ضرورت عرضه تفاسیر موضوعی در حوزه خانواده و جامعه

«عادل الکنانی»، فعال قرآنی عراق و مدیر سابق مرکز علوم قرآن وابسته به اداره اوقاف شیعیان این کشور، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان این مطلب گفت: اگر نگرش انسان به قرآن از این باب باشد که این کتاب الهی برای راهنمایی و هدایت بشریت از سوی پروردگار متعال بر نبی مکرم اسلام نازل شده است، با داشتن این نگاه می‌توان مبانی و آموزه‌های قرآن در مسائل مختلف مربوط به زندگی اجتماعی، خانوادگی و فردی و شیوه تعامل و ارتباط با پیروان ادیان مختلف را استخراج کرد.

وی افزود: این نوع نگاه به قرآن مطمئناً انسان را از افراط‌گرایی، عقب‌ماندگی، وحشی‌گری و کشتار دور خواهد کرد و پایه امنیت و سعادت انسان در دنیا و آخرت خواهد بود.
عادل الکنانی به ضرورت استناد و بهره‌گیری از معارف قرآن برای مقابله با تهاجم فرهنگی غرب اشاره کرد و گفت: متأسفانه حقیقت تلخی در زمان ما وجود دارد و آن این که متعصبان، افراط‌‌گرایان و تکفیری‌ها تلاش می‌کنند که جنایات وحشیانه خود را با استناد به آیات قرآن توجیه و افکار و ایده‌های نادرست خود را برگرفته از این کتاب الهی معرفی کنند و همین مسئله سبب شده که اسلام و مسلمانان از سوی غرب مورد هجمه قرار بگیرند.
وی اضافه کرد: در واقع این افراد و جریان‌ها که از آن‌ها با عنوان پیروان ابن تیمیه، محمد بن عبدالوهاب(مؤسسه فرقه وهابیت) یا جنبش‌های رادیکالی افراط‌گرا یاد می‌‌شود، مورد حمایت رسانه‌های ارتباطی بزرگ قرار دارند و توانسته‌اند صدای خود را به بسیاری از کشورها برسانند و امروز شبکه‌های ماهواره‌ای زیادی هستند که به تریبون وهابیت تبدیل شده‌اند.
عادل الکنانی تأکید کرد: این افکار و ایده‌های منحرف و نادرست به‌‌هیچ وجه بیانگر اسلام ناب نیست، این در حالی است که کم‌کاری رسانه‌ای جنبش اسلام معتدل و میانه‌رو که در مذهب اهل بیت(ع) نمود پیدا می‌کند نیز تا حدودی در تحقق این مسئله تأثیر داشته است.
وی تأکید کرد: بی‌شک تفکر غرب در مورد مسلمانان متناسب با آنچه که افراطگرایان و وهابیان انجام می‌دهند و به نام اسلام عرضه می‌کنند، شکل می‌‌گیرد و در اسلامی که وهابیت معرفی کرده منشأ شکل‌گیری تصورات منفی علیه مسلمانان شده است.
الکنانی افزود: ما باید تلاش کنیم که اسلامی را که از سوی خدا، پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) به ما معرفی شده و انسان‌ها را به صلح و زندگی مسالمت‌آمیز دعوت می‌کند، معرفی کنیم همان‌طور که خداوند در آیه 125 سوره النحل می‌فرماید: «ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ» (با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به [شيوه‏‌اى] كه نيكوتر است مجادله نماى در حقيقت پروردگار تو به [حال] كسى كه از راه او منحرف شده داناتر و او به [حال] راه‌‏يافتگان [نيز] داناتر است). 
این فعال قرآنی عراق در ادامه گفت: امروزه مسلمانان تا حدودی از تدبر در قرآن کریم و فهم معانی و مفاهیم این کتاب الهی دور شده‌اند و قرآن‌ تنها به‌عنوان یک کتاب مقدس در تاقچه‌ خانه‌ها نگهداری می‌شود و برای زینت و تبرک مورد استفاده قرار می‌گیرد.  
وی تأکید کرد: معانی و تفسیر قرآن باید برای عموم جامعه تبیین شود و بهتر است در این موضوع از روایات و احادیث ائمه معصومین(ع) نیز استفاده شود. به همین دلیل هنگامی که به رساله حقوق امام سجاد(ع) نگاه می‌کنیم در می‌یابیم که این رساله، تجسمی از مفاهیم قرآن و دربردارنده ارزش‌های حقیقی انسانی است که باید بر اساس آن افراد خانواده و اعضای جامعه با هم رفتار کنند. این رساله شامل حقوق مختلفی از جمله حق پدر بر فرزندان، حق مادر بر فرزندان، حق همسایه بر همسایه و حق مهمان و ... است. 

تدوین تفاسیر موضوعی در حوزه‌های مختلف جامعه و خانواده
الکنانی تاکید کرد: باید تفاسیر موضوعی قرآن در حوزه‌های مختلف خانواده، جامعه و شیوه تعامل و  رفتار انسان‌ها با یکدیگر تدوین شود، این در حالی است که مفسران و صاحب‌نظران قرآنی ایران تلاش‌های بسیاری در راستای ارائه تفاسیر موضوعی داشته که اغلب مورد استفاده متخصصان این زمینه قرار می‌گیرد، اما امروزه این کتب تفسیر موضوعی باید از حالت ویترینی و تخصصی خود خارج و روانه جامعه شود و به صورت کتب درسی در مدارس آموزش داده شود. 
وی در ادامه اظهار کرد: اداره اوقاف شیعیان عراق در همین راستا، جزوه‌ای به نام «اثرائیة» تدوین کرده که این جزوه توسط وزارت آموزش و پرورش به به دیگر کتب درسی افزوده شد و با توجه به سطح فکری دانش‌آموزان چگونگی رفتار و تعامل با دیگران را براساس آموزه‌های قرآن و دین مبین اسلامی به آن‌ها آموزش می‌دهد. 
الکنانی گفت: مفسران و متخصصان قرآنی وظیفه دارند که برای عموم جامعه تبیین کنند که قرآن چیست و به چه چیزی مردم را فرامی‌خواند؟ آیا همان‌طور که برخی ادعا می‌کنند این کتاب به قتل، تجاوز و به تصرف درآوردن اموال دیگران فرا می‌خواند یا به صلح، زندگی مسالمت‌آمیز و امنیت، دوستی و برادری دعوت می‌کند؟ مراد از نازل‌شدن قرآن چیست؟ آیا این کتاب الهی فقط برای عبرت و ذکر داستان‌های گذشتگان است؟
وی تاکید کرد: امروزه رسانه‌های ارتباطی گروهی و شبکه‌های اجتماعی افزایش یافته و ما می‌توانیم از طریق رسانه‌های متعدد همچون فیسبوک و دیگر رسانه‌های جمعی سمعی و بصری برای گسترش آموزه‌ها و اعتقادات صحیح اسلامی که برگرفته از روایات معصومین(علیهم السلام) است، استفاده کنیم. 
وی با اشاره به آیه 71 سوره یونس «وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنْ كَانَ كَبُرَ عَلَيْكُمْ مَقَامِي وَتَذْكِيرِي بِآيَاتِ اللَّهِ فَعَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْتُ فَأَجْمِعُوا أَمْرَكُمْ وَشُرَكَاءَكُمْ ثُمَّ لَا يَكُنْ أَمْرُكُمْ عَلَيْكُمْ غُمَّةً ثُمَّ اقْضُوا إِلَيَّ وَلَا تُنْظِرُونِ» (وخبر نوح را بر آنان بخوان آنگاه كه به قوم خود گفت اى قوم من اگر ماندن من در ميان شما و اندرز دادن من به آيات خدا بر شما گران آمده است بدانيد كه من بر خدا توكل كرده‌ام پس در كارتان با شريكان خود هم‌داستان شويد تا كارتان بر شما ملتبس ننمايد سپس درباره من تصميم بگيريد و مهلتم ندهيد) گفت: در دنیای امروز، هر انسانی باید خود دادرس خود باشد، چرا که امروزه زندگی بسیار پر از رنج و سختی شده و سردمداران قوی، ضعیفان را می‌درند. بنابراین هرکسی که در این راه موفق شد و خود را از انحراف مصون کرد، راهنما و هادی دیگران می‌شود و مردم از او پیروی خواهند کرد.
عادل الکنانی در پایان گفت: من بیش از 20 سال است که خود را برای قرآن و گسترش معارف و تعالیم این کتاب الهی نذر کرده‌ام و موصوف شدن قرآن به کریم به این علت است که خسته‌کننده نیست و انسان با هر بار خواندن آیه‌ای از آن، گویا این آیه را برای نخستین بار می‌خواند.