
علی آشتیانیپور تهیهکننده سینما در گفتوگو با خبرنگار
ایکنا شرایط تولید در سینمای ایران را نامساعد توصیف کرد و گفت: اگر به عنوان یک تهیهکننده حرفهای بخواهیم وضعیت تولید را در سینمای کشورمان ارزیابی کنیم باید بگویم شرایط در این حوزه به هیچ وجه مطلوب نیست. این وضعیت نیز به چند دلیل بر سینمای کشورمان حاکم شده است. ابتدا اینکه با بالا رفتن قیمتها شرایط ساخت فیلم بسیار سخت شده است. این گرانی به طور ویژه بر روی وسایل تولید تاثیر مستقیم گذاشته است. بحث دیگر به دستمزد بازیگران مربوط میشود که هیچ منطق و تعقلی پشت آن نیست، چون با توجه به ظرفیت سینمای ایران دستمزدهایی که بازیگران میگیرند به نظرم بالاتر از آن چیزی است که باید باشد.
وی افزود: عامل دیگری که به نظرم بر امر تولید تاثیر منفی گذاشته، ورود نیروهایی است که بدون تخصص در هنر هفتم وارد میشوند. این اتفاق در تمام بخشها نیز میتواند رخ دهد. برای مثال بازیگرانی که در سینما حضور مییابند شاید آنچنان که باید بر اساس داشتههای فنی در این حرفه حضور نیافته باشند. این معضل در حوزه کارگردانی، تهیه و دیگر بخشها هم میتواند رخ دهد! البته شاید این سوال در ذهن پیش آید که عدم تخصص چه ربطی به تولید فیلم دارد؟ در جواب این سوال باید گفت: وقتی چند فیلم به واسطه نبود نیروی حرفهای شکست تجاری بخورند به مرور سرمایهگذار بخش خصوصی را از هزینه کردن در هنر هفتم ناامید خواهند کرد.
تهیهکننده فیلم «بیداری رویاها» با بیان اینکه تولید فیلم در هر ژانری شرایط خاص خود را طلب میکند، گفت: مسلماً ژانر، نقش بسیار مهمی در تولید ایفا میکند. برای مثال یک فیلم طنز که میتواند در یک یا دو خانه فیلمبرداری شود، هزینههایش قابل قیاس با فیلمی نیست که قرار است ۵۰ سال پیش را تصویر کند، چراکه هزینههای دکور، طراحی لباس و صحنه بخش مهمی از بودجه را به خود اختصاص میدهد، بنابراین پرواضح است که تهیهکننده بخش خصوصی تمایل چندانی برای فعالیت در حوزه کارهای جدی را نداشته باشد. با توجه به توضیح ارائه شده در دراز مدت سینمای ایران به لحاظ کیفی افت خواهد کرد؛ اتفاقی که هم اکنون رخ داده و ما شاهد یکهتازی کارهای تجاری در سینما هستیم.
این سینماگر درباره شرایط تولید در حوزه سینمای دینی چنین توضیح داد: ابتدا باید ببینیم که منظور ما از سینمای دینی چیست؟ چون برای این حوزه هنوز چارچوب مشخص معین نشده است. برای درک بهتر آیا ما فیلم دینی را تنها در قالب تاریخی و یا دفاع مقدسی جستجو میکنیم یا کارهای اجتماعی نیز با مفاهیمی که مد نظر قرار میدهند قادرند جز دستهبندی مورد نظر قرار گیرند؟ با این توضیح اگر منظور ما از سینمای دینی تنها کارهای تاریخی یا انقلابی باشد باید گفت که تولید در این حوزه دشوارتر است، اما اگر دایره واژگان خود را وسیعتر کنیم باید به جنس و ساختار قصه توجه کنیم.
وی متذکر شد: یکی از آسیبهای رایج سینمای ما همین دسته بندیهایی است که در سینما مد نظر قرار میدهیم. یعنی با ارزشی یا غیرارزشی خواندن آثار، بین تولیدات سینمایی خط کشی انجام میدهیم. برای درک بهتر مثالی میزنم. آیا اگر فیلمی در حوزه سینمای تجاری به شکلی مطلوب و حرفهای ساخته شود و به نوعی برای تماشگر نشاط و سرگرمی به همراه بیاورد اثری ارزشی تولید شده است یا اینکه فیلمی بدون تماشاگر به نمایش درآید، اما ما آن را به صرف داشتن مفهومی به ظاهر دینی ارزشی بنامیم؟ این نکته را بیان کردم تا تاکید کنم جریانسازی و تاثیرگذاری که یک فیلم سینمایی قادر است در سینما داشته باشد ارزشی بودن آن کار را مشخص میکند.
این تهیهکننده در پاسخ به این پرسش که آیا برای رونق سینمای دینی و ارزشی فعالیت بخش خصوصی الزامیست یا اینکه نیاز است بخشهای دولتی هم در این حوزه حضور و مشارکت جدی داشته باشند؟ تاکید کرد: اگر با سیاستهای تشویقی بتوانیم بخش خصوصی را برای مشارکت در امر تولید فیلمهای دینی ترغیب کنیم به نظر اقدامی خوب و تاثیرگذار رخ داده است، چون آنچه در این حوزه رخ میدهد بر پایه باور و اعتقاد قلبی صورت گرفته است، اما بخش دولتی نیز انتظار میرود در این زمینه ایفاگر نقش باشد، آنهم شکل حمایتی آن است. در همین رابطه ممکن است این سوال پیش آید که حمایت دولت از یک سبک خاص سینمایی موجب رانتخواری خواهد شد. این نقد در جای خود درست است، اما به نظرم اگر بخواهیم به بهانه آسیبهای احتمالی خود را محدود کنیم سینمای ما به سر منزل مقصود نخواهیم رساند.
آشتیانیپور در انتها تصریح کرد: در جواب منتقدان به سینمای دولتی باید بگویم که در همه دنیا دولت در امر تولید فعال است، حتی در هالیوود نیز این امر را شاهد هستیم، اما نکته مهم این است که این حمایت بهطور یکسان در اختیار فیلمسازان قرار گیرد بهویژه فیلمسازان جوان و مستعدی که شاید امکان ساخت فیلم را نداشته باشند و تنها دولت قادر است به آنها برای تولید کارشان یاری رساند. نکته پایانی اینکه برخی موضوعات هیچگاه از سوی بخش خصوصی مدنظر قرار نخواهد گرفت به همین دلیل تنها کمکهای دولتی است که میتواند این بخشها را زنده نگاه دارد.
گفتوگو از داود کنشلوانتهای پیام