ارزش‌گذاری آثار قرآنی در حراج‌ها با تکیه بر قابلیت‌های هنری باشد
گروه هنر: حراج‌های هنری که در آن شاهد عرضه آثار و محصولاتی به‌ویژه قرآنی و دینی هستیم باید از شکل تجاری و برآورده شدن برخی اغراض افراد سودجو خارج شده و ارزش‌گذاری آنها برمبنای قابلیت‌های هنری موجود در خود اثر باشد.
مجتبی ملک‌زاده، هنرمند پیشکسوت خوشنویسی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: حراج‌هایی که وزارت ارشاد به منظور عرضه آثار هنرهای تجسمی برای فروش، برگزار می‌کند در حوزه مربوط به خط و خوشنویسی کمتر اتفاق می‌افتد و بیشتر در سایر رشته‌هایی همچون نقاشی آن هم در شکل مدرن آن شاهد هستیم اما با این وجود وقتی به ماهیت این حراج‌های هنری دقیق می‌شویم، مشاهده می‌شود که وقوع چنین اتفاقاتی چندان هم به صلاح نیست.
وی ادامه داد: دلیل این امر که اعتقاد دارم چنین رویدادهایی در عالم هنر چندان معقول و به صلاح فعالیت‌های هنری در کشور نیست آن است که بیشتر از اینکه جنبه‌های هنری و ارزش‌گذاری آثار عرضه شده در این رویدادهای تجاری مورد توجه باشد، سود و عواید مالی آن هم از سوی عده‌ای سودجو ملاک نظر است و مورد توجه قرار می‌گیرد؛ لذا به نظر می‌رسد که حراج‌های هنری در خارج از کشور که البته در آن هم نهایتاً کالای هنری با پول توافقی مبادله می‌شود نتیجه مثبت‌تری به دنبال داشته باشد؛ چرا که در وهله نخست ویژگی و قابلیت‌های هنری و ارزش معنوی اثر و کالای هنری است که از سوی عرضه‌کننده و خریدار مورد توجه قرار می‌گیرد.
ملک‌زاده تصریح کرد: متأسفانه تجربه برگزاری چنین حراج‌هایی در عرصه هنر و در داخل کشور و به‌ویژه آثار هنرهای تجسمی که درصدی از آنها را نیز آثاری با ماهیت دینی و مضامین قرآنی به خود اختصاص می‌دهند چنین نشان می‌دهد که وجه تجاری و اصطلاحاً «آرت مارکتینگ»(Art Marketing) در آنها بیشتر از توجه به ماهیت اثر به عنوان یک دستاورد فرهنگی و هنری است.
این خطاط شکسته نستعلیق‌نویس گفت: از آن طرف اگر قائل به ایجاد چرخه اقتصادی در عرصه فرهنگی و هنری نباشیم، این امر به منزله نادیده گرفته‌شدن وضعیت معیشتی هنرمندان است؛ چرا که وزارت ارشاد قادر به خریداری آثار پدیدآورندگان در سطح گسترده‌ای نیست و باید بخشی از این آثار در قالب برگزاری همین حراج‌ها به فروش برسد که اگر خیلی خوش‌اقبال باشیم درصدی از خریداران این محصولات از جمله مجموعه‌داران و دوستداران فرهنگ و هنر باشند که نسبت به حفظ این میراث فرهنگی و سرمایه معنوی خود را موظف بدانند.
ملک‌زاده افزود: به نظرم به فرض برگزاری حراج‌های گوناگون هنری که در آن آثار گوناگونی به منظور رونق چرخه اقتصادی در معرض فروش قرار می‌گیرد باید به دنبال اعمال مدیریتی متفاوت از آن چیزی که اکنون شاهدش هستیم نیز باشیم، یعنی مسئولان در رأس فعالیت‌های فرهنگی و هنری ارشاد که گاه بنا به مقتضیاتی اقدام به برگزاری حراج‌ها و اکسپوهای هنری می‌گیرند، باید خود از جمله متخصصان و کارشناسان فن در زمینه‌های مورد نظر باشند و نه اینکه تنها به واسطه مسئولیتی که در ساختار اداری به آنها محول شده در هر زمان و به هر قیمتی به برگزاری چنین رویدادهایی با توجیه رونق چرخه اقتصادی هنر و بهبود شرایط معیشتی هنرمندان اقدام کنند.
خطاط مناجات‌نامه حضرت علی(ع) تأکید کرد: به طور قطع در چنین فرایندی تنها اتکا به تخصص و یا حتی قابلیت‌های یک مدیر و مسئول نمی‌تواند ضامن سلامت برگزاری چنین حراج‌هایی باشد و اینکه این اطمینان حاصل شود که برگزاری آنها با فرض تمام ویژگی و قابلیت‌های موجود در یک اثر هنری، اوضاع اقتصادی هنر و هنرمند را نیز سامان می‌بخشد و لذا باید مدیریت فرهنگی و هنری در راستای تحقق تمامی اهداف خود از مشاوره با اهالی فن در همه ابعاد فرهنگی، هنری، فنی و بازرگانی نهایت بهره‌برداری را به عمل آورد.
ملک‌زاده در پاسخ به این پرسش که آیا در قالب‌بندهای قرارداد مالی می‌توان خریدار آثار هنری و به‌ویژه آثار قرآنی را موظف کرد که در صورت برگزاری رویدادهای هنری، آثار خریداری شده را به جهت برطرف کردن خلأ فضای نمایشگاهی به شکل محدود در اختیار برگزارکنندگان رویدادهای هنری قرار بدهند، گفت: به نظر پیشنهاد خوبی است که هم با جریان یافتن چرخه اقتصادی رونق اوضاع معیشتی هنرمندان را در پی داشته باشیم و هم دست ارشاد در زمینه عرضه نمایشگاهی و هنری آثار خالی نباشد، با این وجود این مسائل نیاز به یک اشراف به موضوعات حقوقی دارد که مثلاً اگر به فرض یک اثر هنری از سوی خریدار با موافقت پدیدآورنده در جریان یک عرصه رقابتی شرکت و حائز رتبه شد، سهم هر یک از دو طرف چه درصدی از عواید مالی جایزه است و مقولاتی از این دست که تصور می‌کنم نیاز به مطالعه‌ای ژرف و اصولی دارد و اینکه اساساً می‌توان چنین کاری صورت گیرد.
امیرسجاد دبیریان
