فیلمساز ایرانی جدا از دلبستگی‌های دینی نیست/ انتخاب هومن سیدی ربطی به سایر کارهایش نداشت

رقیه توکلی کارگردان فیلم سینمایی «مادری» در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا درباره اولین تجربه کارگردانی خود در سینمای داستانی اظهار کرد: من به واسطه زن بودن با زنان بسیاری در ارتباط هستم؛ زنانی که هر یک عشق را به نحوی متفاوت تجربه کرده‌اند. عشق‌هایی چون؛ عشق به همسر، والدین یا فرزند. برای همین سعی کردم این عشق‌ها را به گونه‌ای کنار هم قرار دهم تا بتوانم لحظاتی زیبا را در فیلمم رقم بزنم. در ضمن در سایه این خواسته سعی کردم به عشق‌هایی که  نافرجام بودند هم بپردازم، زیرا در پیرامون ما آدم‌هایی بسیاری هستند که از این امر آزرده خاطر شده‌اند و به نوعی زندگی شخصی آنها تحت تاثیر شکست قرار گرفته است.

وی افزود: در این فیلم، درام ویژگی بارز قصه است، اما این درام واقعی است که بارها آن را به نوعی در اطراف خود شاهد بوده‌ام. نکته دیگر این‌که این کار من یک اثر فمینیستی نیست که در آن بخواهم به مردان حمله کنم، شبهه‌ای که ممکن است در ذهن برخی‌ها به وجود آید. گواه بارز این ادعا هم یکی از شخصیت‌های اصلی سریال است. او زنی در ظاهر مظلوم و شکست خورده است، اما این فرد با اقدامی نادرست یک خانواده را از هم می‌پاشد. با این توصیح آیا می‌توان به مادر اثری ضد مرد گفت؟

وی در پاسخ به این سوال که انتخاب شهر یزد به عنوان لوکیشن فعلی فضای شعرگونه و زیبا به کار داده است گفت: من زاده و بزرگ شده شهر یزد هستم و این شهر را دوست دارم. برای همین همه فیلم‌های کوتاه خود را در این شهر جلوی دوربین برده‌ام و بر همین مبنا مادری را هم در آنجا کار کردم. جدا از علاقه قلبی، یزد به دلیل معماری و فضای کویری که دارد از گرمای خاصی بهرمند است که شکلی شعرگونه به کار می‌دهد. برای همین حس کردم اثری که درباره مادری حرف می‌زند بهتر است در چنین فضایی جلوی دوربین رود.

این کارگردان درباره انتخاب بازیگران فیلمش هم گفت: برای این‌که بازیگران فیلمم را انتخاب کنم به هیچ وجه نگاهی به گیشه نداشتم، هر چند این روش هم فکر کنم به ذاته امری مذموم در سینما باشد، ولیکن ترجیح دادم از حضور بازیگرانی بهره برم که برای نقش بهتر هستند، البته درباره هومن سیدی شاید این تصور پیش آید، موفقیت سریال «عاشقانه» و درخشش سیدی در این کار، دلیل انتخاب من برای حضور او در مادری بوده، اما باید بگویم من این کار را قبل از پخش شدن سریال «عاشقانه» جلوی دوربین بردم، پس برای انتخاب او، تنها ویژگی‌های بازی مهم بود.

توکلی در پاسخ به این سوال که میزانسن و دکوپاژی که برای فیلم انتخاب شده، برای یک فیلمساز فیلم اولی بالاتر خارج از انتظار است. آیا او از مشاوره‌های یک کارگردان خبره در این زمینه سود برده؟ تصریح کرد: تمام فیلمسازانی که کار اول خود را جلوی دوربین می‌برند، باید یک فیلمساز با تجربه را به عنوان مشاور انتخاب کنند. من نیز حمید نعمت‌الله را به عنوان فیلمساز مشاور خود داشتم، اما چون فیلمبرداری در شهر یزد بود و نعمت‌الله نیز در حال ساخت فیلم خود بود در زمان فیلمبرداری از مشاوره او بهرمند نشدم و هرآنچه در کار دیده می‌شود، حاصل داشته‌های من و گروهم است.

وی متذکر شد: باید این نکته را اعلام کنم که جدا از مشاور من عواملی خوبی در کارم داشتم که مرتضی قیدی فیلمبردار یکی از آنها بود. پس اگر امتیازی برای امور فنی پیش آمده به نوعی حاصل یک خرد جمعی است که من نیز بخشی از آن هستم.

این کارگردان در پاسخ به سوالی دیگر که مفهوم ارزشمند مادری در فیلم تا چه حد با اخلاقیات و مفاهیم دینی در کار گره خورده؟ تاکید کرد: مادری کردن یک ویژگی ذاتی در زنان است. برای همین دختران در بازی‌های‌های کودکانه نیز برای عروسک‌های خود مادری می‌کنند، این امری اخلاقی و ذاتی است که در تمام جوامع وجود دارد، اما درباره گرایشات دینی هم باید بگویم در احادیث فراوانی که از ائمه بیان شده بارها درباره مادری حرف زده شده است. با این توضیح اگر در کاری به چنین موضوعی پرداخته می‌شود به نوعی مفاهیم دینی هم مد نظر قرار گرفته، هرچند ممکن است کارگردان کار در تفکرات خود چندان به روی این محور نظر نداشته باشد.

وی یادآور شد: همه ما در جامعه‌ای دینی پرورش یافته‌ایم. برای همین هر موضوعی که مد نظر قرار می‌دهیم به نوعی با موضوعات دینی ارتباط دارد، برای همین هیچ اثر سینمایی را در سینمای ایران نمی‌توان جدا از مفاهیم دینی دانست.

این فیلمساز درباره اکران نه چندان مناسب فیلم در اسفندماه نیز چنین گفت: معمولاً اسفندماه بدترین زمان اکران فیلم‌های سینمایی است که به آن اکران مرده می‌گویند، اما من به عنوان یک فیلم اولی چندان حق انتخاب ندارم، زیرا ممکن است همین زمان نیز برای نمایش در اختیارم قرار نگیرد، پس ترجیح دادم که فیلم در زمانی نامساعد روی پرده رود به جای این‌که اصلاً دیده نشود. نکته پایانی این‌که نمی‌دانم فیلمم در گیشه به فروش خوبی دست خواهد یافت یا خیر، اما امیدوارم اتفاقاتی خوبی برای کار رقم خورد تا در آینده بتوانم با انگیزه بیشتری اقدام به فیلمسازی کنیم.

گفت‌و‌گو از داود کنشلو

انتهای پیام