عصاره برنامه رسیدن به خدا و تکامل زندگی انسان/ راه دوام آثار شب قدر در زندگی

 

حجت الاسلام والمسلمین مهدی حافظی‎نسب، کارشناس مسائل دینی و قرآنی در گفت‎وگو با ایکنا؛ با اشاره به راه دوام آثار شب قدر در طول زندگی گفت: امیرالمومنین علی(ع)، در خطبه ۱۷۶ نهج البلاغه پس از ذکر فضائل قرآن دستوری می‎دهند که عصاره برنامه سیر و سلوک الى الله و تکامل زندگی انسان است. حضرت در این خطبه می‎فرمایند: «الْعَمَلَ الْعَمَلَ، ثُمَّ النِّهَایَةَ النِّهَایَةَ، وَالاْسْتِقَامَةَ الاِسْتِقَامَةَ، ثُمَّ الصَّبْرَ الصَّبْرَ، وَالْوَرَعَ الْوَرَ؛ إِنَّ لَکُمْ نِهَایَةً فَانْتَهُوا إِلَى نِهَایَتِکُمْ، وَ إِنَّ لَکُمْ عَلَماً فَاهْتَدُوا بِعَلَمِکُمْ، وَ إِنَّ لِلاْسْلاَمِ غَایَةً فَانْتَهُوا إِلى غَایَتِهِ، وَاخْرُجُوا إِلَى اللهِ بِمَا افْتَرَضَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَقِّهِ، وَ بَیَّنَ لَکُمْ مِنْ وَظَائِفِهِ. أَنَا شَاهِدٌ لَکُمْ، وَ حَجِیجٌ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَنْکُمْ.»

وی ادامه داد: این یعنی: «عمل کنید، عمل کنید؛ سپس به پایان رسانید، به پایان رسانید، اعتدال، اعتدال؛ سپس شکیبایى، شکیبایى؛ و پارسایى، پارسایى. (بدانید) براى شما پایان و مقصدى است؛ خود را به آن برسانید و براى شما نشانه‎اى قرار داده شده؛ به وسیله آن راه را پیدا کنید و اسلام هدفى دارد به هدف آن برسید. با انجام دادن فرایضى که خدا بر شماست و وظایفى که براى شما تبیین کرده، حق او را ادا کنید که (اگر چنین کنید) من مدافع شما در روز قیامت خواهم بود.

این کارشناس مسائل دینی تصریح کرد: بعد از بیان ویژگى‎ها و اهمیت فوق العاده قرآن مجید در عبارت پیشین، این خطبه امام در اینجا به بیان این حقیقت مى‎پردازد که هدف نهایى نزول قرآن، عمل کردن به آن بوده است؛ نه تنها تلاوت و قرائت بلکه مى‎فرماید: «عمل کنید، عمل کنید» و این یعنی معلوم است که قرآن کتاب تلاوت نیست و باید به آن عمل کنید و سبک زندگی شود؛ و بعد می‎فرمایند: «سپس به پایان رسانید، به پایان رسانید» و این یعنی اینکه عاقب کار را ببینید و به کار را به سرانجام برسانید.

عصاره برنامه رسیدن به خدا و تکامل زندگی انسان در کلام امام علی (ع)
وی افزود: اینکه من آدم نماز خوانی هستم مهم نیست، مهم این است که نمازخوان از دنیا بروم؛ من نوکر امام حسین(ع) هستم اصلا مهم نیست، مهم این است که نوکر امام حسین (ع) از دنیا بروم و اینکه من آدم روزه‎داری هستم مهم نیست و مهم این است که با همین رویه روزه‌داری خودم از دنیا بروم و کمبودی نداشته باشم؛ و سپس حضرت می‎فرمایند: «اعتدال، اعتدال؛ سپس شکیبایى، شکیبایى؛ و پارسایى، پارسایى». این مراحل پنجگانه که امام علی(ع) در این گفتار کوتاه بیان فرموده‎اند، در حقیقت عصاره برنامه رسیدن به خدا و تکامل زندگی انسان و به نوعی راه دوام آثار شب قدر در طول هم این ۵ مورد است.

حجت الاسلام والمسلمین حافظی‎نسب با بیان اینکه در این ۴ مرحله نخست، انسان باید به سراغ برنامه‎هاى عملى برود و سپس آن‌ها را نیمه کاره نگذارد و به انتها برساند، گفت: انسان باید مراقب باشد که از راه راست منحرف نشود و بعد از آن در برابر هواى نفس و وسوسه‎هاى شیطان صبر و شکیبایى به خرج دهد و از این مرحله نیز فراتر برود؛ ورع و پارسایى در برابر شبهات نیز به کار بندد و به این ترتیب به سرمنزل مقصود برسد.

رسیدن به نهایت کار از غصه‎های بزرگ حضرت علی (ع) بود
این کارشناس مسائل دینی اظهار کرد: رسیدن به نهایت کار از غصه‎های بزرگ حضرت علی(ع) بود، چرا که وقتی به حضرت می‎گفتند آقا چرا اینقدر گریه می‎کنید؟ می‎فرمودند: تا الانم معلوم بود و از این به بعدش را نمی‎دانم که نهایت کار چه می‎شود. بعد می‎گفتند آقا شما که وضعتان معلوم است؛ شما در خیبر را از جا کنده‎اید، شما صدیق اکبر هستید، شما شبی هزار رکعت نماز می‎خوانید و شما وصی پیغمبر (ص) هستید و بعد آقا می‎فرمودند که همه این‌ها تا الان است و از این به بعد مهم است و گریه من برای بعد است، که آیا با همین وضعیت کار را به انتها می‎رسانم یا نه؟

 

وی در ادامه گفت: در خطبه شعبانیه که اول ماه مبارک رمضان، حضرت محمد (ص) در مورد فضائل ماه مبارک برای مردم قرائت می ‎کنند به حضرت علی (ع) می‎فرمایند: علی جان گویا می‎بینم که تو در این ماه در حال نماز هستی و شخصی که شقی‎ترین آدم نسل ما است، ضربه‎ای به فرق تو می‎زند که تو با محاسن غرق به خون از دنیا خواهی رفت، دراین حال حضرت علی (ع) بلند شدند و تنها یک سوال کردند، که یا رسول الله آیا دین من در آن لحظه سالم می‎ماند و حضرت پاسخ می‎دهند که بله. حضرت علی (ع) با اینکه پیغمبر (ص) خبر را دادند، تا زمانی که ضربه نخوردند، نفرموند که فزت و رب الکعبه، اما اگر ما بودیم از همان جا خوشحال بودیم که آخرت کارمان معلوم شد، ولی آقا تا زمانی که ضربه را نخوردند این را بیان نکردند.

برسانید به جایی که باید برسانید
حجت الاسلام والمسلمین حافظی‎نسب افزود: درست است که کلام رسول الله حق است، ولی تقدیر گاهی اوقات تغییر می‎کند و چیز‌های بد گاهی اوقات حاصل می‎شود؛ لذا نهایت کار علی هم به کلام رسول الله نیست و به عمل خود ایشان است؛ اینجاست که می‎فرمایند «ثُمَّ النِّهَایَةَ النِّهَایَةَ»، برسانید به جایی که باید برسانید. عوامل عاقبت به شری و چیز‌هایی که اجازه نمی‎دهد ما ایمان خودمان را به نهایت برسانیم زیاد است. گاهی یک رذیلت اخلاقی ما را بیچاره می‌کند و شیطان هم بخاطر یک خطا و تکبر به اینجا رسید. نخ دقیقا ازجایی که پوسیده است پاره می‎شود و این عقلانی است و لذا باید نقطه ضعف‎ها را پوشاند.

وی در ادامه با ذکر خاطره‎ای از داماد امام خمینی (ره) گفت: ایشان تعریف می‎کرد روزی امام (ره) از من سوال کردند که اگر خداوند به شما بگویند که یک دعای مستجاب برای شما گذاشته‎ام، چه دعایی می‎کنید؟ به امام گفتم علم زیاد همراه با عمل می‌خواهم و در واقع عالم عامل بشوم و بعد من از امام (ره) سوال کردم که شما در این شرایط چه چیزی از خدا می‎خواهید که امام فرمودند: عاقبت به خیری؛ این یعنی ممکن است که فرد عالم باشد، ولی عاقبت به خیر نشود، ممکن است سینه‎زن هیئتی و نمازخوان باشد، قاری قرآن باشد، ولی عاقب به خیر نباشد و لذا باید کار‌ها را به نهایت برسانیم و برای نهایت کار فکر کنیم.

این کارشناس مسائل دینی با اشاره به اینکه حضرت علی (ع) در ادامه خطبه به هدف‎دار بودن برنامه‎هاى پنج‎گانه ذکر شده و نشانه وصول به این اهداف اشاره می‎کنند، مى‎فرماید: «براى شما پایان و مقصدى است، خود را به آن برسانید و براى شما نشانه‎اى قرار داده شده؛ به وسیله آن راه را پیدا کنید و اسلام هدفى دارد به هدف آن برسید. امام علی (ع) در این عبارت به نکته مهمى اشاره مى‎کند و آن هدفدار بودن زندگى انسان و همچنین هدفمند بودن برنامه‎هاى دینى است؛ لذا خداوند ما را بیهوده نیافرید و برنامه‎هاى تشریعى الهى یقینا مقصد مهمى را دنبال مى‎کند و آن، سعادت انسان در دنیا و آخرت است. امام علی (ع) مى‏ فرماید بکوشید تا به این هدف نایل شوید. مبادا در میان راه غافل شوید و توقف کنید و به سر منزل مقصود نرسید، چه این که نشانه‎هاى راه، روشن و برنامه‎ها حساب شده است.

حجت الاسلام حافظی‎نسب اظهار کرد: منظور از نشانه یا اشاره به وجود مبارک خود آن حضرت و انبیا و اولیا در هر عصر و زمان است که راه را به همگان نشان مى‎دهند و یا منظور، قرآن مجید و به تعبیرى دیگر کتاب و سنت است و یا همه این‌ها است. حضرت در پایان این قطعه به صورت یک نتیجه‎گیرى روشن مى‎فرماید: «با انجام دادن فرایضى که خدا بر شماست و وظایفى که براى شما تبیین کرده، حق او را ادا کنید که (اگر چنین کنید) من مدافع شما در روز قیامت خواهم بود!» منظور از شاهد هم این است که امام (ع) در قیامت بر اعمال نیک و اداى حقوق الهى و استقامت آن‌ها در راه هدف و صبر و ورع و تقوا گواهى مى‎دهد.

انتهای پیام