بُعد تبلیغی؛ تنها توجیه برای برگزاری برنامه‌های فرهنگی و هنری مسیر اربعین/برنامه‌ها ماندگاری ندارند
گروه هنر ــ مجموعه برنامه‌های فرهنگی و هنری در قالب هنرهای تجسمی، تئاتر و اکران فیلم که در مسیر راهپیمایی اربعین تدارک دیده شده است از بُعد تبلیغی و برای تأمین سلیقه طیف‌های مختلف زائران اربعین می‌تواند قابل قبول باشد.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ قرارگاه مردمی اربعین به تولیت سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در مسیر راهپیمایی اربعین اقدام به برگزاری مجموعه برنامه‌های فرهنگی و هنری ویژه زائران کربلای معلی کرده است که از جمله مهمترین آن‌ها با مشارکت سایر نهادهای فرهنگی و هنری همچون حوزه هنری و وزارت ارشاد اسلامی می‌توان برپایی مجالس نقالی و پرده‌خوانی، برگزاری نمایشگاه هنرهای تجسمی در قالب‌هایی مثل کاریکاتور و همچنین احداث سینماهای سیار به منظور اکران فیلم‌های عاشورایی اشاره کرد.
برای بررسی این موضوع که آیا تدارک و ایجاد چنین بخش‌هایی در جریان یک رویداد عبادی و سیاسی تا چه اندازه تأثیر مثبت و منفی خواهد گذاشت و آیا موجب نمی‌شود که اصل فلسفه وجودی برگزاری چنین آئینی به واسطه مجموعه رویدادهای جنبی به حاشیه رانده شود، با مجید امرایی، کارشناس فرهنگی و مدرس هنرهای نمایشی و آئینی گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
ـ تدارک و برگزاری مجموعه برنامه‌های فرهنگی و هنری از سوی برخی از نهادهای مسئول در جریان مراسمی همچون اربعین حسینی چه کاربرد و پیامد مثبتی می‌تواند داشته باشد؟
بُعد تبلیغی این مسئله را شاید بتوان به عنوان جنبه مثبت و سازنده آن معرفی کرد؛ به هر حال فوج عظیمی از زائران کربلای معلی در این ایام از مناطق مختلف دنیا برای شرکت در مراسم اربعین طی مسیر می کنند تا در روز موعود در مکانی مشخص گردهم آیند، با نگاه اجمالی به این جمعیت که شاید آن را بتوان بزرگترین اجتماع مردمی در کل دنیا به حساب آورد متوجه یک نکته می‌شویم و آن اینکه این جماعت با مجموعه‌ای متفاوت و متنوع از سلایق و دیدگاه‌ها در این اجتماع گردهم آمده‌اند و برای طیفی از آن‌ها که شاید همچون اغلب زائران که با نیت قلبی در این مراسم شرکت کرده و شیفتگی وصف ناشدنی به امام حسین(ع) دارند، دراین رویداد حاضر نشده‌اند چنین تدارکی مناسب بوده و نتایج مثبت زیادی نیز داشته باشد و به این واسطه آن‌ها را برای حضور در این راستا تهییج و ترغیب کند.
به طور قطع چنین دیدگاهی نمی‌تواند برای طیفی از زائران که با باور قلبی و خلوص نیت وصف‌ناشدنی در این اتفاق حاضر شده‌اند کاربردی داشته و کارساز باشد چرا که آن‌ها هدفی غیر از جریان جاری در این رویداد را دنبال می‌کنند و لذا حتی اگر چنین اقلام تبلیغی در قالب‌های فرهنگی و هنری نیز عرضه نشود، آن‌ها با انگیزه عشق و ارادت به ساحت سالار شهیدان است که در این رویداد حاضر می‌شوند.
ـ با این توضیح نباید نگرانی نسبت به این رویداد داشت چرا که تدارک دیده شده و برگزار می‌شوند که سلایق طیف‌های گوناگونی از زائران شرکت کننده در راهپیمایی اربعین را تأمین کنند؟
نگرانی بر سر این نکته است که اگر قرار باشد به وقوع این اتفاق از منظر ماندگاری نگاه کرد، چنین پرداخت مقطعی و گذرا آن هم با صرف هزینه و توان و نیرو نمی‌تواند چنین منظری را تأمین نماید چرا که خارج از این اتفاق و سایر موسم‌های آئینی و مذهبی که در طول سال به شکل مناسبتی شاهد برگزاری آن‌ها هستیم، جریان پایدار و دائمی را در این حوزه شاهد نیستیم و عمدتاً مسئولان فرهنگی و هنری به این سنت عادت کرده‌اند که به شکل مقطعی و مناسبتی آن هم به جهت ارائه آمار برای خوشایند مسئولان و مدیران بالادستی در تدارک برای برگزاری چنین برنامه‌هایی باشند و پس از اتمام موسم برگزاری چنین برنامه‌ای یا شاهد کمرنگ شدن برگزاری مجموعه رویدادهایی با این حال و هوا در طول یک سال هستیم و یا به طور کلی این جریان تا مناسبت سال آینده متوقف می‌ماند.
در یک کلام تا زمانی که ما در احیا و برگزاری شعائر اسلامی آن هم در قالب‌هایی که مورد اقبال و توجه مخاطب خود قرار می‌گیرند با هر رویکرد و منظری چه تبلیغی و چه سعی در ماندگاری آن‌ها داشته باشیم دچار افراط و تفریط باشیم راه به جایی نمی‌بریم.
ـ مسئله دیگری که وجود دارد اینکه برخی منتقدان نسبت به بروز چنین اتفاقاتی به مسئولان خرده می‌گیرند که اساساً تعبیه چنین بخش‌هایی در جریان یک آئین دینی که هدف غایی آن متوجه کردن مردم نسبت به یک سری اصول اعتقادی و اخلاقی است چندان به صلاح نیست و هدف اصلی و متعالی آن را به حاشیه می‌برد، نظر شما چیست؟
همانطور که گفته شد طیف‌های مختلفی از مردم با فرهنگ‌ها، خاستگاه اجتماعی، ضعف و قوت در مبانی عقیدتی و باورهای دینی در این اتفاق شرکت می‌کنند، چه بسا اگر تنها به وجوه تخت و یکنواختی در جریان راهپیمایی اربعین نگاه کنیم و تنها افراد شرکت‌کننده در این رویداد را موظف کنیم که به مسائل عبادی و اجتماعی این اتفاق نظر داشته و بپردازند، چنین روندی از انعطاف لازم برخوردار نباشد و به ویژه برای فردی که برای بار نخست است که در این رویداد شرکت کرده است، نوعی دلزدگی و انزجار پیش آید که این امر به نوعی ضدتبلیغی در مورد چنین آئینی است که در اسلام و مذهب شیعه به آن سفارش و تأکید فراوان شده است.
یک بار هم اشاره کردم که فردی که با اعتقاد قلبی و دلشیفتگی به امام‌حسین(ع) در این مسیر پای گذاشته است بی‌توجه به بسیاری از این اتفاقات تنها به امور فردی و شخصی خود و سفارش‌های اسلامی که در آداب زیارت شده است می‌پردازد اما در مقابل جمع کثیری هستند که برای ترغیب و تشویق آن‌ها برای شرکت مداوم در چنین جریانی باید مجموعه کارهایی برایشان به انجام برسد که انگیزه‌ای برای حضور مؤثر و مستمر در این رویداد داشته باشند.
با این وجود باز هم به این مسئله تأکید می‌کنم که ما در مملکت اسلامی هستیم و برای گسترش اندیشه و معارف اسلامی متناسب با انواع سلایق باید به اشکال مختلف برنامه‌های فرهنگی و هنری را که برای مخاطبان جذابیت دارد را برگزار کنیم اما نباید از این مسئله غافل شد که این اتفاق نباید مقطعی و در برهه‌ای خاص از زمان باشد که در آن بودجه‌ای زیاد را صرف برگزاری چنین برنامه‌هایی کنیم و بعد هم همه چیز تعطیل تا مناسبت بعدی بلکه باید این رویه در طول ایام سال برای استفاده مخاطب جاری و سایر باشد و مخاطب همواره خود را با مجموعه متنوعی از آن‌ها روبرو ببیند.
گفت‌و‌گو از امیرسجاد دبیریان
انتهای پیام
