ضعف مدیریتی؛ عامل ایجاد چالش میان رسانه ملی و هنرمندان

در ادامه ‌گفت‌وگوها با استادان برجسته  موسیقی درباره اقدام سازمان تبلیغات آستان قدس رضوی در زمینه کپی‌برداری سرود «ای ایران»، که موجی از انتقادها را در فضای مجازی به دنبال داشته است، با شاهین فرهت، آهنگساز ایرانی، استاد و مدیر سابق گروه موسیقی دانشگاه تهران، که فارغ‌التحصیل دکتری در رشته آهنگسازی از دانشگاه استراسبورگ فرانسه است، گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که مشروح آن را در زیر می‌خوانید:

شاهین فرهت، آهنگساز و مدرس موسیقی، با بیان اینکه موسیقی ما از مداحی، تعزیه و اتفاقات روزمره زندگی نشئت گرفته است، گفت: زمانی‌ که موسیقی پاپ به وجود آمد، نوعی کپی‌برداری از موسیقی فرنگی به زبان فارسی انجام شد و این سبک موسیقایی موسیقی روزمره‌مان شده و این روزها دیگر به ندرت تعزیه اجرا می‌شود یا مثلاً در قهوه‌خانه‌ها کسی شاهنامه‌خوانی و نقالی نمی‌کند و این سبک موسیقی احساسی متفاوت در مردم ایجاد کرده و حتماً در مراسم مذهبی هم این اتفاق رخ می‌دهد و اصلاً نباید خرده گرفت که مداحان براساس موسیقی روز مداحی می‌کنند، زیرا اگر این کار را نکنند، کسی مخاطب آن‌ها نخواهد بود.

وی که تاکنون بیش از هشتاد اثر موسیقی را در گونه‌های مختلف موسیقیایی تولید کرده است درباره سرود «ای ایران» که حسین گل گلاب آن را سروده و مرحوم بنان آن را خوانده و جواد معروفی پیانوی آن را نواخته است، اظهار کرد: چون شاگرد استاد معروفی بوده‌ام، تاریخچه این آهنگ را به خوبی می‌دانم و جزء معدود آهنگ‌هایی است که در روح و جان مردم رسوخ کرده است. حال اگر کسی این آهنگ را تغییر داده، سلیقه‌اش بوده و اشکالی ندارد، زیرا مخاطبان بر مبنای سلیقه خود اثر مورد علاقه‌شان را انتخاب می‌کنند. شخصی روی آهنگی که صد سال پیش اجرا شده، ترانه‌ای به‌روز سروده است، اما چون «ای ایران» در اذهان مردم جنبه ملی دارد افراد به آن حساسیت نشان می‌دهند و البته عده‌ای هم از این اقدام استقبال می‌کنند. در چنین اقتباسهایی عمدتاً همان اثر اولیه در ذهن مردم می‌ماند و شعر جدید را فرانمی‌گیرند.

فرهت بیان کرد: گوش سپردن به موسیقی به ذائقه مخاطب بازمی‌گردد و با توجه به اینکه از تولید «ای ایران» سال‌ها گذشته است، پس از سپری شدن این زمان می‌توان از آن اقتباس کرد. حتی بر مبنای قانون کپی‌رایت، این موضوع صادق است که پس از 30 سال می‌توانید اثری را بازخوانی کنید و یا شعرش را تغییر دهید. البته حقوق معنوی خالق اثر را نباید فراموش کرد.

وی که ساخت ۱۲ سمفونی را در پرونده کاری خود دارد، با بیان اینکه تلویزیون باید در قبال آثاری که پخش می‌کند مبلغی به صاحبان اثر پرداخت کند، گفت: حقوق هنرمندان و تمامی افرادی که آثار هنری آن‌ها از صداوسیما پخش می‌شود باید محفوظ بماند. فرهنگ کپی‌رایت در کشور وجود ندارد و به راحتی از آثار هنرمندان سوء استفاده می‌شود، حتی گاهی آثار خودم را که شب‌بیداری فراوانی برایشان کشیده‌ام در تبلیغات تلویزیونی می‌شنوم و نیاز است در این باره تصمیمی جدی اتخاد شود.

نویسنده مجموعه «آشنایی با موسیقی کلاسیک غرب» اظهار کرد: تاکنون چندین بار از من خواسته‌اند که برای مدیران تلویزیون دوره برگزار کنم تا بدانند چه مواردی قابل پخش است و بیاموزند که چگونه می‌توان در زمینه موسیقی فرهنگسازی کرد، زیرا بسیاری از مدیران سیما به این نکات واقف نیستند و برای آهنگی که ساخت کشور پاراگوئه است مجوز می‌گیرند و با پخش آن درآمد کسب می‌کنند. لذا ضعف‌های موجود باعث به وجود آمدن چالش بین رسانه و هنرمندان شده است و افرادی که در زمینه موسیقی متبحرند، حتی اگر سازمان صداوسیما از آن‌ها بخواهد در تلویزیون حضور داشته باشند، نمی‌توانند بپذیرند، چون سیاست‌های بالادستی برای شکل‌گیری این روند به خوبی تبیین نشده‌اند.

فرهت ابراز کرد: تلویزیون نیازمند برنامه‌ای ویژه موسیقی است و یک مجری فهیم که با این هنر آشنایی داشته باشد اجرای آن را برعهده بگیرد. من و بسیاری از افراد دیگر در شرایط فعلی حاضر نیستیم با تلویزیون همکاری کنیم و تاکنون حتی یک اثر هم برای صداوسیما تولید نکرده‌ام و بابت آثارم که پخش شده تا امروز یک ریال هم دریافت نکرده‌ام. در حالی که برخی آهنگسازان کشور وقتی آهنگشان از سیما پخش می‌شود، اتوماتیک‌وار هزینه‌های آن هم پرداخت می‌شود و این بی‌توجهی درد جامعه ماست، زیرا فرهنگسازی در این زمینه شکل نگرفته است. اگر این اتفاق در کشور ما هم رخ دهد، هنرمندان هم از قانون کپی‌رایت تبعیت می‌کنند و با اجرای این قانون، بحث مالیات، بدهی، بیمه و.... نیز سازماندهی می‌شود.

وی گفت: بسیاری از موزیسین‌ها اگر بخواهند آلبومی را ضبط کنند، باید برای ضبط یک اثر اصیل هزینه بسیاری صرف کنند. به همین جهت موسیقی منبع کسب درآمد نیست و این موضوع بحران فرهنگ ماست و تا زمانی که یاد نگیریم برای فرهنگ هزینه کنیم، شاهد اتفاقات خوبی در این زمینه نخواهیم بود.

انتهای پیام