غلامرضا کریمی:
سیاست‌های منطقه‌ای آل سعود کودکانه و فاقد رویکردهای استراتژیک است
گروه سیاسی: یک تحلیلگر مسائل سیاسی اثرات راهبردی برجام و ناتوانی در به دست گرفتن ابتکار عمل در تحولات منطقه‌ای را عامل سیاست‌های خصمانه و کودکانه عربستان سعودی علیه جمهوری اسلامی ایران دانست و گفت: عربستان اکنون نمی‌تواند چارچوب‌ها و روندهای استراتژیک را برای پیشبرد سیاست‌های خود به کار بگیرد و لذا به اقداماتی مانند حمایت از منافقین و یا پیشنهاد رشوه به کشورهای منطقه در تقابل با ایران دست می‌زند.
غلامرضا کریمی، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره نقش تأثیرات راهبردی برجام و شکست‌های منطقه‌ای پی در پی عربستان در منطقه در افزایش رویکردهای خصمانه و ایران‌هراسانه آل‌سعود علیه جمهوری اسلامی ایران گفت: مخاصمه در روابط میان ایران و عربستان ریشه تاریخی دارد و حتی در دوران پیش از انقلاب هم اینگونه بوده است. در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این اختلافات در روابط همواره با شدت و ضعفی وجود داشته است.
برجام؛ بازگشت فعالانه ایران به صحنه معادلات جهانی و آغاز سیر نزولی آل‌سعود
وی افزود: البته در مقاطعی مانند دوران سازندگی و اصلاحات روابط بهبود پیدا کرد و حتی در دولت‌های نهم و دهم با وجود کاهش حجم روابط با سایر کشورها و افزایش اختلافات با برخی کشورها، ایران همواره تلاش کرد که اختلافات با عربستان شدت پیدا نکند و روابط دو کشور تیره و تار نشود.
کریمی اظهار کرد: اما با روی کار آمدن هیئت حاکمه جدید در عربستان، تغییرات زیادی به لحاظ راهبردی در جهت‌گیری سیاست داخلی و خارجی عربستان ایجاد شد که افتراق بین ایران و عربستان را شدت بخشید.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: البته از سوی ایران تغییر خاصی در رفتارها و سیاست‌ها صورت نگرفت و همواره ایران به ویژه با روی کار آمدن دولت یازدهم بر کاهش اختلافات و بهبود روابط با عربستان تأکید می‌کرد. ولی سعودی‌ها مرتبا بر طبل اختلاف کوبیدند و مجموعه حوادث هم به گونه‌ای پیش رفت که آنها بهانه لازم را برای برهم زدن روابط بوجود آوردند.
کریمی با بیان اینکه یکی از عواملی که تأثیر زیادی بر افزایش رویکرد خصمانه عربستان علیه ایران داشت برجام بود، گفت: برجام به لحاظ راهبردی، به معنای بازگشت ایران به صحنه معادلات بین‌المللی بود و ایران که شش قطعنامه از سوی شورای امنیت گرفته بود با برجام، در وضعیت و جایگاه طبیعی در محیط بین‌المللی قرارگرفت و این برای عربستان که می‌خواست در تمام تحولات و معادلات منطقه خاورمیانه و حتی شمال آفریقا نقش‌آفرین اصلی باشد رضایت‌بخش نبود.
وی تأکید کرد: لذا شاهد بودیم که در مقاطع مختلف وزیر خارجه عربستان مانع‌تراشی می‌کرد و حتی در مقطعی برای جلوگیری از توافق شخصا در فرانسه حضور پیدا کرد و مذاکرات فراوانی انجام داد، اما این تلاش‌ها به نتیجه نرسید و حتی زمانی که برجام به سرانجام نرسید سعودی‌ها تلاش زیادی می‌کنند که برجام به نتیجه عملی مشخصی نرسد.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی خاطرنشان کرد: همچنین عربستان تمام همت خود را بر این گذاشت که نقش ایران در بازار جهانی نفت کاهش پیدا کند اما با برجام تولید نفت ایران از 800هزار بشکه در روز به حدود 2میلیون بشکه در روز رسید و عربستان هم کار خاصی نتوانست انجام دهد هر چند قیمت نفت را پایین نگه داشت اما به واسطه همین کار خودش هم متضرر شده است.
تحولات منطقه به نفع ایران عربستان را به انزوای منطقه‌ای سوق داده است
وی ابراز کرد: مسئله مهمتر در تشدید رویکرد ایران‌هراسانه سعودی‌ها در هفته‌‌های اخیر، تحولات منطقه است. نفوذ معنوی جمهوری اسلامی ایران در کشورهایی مانند لبنان، عراق، سوریه، یمن و حتی شمال آفریقا، باعث شد که عربستان از مدت‌ها قبل در صدد برآید در مقابله با این نفوذ ایران اقداماتی را انجام دهد و در این راستا گروه‌های تندرو و افراطی مانند طالبان، القاعده و داعش را مورد حمایت قرار داد تا سدی را در برابر نفوذ ایران ایجاد کند.
کریمی عنوان کرد: علیرغم اینکه غرب در مقاطعی با عربستان همراه و هماهنگ شد اما در مقاطع بعدی مشخص شد که این گروه‌های افراطی، گروه‌های غیرقابل پیش‌بینی هستند که نظم و امنیت منطقه و جهان را تهدید می‌کنند.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: این مسئله سبب شده است که امروز سعودی‌ها در محیط منطقه‌ای و بین‌المللی احساس انزوا و تنهایی کنند و حتی متحدین غربی آنها کاملا متوجه شدند که بسیاری از حملات و انفجارهای تروریستی در اروپا ریشه در تفکرات افراطی گروه‌‌هایی دارد که تحت حمایت عربستان هستند.
وی تصریح کرد: این موضوع سعودی‌ها را عصبانی کرده است که چرا ایران در حال یافتن جایگاه ویژه منطقه‌ای و بین‌المللی است و در مقابل آنها روز به روز در منظر افکار عمومی مطرود می‌شوند و چهره منفی‌تری پیدا می‌کنند. این در حالی بود که سعودی‌ها با هزینه‌‌های فراوان به همراه غرب درصدد گسترش ایران‌هراسی بودند و می‌خواستند ایران را به عنوان کشوری ضد امنیت جهانی معرفی کنند.
کریمی یادآور شد: اما همه این توطئه‌ها با برجام نقش برآب شد و ایران به عنوان یک عضو منطقی و مسئولیت‌پذیر در جامعه جهانی در حال ایفای نقش است و این سعودی‌ها هستند که هر روز بر مشکلات منطقه‌ای و جهانی‌شان اضافه می‌شود.
این کارشناس مسائل سیاسی اظهار کرد: البته در این میان برخی مسائل داخلی بر شدت یافتن ستیزه‌جویی‌های عربستان تأثیر گذاشت. در حالی که برجام در حال به نتیجه رسیدن بود و ایران با موضع پرقدرت فاجعه منا و شهادت شیخ نمر را پیگیری می‌کرد اما متاسفانه عده‌ای در کشور از روی احساسات به سفارت عربستان حمله کردند و این بهانه‌ای را در اختیار سعودی‌ها گذاشت که روابط خود را با ایران قطع کنند و در سطح کشورهای اسلامی تبلیغات گسترده‌ای کنند و به زعم خودشان یک جبهه ضد ایرانی در جهان اسلام شکل دهند و برخی کشورهای اسلامی را علیه ایران بسیج کنند تا چهره مظلومی را از خود ایجاد نمایند.
کریمی افزود: هر چند عربستان تا حدی در کوتاه‌مدت به موفقیت‌هایی از این طریق دست پیدا کرد اما محیط منطقه‌ای و بین‌المللی متوجه شده است که اقدامات و سیاست‌های عربستان علیه ایران غیرعقلایی و احساسی است که هیچ کمکی به ثبات و امنیت منطقه نمی‌کند بلکه مرتبا به تشدید تنش‌ها در منطقه می‌انجامد.
عربستان از اتخاذ یک روند راهبردی ناتوان مانده است
وی عنوان کرد: از سوی دیگر عربستان از آنجا که احساس می‌کند هر نوع تحول در عراق، سوریه، یمن و لبنان که به ضرر تروریست‌ها و جریان‌های افراطی باشد به ضرر خود عربستان و به نفع ایران است لذا در صدد آن است که با کارشکنی در سطح منطقه جایگاه ایران در منطقه تضعیف شود.
کریمی یادآور شد: در حالی که روند تحولات کاملا نشان می‌دهد ایران در حال پیگیری سیاست‌های اصولی خود است و این سیاست‌ها را هم چندان در تضاد با عربستان تلقی نمی‌کند. اما هیئت حاکمه عربستان این تصور را دارند که هر نوع اقدام پیشرونده‌ای برای ایران در منطقه، به ضرر آنهاست.
وی اضافه کرد: براین اساس است که سعودی‌ها نماینده خود را به نشست یک گروهک ورشکسته و منفور ملت ایران می‌فرستند و برای ایجاد ناامنی در ایران و انجام فعالیت‌های ضد امنیتی وعده هر گونه کمکی به منافقین نیز می‌دهند.
کریمی اظهار کرد: همه این موارد نشان می‌دهد عربستان اکنون نمی‌تواند چارچوب‌ها و روندهای استراتژیک را برای پیشبرد سیاست‌های خود به کار بگیرد و لذا به این شیوه‌ها متوسل می‌شود.
وی تأکید کرد: تمام رفتارهای عربستان در منطقه و به ویژه در تقابل با ایران در دو سال اخیر، کاملا کودکانه و فاقد رویکردهای راهبردی و استراتژیک بوده است؛ چه عملیات‌هایی که در یمن انجام داده است که نتیجه مشهودی نداشته است و آثار منفی برای کشور عربستان در پی داشته است و چه اقداماتی که در سوریه، لبنان و عراق انجام داده گواه این مسئله است در حالی که ایران در سوریه، عراق و لبنان به دنبال ثبات‌سازی و ایجاد امنیت بوده است.
کریمی در پایان ابراز کرد: همه این موارد نشان می‌دهد که اگرچه عربستان به دلیل برخورداری از منابع مالی زیاد می‌تواند نظر و رأی سازمان‌های بین‌المللی را هم تحت تأثیر قرار دهد اما افکار عمومی جهانی کاملا متوجه رفتارهای عربستان هستند و قطعا این رفتارها در درازمدت به ضرر عربستان خواهد بود.
مهدی مخبری
برجام؛ بازگشت فعالانه ایران به صحنه معادلات جهانی و آغاز سیر نزولی آل‌سعود
وی افزود: البته در مقاطعی مانند دوران سازندگی و اصلاحات روابط بهبود پیدا کرد و حتی در دولت‌های نهم و دهم با وجود کاهش حجم روابط با سایر کشورها و افزایش اختلافات با برخی کشورها، ایران همواره تلاش کرد که اختلافات با عربستان شدت پیدا نکند و روابط دو کشور تیره و تار نشود.
کریمی اظهار کرد: اما با روی کار آمدن هیئت حاکمه جدید در عربستان، تغییرات زیادی به لحاظ راهبردی در جهت‌گیری سیاست داخلی و خارجی عربستان ایجاد شد که افتراق بین ایران و عربستان را شدت بخشید.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: البته از سوی ایران تغییر خاصی در رفتارها و سیاست‌ها صورت نگرفت و همواره ایران به ویژه با روی کار آمدن دولت یازدهم بر کاهش اختلافات و بهبود روابط با عربستان تأکید می‌کرد. ولی سعودی‌ها مرتبا بر طبل اختلاف کوبیدند و مجموعه حوادث هم به گونه‌ای پیش رفت که آنها بهانه لازم را برای برهم زدن روابط بوجود آوردند.
وی تأکید کرد: لذا شاهد بودیم که در مقاطع مختلف وزیر خارجه عربستان مانع‌تراشی می‌کرد و حتی در مقطعی برای جلوگیری از توافق شخصا در فرانسه حضور پیدا کرد و مذاکرات فراوانی انجام داد، اما این تلاش‌ها به نتیجه نرسید و حتی زمانی که برجام به سرانجام نرسید سعودی‌ها تلاش زیادی می‌کنند که برجام به نتیجه عملی مشخصی نرسد.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی خاطرنشان کرد: همچنین عربستان تمام همت خود را بر این گذاشت که نقش ایران در بازار جهانی نفت کاهش پیدا کند اما با برجام تولید نفت ایران از 800هزار بشکه در روز به حدود 2میلیون بشکه در روز رسید و عربستان هم کار خاصی نتوانست انجام دهد هر چند قیمت نفت را پایین نگه داشت اما به واسطه همین کار خودش هم متضرر شده است.
تحولات منطقه به نفع ایران عربستان را به انزوای منطقه‌ای سوق داده است
وی ابراز کرد: مسئله مهمتر در تشدید رویکرد ایران‌هراسانه سعودی‌ها در هفته‌‌های اخیر، تحولات منطقه است. نفوذ معنوی جمهوری اسلامی ایران در کشورهایی مانند لبنان، عراق، سوریه، یمن و حتی شمال آفریقا، باعث شد که عربستان از مدت‌ها قبل در صدد برآید در مقابله با این نفوذ ایران اقداماتی را انجام دهد و در این راستا گروه‌های تندرو و افراطی مانند طالبان، القاعده و داعش را مورد حمایت قرار داد تا سدی را در برابر نفوذ ایران ایجاد کند.
کریمی عنوان کرد: علیرغم اینکه غرب در مقاطعی با عربستان همراه و هماهنگ شد اما در مقاطع بعدی مشخص شد که این گروه‌های افراطی، گروه‌های غیرقابل پیش‌بینی هستند که نظم و امنیت منطقه و جهان را تهدید می‌کنند.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: این مسئله سبب شده است که امروز سعودی‌ها در محیط منطقه‌ای و بین‌المللی احساس انزوا و تنهایی کنند و حتی متحدین غربی آنها کاملا متوجه شدند که بسیاری از حملات و انفجارهای تروریستی در اروپا ریشه در تفکرات افراطی گروه‌‌هایی دارد که تحت حمایت عربستان هستند.
وی تصریح کرد: این موضوع سعودی‌ها را عصبانی کرده است که چرا ایران در حال یافتن جایگاه ویژه منطقه‌ای و بین‌المللی است و در مقابل آنها روز به روز در منظر افکار عمومی مطرود می‌شوند و چهره منفی‌تری پیدا می‌کنند. این در حالی بود که سعودی‌ها با هزینه‌‌های فراوان به همراه غرب درصدد گسترش ایران‌هراسی بودند و می‌خواستند ایران را به عنوان کشوری ضد امنیت جهانی معرفی کنند.
کریمی یادآور شد: اما همه این توطئه‌ها با برجام نقش برآب شد و ایران به عنوان یک عضو منطقی و مسئولیت‌پذیر در جامعه جهانی در حال ایفای نقش است و این سعودی‌ها هستند که هر روز بر مشکلات منطقه‌ای و جهانی‌شان اضافه می‌شود.
این کارشناس مسائل سیاسی اظهار کرد: البته در این میان برخی مسائل داخلی بر شدت یافتن ستیزه‌جویی‌های عربستان تأثیر گذاشت. در حالی که برجام در حال به نتیجه رسیدن بود و ایران با موضع پرقدرت فاجعه منا و شهادت شیخ نمر را پیگیری می‌کرد اما متاسفانه عده‌ای در کشور از روی احساسات به سفارت عربستان حمله کردند و این بهانه‌ای را در اختیار سعودی‌ها گذاشت که روابط خود را با ایران قطع کنند و در سطح کشورهای اسلامی تبلیغات گسترده‌ای کنند و به زعم خودشان یک جبهه ضد ایرانی در جهان اسلام شکل دهند و برخی کشورهای اسلامی را علیه ایران بسیج کنند تا چهره مظلومی را از خود ایجاد نمایند.
کریمی افزود: هر چند عربستان تا حدی در کوتاه‌مدت به موفقیت‌هایی از این طریق دست پیدا کرد اما محیط منطقه‌ای و بین‌المللی متوجه شده است که اقدامات و سیاست‌های عربستان علیه ایران غیرعقلایی و احساسی است که هیچ کمکی به ثبات و امنیت منطقه نمی‌کند بلکه مرتبا به تشدید تنش‌ها در منطقه می‌انجامد.
عربستان از اتخاذ یک روند راهبردی ناتوان مانده است
وی عنوان کرد: از سوی دیگر عربستان از آنجا که احساس می‌کند هر نوع تحول در عراق، سوریه، یمن و لبنان که به ضرر تروریست‌ها و جریان‌های افراطی باشد به ضرر خود عربستان و به نفع ایران است لذا در صدد آن است که با کارشکنی در سطح منطقه جایگاه ایران در منطقه تضعیف شود.
کریمی یادآور شد: در حالی که روند تحولات کاملا نشان می‌دهد ایران در حال پیگیری سیاست‌های اصولی خود است و این سیاست‌ها را هم چندان در تضاد با عربستان تلقی نمی‌کند. اما هیئت حاکمه عربستان این تصور را دارند که هر نوع اقدام پیشرونده‌ای برای ایران در منطقه، به ضرر آنهاست.
وی اضافه کرد: براین اساس است که سعودی‌ها نماینده خود را به نشست یک گروهک ورشکسته و منفور ملت ایران می‌فرستند و برای ایجاد ناامنی در ایران و انجام فعالیت‌های ضد امنیتی وعده هر گونه کمکی به منافقین نیز می‌دهند.
کریمی اظهار کرد: همه این موارد نشان می‌دهد عربستان اکنون نمی‌تواند چارچوب‌ها و روندهای استراتژیک را برای پیشبرد سیاست‌های خود به کار بگیرد و لذا به این شیوه‌ها متوسل می‌شود.
وی تأکید کرد: تمام رفتارهای عربستان در منطقه و به ویژه در تقابل با ایران در دو سال اخیر، کاملا کودکانه و فاقد رویکردهای راهبردی و استراتژیک بوده است؛ چه عملیات‌هایی که در یمن انجام داده است که نتیجه مشهودی نداشته است و آثار منفی برای کشور عربستان در پی داشته است و چه اقداماتی که در سوریه، لبنان و عراق انجام داده گواه این مسئله است در حالی که ایران در سوریه، عراق و لبنان به دنبال ثبات‌سازی و ایجاد امنیت بوده است.
کریمی در پایان ابراز کرد: همه این موارد نشان می‌دهد که اگرچه عربستان به دلیل برخورداری از منابع مالی زیاد می‌تواند نظر و رأی سازمان‌های بین‌المللی را هم تحت تأثیر قرار دهد اما افکار عمومی جهانی کاملا متوجه رفتارهای عربستان هستند و قطعا این رفتارها در درازمدت به ضرر عربستان خواهد بود.
مهدی مخبری
