حجت‌الاسلام هادی الیاسی:
چگونه زائر غیر حضوری اربعین شویم
کانون خبرنگاران نبأ: استاد حوزه علمیه قم تشریح کرد: در بسیاری از روایات آمده است که کسانی که توفیق زیارت امام حسین (ع) را پیدا نمی‌کنند، از راه دور آن امام را زیارت کنند و با رعایت چند نکته خود را زائر حرم کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین هادی الیاسی، استاد حوزه علمیه قم به مناسبت اربعین حسینی به سؤال‌های خبرنگار کانون خبرنگاران ایکنا نبأ، پاسخ داد.
ایکنا: فلسفه اربعین حسینی چیست؟
اربعین حسینی بزرگترین گردهمایی شیعیان و بلکه مسلمانان در سرتاسر جهان است. شاید نظیر چنین گردهمایی در هیچ کجای دنیا نباشد. همایشی که باعث عزت و اقتدار مسلمانان و به ویژه شیعیان خواهد بود. زیارت اهل‌بیت (علیهمالسلام) با توجه به انبوهی از سفارش‌ها و تاکیدهای فراوان امامان ما، حاوی معارف بسیاری است، به ویژه زیارت امام حسین (ع) که از اهمیت خاصی در میان روایات معصومین برخوردار است. اما زیارت اربعین نیز در میان ایام زیارتی امام حسین (ع) به یک گردهمایی و همدلی میان تمام عاشقان این امام شهید تبدیل شده است. من فقط به دو موضوع در این زمینه اشاره کنم:
اول اینکه زیارت به معنای رفتن و ایستادن مقابل یک اسوه و الگوی انسان کامل. انسانی که در حیات طیبه خویش در اعتقادات و اخلاق و زندگی مایه اقتداست. مثلا وقتی زائر در مقابل سید الشهداء (ع) قرار می‌گیرد، خود را مقابل امامی می‌بیند که در راه دفاع از حقیقت و ایستادگی و مقاومت لحظه‌ای تأمل نکرد و در راه رضایت الهی و حفظ دین پای به معرکه‌ی شهادت گذاشت. این روح بلند شهامت و شهادت در تمام زائران او تجلی می‌یابد. همگان نیز پای بهترین درس حاضر می‌شوند، می‌یابند و می‌بالند به مقاومت خود در برابر دشمنان دین.
دوم اینکه؛ امیرالمؤمنین (ع) در روایتی به ویژگی‌های شیعیان خود اشاره کرده و در یک مورد از آنها فرمودند: شیعتنا... المتحابّون فی مودّتنا؛ شیعیان ما کسانی هستند که در راه ولایت ما و در مدار محبت ما با یکدیگر اهل محبت و رفق و انس هستند. شما نمونه کامل و زیبای این فرمایش امیرمؤمنان(ع) را می‌توانید در زیارت اربعین سید الشهداء(ع) ببینید، که چگونه شیعیان اهل‌بیت (علیهمالسلام) در زیر خیمه مودت ایشان اهل دوستی و انس با یکدیگرند. چگونه برای هم از جان و مال خویش، ایثار می‌کنند. در راه زیارت، در موکب‌های پذیرایی از زائران و در تمام لحظات این راه شما اوج دوستی و محبتی که گمشده امروز بشر و جامعه جهانی است را خواهید دید. وقتی شیعیان در این طریق چنین ازخودگذشتی و ایثاری را تجربه کنند و شیرینی و حلاوت دوستی و انس با یگدیگر را آن‌هم بر مدار مودت امام بچشند، هرگز در زندگی روزمره آن را با تلخی عداوت و کینه عوض نخواهند کرد.
ایکنا: کسانی که سعادت هم جواری در کنار مرقد اباعبدالله در روز اربعین را ندارند چگونه به این ثواب دست پیدا کنند؟
در بسیاری از روایات آمده است که کسانی که توفیق زیارت امام حسین (ع را پیدا نمی‌کنند، از راه دور آن امام را زیارت کنند. مثلا در زیارت روز عاشورا وقتی علقمه می‌پرسد: فدایت شوم برای کسی که در شهرهای دور از کربلا باشد و در چنین روزی (روز عاشورا) رفتن به سوی قبر آن حضرت برایش ممکن نباشد و بخواهد در این روز از دور زیارتش کند چه ثوابی دارد؟ حضرت در جواب فرمود: من ضمانت الهی می‌کنم کسی که امام حسین (ع) را در این روز (با رعایت آدابی که ایشان می‌فرماید) زیارت کند تمام آن ثواب ها برایش نوشته شود.
بنابراین کسانی که موفق به حضور در کربلا در روز اربعین نمی‌شوند می‌تواند با رعایت چند نکته خود را زائر حرم کنند، اول اینکه با وضو و قصد زیارت رو به قبله باشند. دوم اینکه؛ سه مرتبه بر امام حسین (ع) سلام دهند. سوم؛ زیارت اربعین امام حسین (ع) را بخوانند.
ایکنا: درسی که امروز باید از اربعین حسینی بگیریم؟
اربعین حسینی مصداق حرکت جمعی و مردمی است. اینکه در طول تاریخ حیات تشیع با تمام دشمنی‌ها با همین حرکت جمعی و مردمی به بقاء خود ادامه داده است. اگر مردم و شیعیان در هر جای کره‌ی زمین و در هر کشوری و از هر نژادی، اصل را برادری و دوستی قرار دهند، هیچ دشمنی بر آنها تسلط نخواهد یافت. در زیارت اربعین، ایرانی، عراقی، افغانی و یا ملیت‌های دیگر مطرح نیست، بلکه فقط محبت و عشق به سید الشهداء است که چنین همایش عظیمی را خلق می‌کند. بنابراین شیعیان و مسلمانان نیز باید با درس از اربعین روحیه‌ی برادری و اخوت را در بیاموزند و در موارد دیگر نیز تمرین کنند.
ایکنا: با وجود تهدید داعش و خطر جانی آیا زیارت اربعین جایز است؟ آثار ترک زیارت چیست؟
خوف ضرر و حتی احتمال آن، رافع بسیاری از احکام است، مانند حج. یکی از شروط استطاعت در زیارت خانه خدا و حج داشتن امنیت است. یعنی اگر امنیت برای حاجی و زائر بیت‌الله‌الحرام نبود یا خطری برای مال و یا ناموسش باشد، استطاعت برداشته می‌شود. این در حالی است که در زیارت سید الشهداء (ع) نه تنها خوف و ترس موجب ساقط شدن زیارت نمی‌شود، بلکه ثواب آن را نیز دو چندان می‌کند. با اینکه زیارت سید الشهداء (ع) مستحب است، در این عمل مستحبی خصوصیتی است که احتمال ضرر رافع استحباب نیست، حتی در برخی از روایات، با وجود غلبه‌ی ترس بر دلها مردم را به زیارت ترغیب کرده‌اند.
ابن بکیر می‌گوید: من به امام صادق (ع) عرض کردم: من با ترس از نیروهای حکومت و خبرچینان و نیروهای نظامی دشمن به زیارت قبر پدر شما مشرف می‌شود. حضرت فرمود: ای پسر بکیر، آیا دوست نداری که خدا تو را در راه ما ترسان ببیند؟ آیا نمی‌دانی که هر کس به خاطر ما به ترس افتد، خداوند او را در زیر سایه عرش پناه دهد و هم سخن با او در زیر عرش حسین (ع) خواهد بود و از ترس در روز قیامت ایمن خواهد داشت؟...
اینکه محمد بن مسلم می‌گوید: امام باقر (ع) به من فرمود: آیا به زیارت قبر حسین (ع) می‌روی؟ گفتم بلی، با ترس و لرز! فرمود: میزان ثواب به اندازه میزان ترس است و هر کس که با ترس به زیارت قبر او رود، خداوند ترس او را در روز قیامت خواهد ریخت و در پناه الهی قرار گرفته و آمرزیده خواهد شد.
تاریخ گویای این حقیقت است که شیعیان اهل‌بیت (علیهمالسلام) و عاشقان زیارت سید الشهداء (ع) برای رسیدن به فیض زیارت و در این راه از خود چه رشادت‌ها و شهامت‌هایی نشان دادند و در اوج تهدیدهای مخالفان و دشمنان راه زیارت را پیوسته باز نگه داشتند.
علیرضا برومند
مطالب مرتبط
