصاد مسلمانان و برتری بر دیگر اقتصادهای جهان است که مهمترین این موارد در زیر می‌آید:
1-زکات فطره عقیده تفکیک اقتصاد از دین را باطل می‌کند.
2-زکات فطره عقیده اقتصاد تکاثری را به اقتصاد کوثری مبدل می‌کند.
3-زکات فطره عقیده ثروت در مقابل خدمت را از شاخصه‌های اقتصاد سالم می‌داند.
4-زکات فطره تقرب الی‌الله را با انفاق به فقرا و خانواده محورتبیین می‌کند.
5-زکات فطره هم دردی اقتصادی را جانشین هم‌سطحی اقتصادی می‌کند.
6-زکات فطره قلب طیب و طاهر را در اقتصاد با عدالت جنسیتی و حفظ مقام انسانی آنها معرفی می‌کند.
7-زکات فطره اقتصاد طبقاتی را خالی از عبادت و اطاعت خداوند معرفی می‌کند.
8-زکاه فطره فقر مستمندان را جرم معرفی نمی‌کند و موانع رشد آنها را بر طرف می‌کند.
9-زکاه فطره ثروت ملل را با انفاق عبادی از اقتصاد طبقاتی و استعماری خارج می‌کند.
10- زکاه فطره اقتصاد بر مدار رنگ پوست و نژاد یا همان آپارتاید اقتصادی را باطل می‌داند.
11-زکاه فطره مدیریت بهداشت و امنیت جامعه را از ملکوت به ناسوت ترسیم نموده و ذلت فقیر و عنی را باطل می‌داند.
12-زکاه فطره سوپاپ تخلیه فشار فقر تحمیلی جامعه بر مستمندان می‌باشد.
13- زکاه فطره فرهنگ انباشت سرمایه را عبادت شیطان و سرقت سهم فقرا و بستر جنگ‌های خونین می‌داند.
14- زکات فطره دریافت سود و حقوق مسئولین را با توجه به زحمات نیازمندان و سطح اقتصادی آنان در جامعه عادلانه و عاقلانه معرفی می‌نماید.
15- زکات فطره اقتصاد بر آمده از توحید را تبلیغ نموده و آموزش اقتصادی فقرا را اقتصاد عادلانه می‌داند.
16- زکات فطره اقتصاد اسلامی را آخرت محور معرفی نموده و سبک زندگی دوری از فقرا جامعه را باطل می‌داند.
17- زکات فطره ثروت و سرمایه را امانت خالق معرفی نموده که با مدیریت رزاق حمایت می‌شود.
18- زکات فطره اقتصاد اسلامی را روح سالار و جسم مدار معرفی می‌کند.
19- زکات فطره اقتصاد بشر را یا خدا مدیریت یا شیطان استخدام معرفی نموده که شکل سوم ندارد.
20- زکات فطره؛ شعار؛ هدف وسیله را توجیه می‌کند را، جایگزین هدف وسیله را تطهیر می‌سازد برای اقتصاد اسلامی معرفی می‌کند.
فطره در لغت چند معنا دارد كه مهمترین آنها خلقت و اسلام است و در اصطلاح عبارت است از زكاتی كه هر مسلمان برای خود و هر كس كه نانخور او محسوب شود، به مستحق می‌پردازد و زمان ادای آن مغرب روز آخر ماه رمضان تا ظهر روز عید فطر می باشد. اگر شخص نماز عید فطر می خواند، بنابر احتیاط واجب باید پیش از نماز بدهد یا كنار بگذارد و اگر نماز عید نمی‌خواند، تا ظهر روز عید فطر مهلت دارد و اگر آن را در این مدت به مستحق ندهد و كنار هم نگذاشته باشد گناهكار محسوب می‌شود و احتیاط واجب آن است كه در آینده - بدون اینكه نیت ادا و قضا كند - فطره را بدهد.
با توجه به اینكه پرداخت این نوع حق مالی باعث سلامت جسم(خلقت) و روح می‌شود آن را زكات بدن یا فطره می‌نامند و شاید وجه تناسب آن با معنای اسلام این باشد كه زكات فطره مقتضای اسلام است لذا كسی كه پیش از غروب شب عید فطر مسلمان شود، تكلیف از او ساقط نمی‌شود. زكات بر دو نوع است؛ زكات مال و زكات فطره. زكات مال به 9 چیز تعلق می‌گیرد؛ گندم، جو، خرما، كشمش، طلا، نقره، شتر، گاو و گوسفند. زكات فطره برای هر نفر تقریبا سه كیلو از خوراك بیشتر مردم كه گندم، جو، خرما، كشمش، برنج، ذرت و مانند اینها است در نظر گرفته شده است.
زكات فطره به اتفاق شیعه و سنی واجب و در متون دینی برای آن فلسفه و فواید متعددی برشمرده شده است. قبول و تكمیل‌كننده روزه، تضمین‌كننده سلامتی جسم، پاك كننده روح از رزائل اخلاقی، حفظ انسان از مرگ و تكمیل‌كننده زكات مال از مهمترین آنها به شمار می‌رود.
زکات فطره در روز عید بزرگ مسلمانان دارای پنج پیام جهانی است که در زیر به آنها اشاره می‌شود:
الف- اقتصاد با زیربنای اعتقاد توحیدی می‌تواند مدعی عدالت اقتصادی صادقانه بوده و از آن دفاع کند.
ب- اقتصاد با انفاق ثروت مادی و محبت قلبی از جامعه فقیرزدایی می‌کند.
ج- اقتصاد اسلامی با انباشت ثروت و زندگی طبقاتی و سودهای تحقیر‌کننده فقرا جمع نمی‌شود.
د- اقتصاد اسلامی برتری خودش را نسبت به دیگر اقتصادهای جهان در یک لذت معرفی می‌کند که فقرا به‌عنوان سهم‌داران در ثروت اغنیا دیده می‌شوند.
ه- اقتصاد اسلامی محتاجان و مستمندان جامعه را مصرف‌کننده مازاد در آمد خدادادی اغنیاء و مبدل‌کننده ثروت دنیایی آنها به سرمایه آخرتی می‌داند.
نکته مهم دیگر در مورد نقش‌آفرینی زکات فطره در اقتصاد مسلمانان و برتری بر دیگر اقتصادهای جهان است که مهمترین این موارد در زیر می‌آید:
1-زکات فطره عقیده تفکیک اقتصاد از دین را باطل می‌کند.
2-زکات فطره عقیده اقتصاد تکاثری را به اقتصاد کوثری مبدل می‌کند.
3-زکات فطره عقیده ثروت در مقابل خدمت را از شاخصه‌های اقتصاد سالم می‌داند.
4-زکات فطره تقرب الی‌الله را با انفاق به فقرا و خانواده محورتبیین می‌کند.
5-زکات فطره هم دردی اقتصادی را جانشین هم‌سطحی اقتصادی می‌کند.
6-زکات فطره قلب طیب و طاهر را در اقتصاد با عدالت جنسیتی و حفظ مقام انسانی آنها معرفی می‌کند.
7-زکات فطره اقتصاد طبقاتی را خالی از عبادت و اطاعت خداوند معرفی می‌کند.
8-زکاه فطره فقر مستمندان را جرم معرفی نمی‌کند و موانع رشد آنها را بر طرف می‌کند.
9-زکاه فطره ثروت ملل را با انفاق عبادی از اقتصاد طبقاتی و استعماری خارج می‌کند.
10- زکاه فطره اقتصاد بر مدار رنگ پوست و نژاد یا همان آپارتاید اقتصادی را باطل می‌داند.
11-زکاه فطره مدیریت بهداشت و امنیت جامعه را از ملکوت به ناسوت ترسیم نموده و ذلت فقیر و عنی را باطل می‌داند.
12-زکاه فطره سوپاپ تخلیه فشار فقر تحمیلی جامعه بر مستمندان می‌باشد.
13- زکاه فطره فرهنگ انباشت سرمایه را عبادت شیطان و سرقت سهم فقرا و بستر جنگ‌های خونین می‌داند.
14- زکات فطره دریافت سود و حقوق مسئولین را با توجه به زحمات نیازمندان و سطح اقتصادی آنان در جامعه عادلانه و عاقلانه معرفی می‌نماید.
15- زکات فطره اقتصاد بر آمده از توحید را تبلیغ نموده و آموزش اقتصادی فقرا را اقتصاد عادلانه می‌داند.
16- زکات فطره اقتصاد اسلامی را آخرت محور معرفی نموده و سبک زندگی دوری از فقرا جامعه را باطل می‌داند.
17- زکات فطره ثروت و سرمایه را امانت خالق معرفی نموده که با مدیریت رزاق حمایت می‌شود.
18- زکات فطره اقتصاد اسلامی را روح سالار و جسم مدار معرفی می‌کند.
19- زکات فطره اقتصاد بشر را یا خدا مدیریت یا شیطان استخدام معرفی نموده که شکل سوم ندارد.
20- زکات فطره؛ شعار؛ هدف وسیله را توجیه می‌کند را، جایگزین هدف وسیله را تطهیر می‌سازد برای اقتصاد اسلامی معرفی می‌کند.
