مدرسه تئاتر راه‌اندازی شد/ خبرهای خوش تئاتری برای مردم
حسین عالم بخش، مدیر مرکز هنرهای نمایشی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران گفت: منتظر ابلاغ مصوبات بودجه سال جاری هستیم تا اولویت‌های تئاتری‌مان را مشخص کنیم. خبرهای خوش تئاتری از مدرسه تئاتر تا راه‌اندازی دانشکده پودمانی در پردیس در راه است.
عالم بخش، سال گذشته نمایش‌هایی چون «خاتون» را در تئاتر شهر و «دهکده هاپوخان» را در ژانر کودک به صحنه برد. وی عضو شورای سیاست گذاری و دبیر ادوار جشنواره نقالی و پرده خوانی غدیر حوزه هنری نیز هست. وی در انتهای سال گذشته و در آیین چهل سال صحنه به عنوان چهره برگزیده تئاتر انقلابی انتخاب شد . درباره فعالیت‌های او در سازمان فرهنگی هنری و پردیس تئاتر تهران در این پنج ماه اخیر و رویکردهای شهرداری تهران درباره تئاتر با او به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانیم:
*از فعالیت‌تان در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران آغاز کنیم. روزانه شاهد نمایش‌های زیادی در فرهنگسراهای تهران هستیم اما بفرمایید چه میزان از این کارها براساس رویکردهای جدید و مبتنی بر ویژگی نمایش‌های مردمی به اجرا در می‌آیند؟
-سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران این روزها علی‌رغم مشکلات عدیده‌ای که به دلائل مختلف با آن دست و پنجه نرم می‌کند، بیشترین فعالیت فرهنگی، هنری و اجتماعی خود را نسبت به قبل در شهر تهران رقم می‌زند و نمونه آن هم همین اجرای ده‌ها برنامه در فرهنگسراها و مراکز تابعه سازمان است.
من تا پیش از ورودم به سازمان به خوبی مشرف به اتفاقات آن نبودم، اما اکنون از این برنامه‌ها و رخدادها بسیار خرسند هستم. در عرصه هنرهای نمایشی با وجود همه مشکلاتی که مسائل مالی دست و پای سازمان‌ها را می‌بندد، تئاترهای زیادی به صحنه‌های فرهنگسراها می‌رود. تئاتر یک اهرم بازدارنده از آفت‌های اجتماعی است و بستر آموزش و تربیت نسل را به طور پنهان فراهم می‌کند. جامعه‌ای که مردمش تئاتر زیاد ببینند از خیلی مشکلات و آفت‌ها دور می‌شوند. تئاتر میتواند پیام‌های زیادی را مستقیم و اثرگذارتر از فیلم و دیگر هنرها به مردم منتقل کند.
بنا بر این، جامعه تئاتربین منفعت زیادی در آینده برای فرهنگ نسل‌های آتی دارد و مردمش در برابر خیلی معضلات واکسینه می‌شوند. حال با همه این مسائل و مشکلات ما در بخش هنرهای نمایشی تلاش کردیم همچنان فعالیت‌ها را زنده نگه داریم و از برخی کارها هم درآمدزایی مختصری داشته باشیم.
جامعه‌ای که مردمش تئاتر می‌بینند از خیلی آفت‌های اجتماعی دور و در برابر معضلات واکسینه می‌شوند
در عرصه رویکردهای نمایشی که در سوالات اشاره کردید باید پاسخ دهم که یک سویه کردن رویکردهای اجرای آثار هدف مهم ما در نقاط مختلف تهران بوده است.
هدف گذاری اصلی دیگر ما در بخش خانواده و کودک و سپس تسری آن به سایر بخش‌هاست، با این شفاف سازی کارگردان‌ها هم راحت‌تر می‌توانند کارها را تولید کنند و بر متون انتخابی دقیق‌تر شوند تا اهداف عالی تئاتر که همان روحیه امید بخشی به مردم، خود باوری، همدلی و مسائل دیگر است، تقویت شود. همه این رویکردها را ما در بخش هنرهای نمایشی به جد پیگیری میکنیم و امیدواریم که تا چند ماه آینده به نتایجی هم برسیم و در نیمه دوم سال اتفاقات واحدتری در بخش نمایشی سازمان به ویژه عرصه کودک را شاهد باشیم.
*به منظور شفاف‌سازی این رویکردها برای کارگردان‌هایی که بیشتر در فرهنگسراها مشغول به فعالیت هستند، چه برنامه‌ای دارید؟
-با درخواستی که از سوی خود کارگردان‌ها به ویژه کارگردان‌های کودک داشتیم، مصر هستیم که پس از ماه مبارک رمضان جلسه‌ای با کارگردان‌های فعال در فرهنگسراهای تهران داشته باشیم ، شاید بیش از ۳۰کارگردان در این جلسه حضور پیدا کنند. تصمیم داریم به نظراتشان گوش دهیم و آنها نیز نقطه نظرات ما را برای بهبود کارها بشنوند و از برآیند این جلسه اهداف مدنظرمان خارج شود.
*خیلی از هنرمندان و کارگردان‌های فعال این روزها معتقد هستند که شهرداری تهران همچون خیلی از شهرهای بزرگ که تئاترهای فعال در سراسر دنیا دارند ، آن اندازه حمایت به لحاظ تبلیغات و در اختیار قرار دادن سالن و امکانات نمی‌کنند و از این جهت خیلی هنرمندان در مضیقه قرار دارند، آیا در این رابطه فکری کرده‌اید؟
-یک موضوعی بالاتر از این سوال وجود دارد که باید درباره آن توضیح دهم. ما در شهرداری تهران یک معاونت فرهنگی ـ اجتماعی داریم، در خود شهرداری هم یک سازمان فرهنگی، هنری داریم. معاونت فرهنگی ـ اجتماعی مراکزی چون برج میلاد را تحت اختیار خود دارد که مستقل زیر نظر شهردار است. همچنین یک سازمان زیباسازی شهری هم داریم که تبلیغات شهر تهران دست این سازمان است. بنابراین در زمینه تبلیغات نه سازمان فرهنگی ، هنری و نه معاونت فرهنگی ـ هنری پاسخگو نیستند. یعنی خود سازمان فرهنگی ، هنری هم بخواهد تبلیغاتی داشته باشد می‌بایست مکاتبه با سازمان زیباسازی کند. این سازمان زیباسازی هم برای خود سازوکار مشخصی همچنین در بخش درآمد زایی دارد.
من هم در دوردست ها تصور می‌کردم که برای تبلیغات کارها سازمان فرهنگی، هنری دخیل است اما زمانی که وارد سازمان شدم پی به این تفاوت بردم. این را از این جهت گفتم که خیلی هنرمندان از اشتباه دربیایند.
نکته دیگر هم حمایت خود سازمان فرهنگی، هنری از تئاتر است. شما ببینید در هفته تئاتری که اردیبهشت ماه گذشت خانه تئاتر متولی آن بود، واقعا شهرداری تهران خدمات خوبی به دوستان ارائه داد. هم در سازمان زیباسازی که تبلیغات شهری را برعهده داشته و هم خود شهرداری که پارک هنرمندان و تماشاخانه ایرانشهر را تحت امر دارد. اینها امکانات شهرداری بوده که در اختیار تئاتری‌ها قرار گرفته است. امکانات رفاهی دیگری هم همچون تخصیص بن فروشگاه شهروند یا دیگر برنامه‌ها برای دوستان خانه تئاتر در نظر گرفته میشود که البته گاهی هم محدود است منتها اینها اطلاع رسانی نمی‌شود.
*در حال حاضر وضعیت فرهنگسراهای تهران به لحاظ تقبل اجراهای نمایشی به چه صورت است؟
-همه فرهنگسراها به دلیل حجم زیاد تقاضا برای اجرای تئاتر اولویت‌ها را در نظر می‌گیرند. بهرحال بودجه و حمایت کم است و نباید تکرار مکررات کنیم، اگر بودجه‌ای می‌رسد می‌بایست در اختیار هنرمندان عادلانه قرار بگیرد. الان فرهنگسرای ابن سینا یا فرهنگسرای گلستان در زمینه کار کودک رزرو شده‌اند یا سالن فدک و فردوسی اجراهایشان همه پُر است، این خود نشانه استقبال هنرمندان و در نتیجه مردم از این نمایش‌ها است. یک گروه نمایشی برای گرفتن زمان اجرا از تالار هنر برای کار کودک شاید تا سه سال هم نوبت بهشان نرسد اما ما تلاش میکنیم در فرهنگسراها این امکان را برای هنرمندان فراهم کنیم.
*یکی از مشکلات رسانه‌ای در عرصه تئاتر نمایش‌هایی است که در فرهنگسراها اجرا می‌شوند و اطلاعات کمی از آنها وجود دارد؟
-بله من این را قبول دارم اطلاع رسانی در این زمینه می‌بایست تقویت شود، درباره بازدیدها و تماشاگران کارها هم صحبت‌هایی با مرکز هنرهای نمایشی انجام داده‌ایم تا ما نیز در جدول فروششان قرار بگیریم و مردم در جریان کارها باشند.
*سوال دیگر این است که چرا حمایت از گروه‌های نمایشی در سازمان فرهنگی، هنری کم شده و آیا این به دلیل کمبود بودجه سازمان است؟
-ببینید بر طبق سنت سالن‌های مرکز هنرهای نمایشی، از گروه‌ها برای اجرا حمایت می‌کند لذا نگاه و توقع این است که مرکز چون رسالت اصلی‌اش تئاتر است، از گروه‌ها حمایت کند اما سازمان‌های دیگر لزوما نباید با روش مرکز حرکت کنند ، این نکته خیلی‌ها را دچار سوءتفاهم می‌کند.
*پس نوع حمایت و فعالیت شما چطور است چه نفعی برای گروه‌های نمایشی دارد؟
-ما تلاش داریم این شرایط را برای گروه‌ها تسهیل کنیم مثلا اگر تا به حال قرارداد گروه‌ها با فرهنگسرایی شصت ـ چهل یا هفتاد ـ سی بوده است (شصت درصد سود برای گروه نمایشی و چهل درصد برای سالن) الان این شرایط را هشتاد درصد برای گروه‌های نمایشی و بیست درصد برای سالن در نظر گرفته‌ایم. برخی فرهنگسراها در ساعت‌های پیک با رضایت خود کارگردان‌ها ممکن است رقم را تغییر دهند چرا که تقاضا برای ساعت‌های پیک هم زیاد است اما در هر صورت ما برای امسال هیچ تغییری این درصد را نداده‌ایم.
درصد سود هشتاد برای گروه نمایشی و بیست درصد برای سالن‌های فرهنگسراها امسال هیچ تغییری نکرده و به روال قبل است
الان فرهنگسرای ارسباران یکی از آن مراکز پر تردد تئاتری است که تصمیم داریم برای نیمه دوم سال وضعیت این سالن تئاترش را خالی کنیم تا برنامه ریزی درستی بشود. این فرهنگسرا دارای باشگاه فیلم و بخش های دیگر جذابی هم هست که خیلی مورد اقبال مردم قرار دارد.
در نهایت این را بگویم که تئاتر هم مقدوریات خود را دارد، هنرمندان عزیز که من به همه آنها ارادت دارم می‌بایست به این نکات توجه کنند همه مسائل را با هم ترکیب نکنند. سیاست مرکز هنرهای نمایشی با سیاست معاونت فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران و حوزه هنری و دیگر مراکز متفاوت است. الان خیلی بنیادها و سازمان ها حمایت از گروه ها را کم کرده اند، اینها همه معضل است اما آنچه مسئولیت م ا است تلاش داریم در حد مطلوب محقق کنیم که البته تا به حال محقق هم نشده است.
*پس از تخصیص بودجه اولویتتان در چه عرصه‌ای است؟
-من فقط این را می‌توانم بگویم که امیدوارم با توجه به صورت جلسه هیئت امنا امسال خبرهای خوبی را شورای شهر و شهرداری به ما اعلام کنند و مواردی که برای بودجه گفته شده ، محقق شود تا ما بتوانیم جشنواره تئاتر شهر، جشنواره تئاتر آیینی ـ نتی و رپرتوار کودکمان را برگزار کنیم و در این شرایط امید و شادابی را به خانواده بزرگ تئاتر بازگردانیم. در حال حاضر منتظر هستیم مصوبات ابلاغ شود و ما هم با خیال راحت در خدمت هنرمندان باشیم.
*بپردازیم به پردیس تئاتر تهران، خیلی از اساتید و هنرمندان معتقد هستند که برای رفت و آمد به پردیس مشکل وجود دارد و این سالن چون دیگر پردیس‌های تهران که در مرکز شهر قرار دارند و پاتوقش هنرمندان هستند، هم برای مردم و هم برای هنرمندان قابل دسترسی نیست، آیا این امر اثری بر رفت و آمد مردم و به عبارتی مردمی بودن این مرکز گذاشته است؟
-متأسفانه این حرف هم تبدیل به یک تابو از سوی برخی هنرمندانی شده که بعضاً اینجا کار اجرا کرده‌اند و حتی حمایت هم شده‌اند. من گله گذاری خاص خودم را به این هنرمندان می‌کنم چرا که بعضا از برخی از این هنرمندان حرف‌های خوبی راجع به مسیر و این موضوع نشنیدم. شما حساب کنید اگر از مرکز شهر تهران بخواهید به برج میلاد بروید چه زمانی می‌بایست در ترافیک و مسیر باشید، از همین مرکز شهر اگر بخواهید بدون طرح و ترافیک به پردیس تئاتر تهران بیاید، چه مسیری را طی خواهید کرد.
منطقه پردیس تئاتر تهران به لحاظ جمعیتی پرتراکم است و اولویت اول ما سیراب کردن فرهنگی این منطقه است
مردمی که به طرح و ترافیک دسترسی ندارند و در محدوده پایین‌تر شهر هم هستند به راحتی به این مکان دسترسی پیدا می‌کنند چرا که ما در منطقه پر تراکمی به لحاظ جمعیت شهری حضور داریم پس اول باید مخاطب منطقه را سیراب کنیم و پای کار بیاوریم و بعد به مسائل دیگر و حضور دیگران بپردازیم.
*استقبال مردم از سالن‌های نمایش سینما و تئاتر و کنسرت این پردیس چطور است؟
در حال حاضر سینمای مدرن پردیس با ظرفیت ۱۵۰ نفره به تازگی راه اندازی شده و فیلم های روز را هم اکران و در نوبت اکران دارد، حتی یکی ـ دو فیلم بخش بین الملل فجر هم اینجا اکران شده است ما هم تلاش میکنیم اطلاع رسانی خوبی داشته باشیم چرا که مردم این منطقه جنوب شرق به سینمای بهتری دسترسی ندارند و سینمایی هم که در چهارراه کوکاکولا و میدان شهدا است کیفیت کافی ندارد ، بنابراین همین سینما میتواند باعث پاخور شدن اینجا و ترویج تئاتر هم در این منطقه بشود.
ما به تازگی کنسرت محمد معتمدی را در نوروز برگزار کردیم که اتفاق خیلی خوبی با شعار هنر برای همه برایمان رقم زد، شش سانس این کنسرت پر اجرا شد.
*قرار است کنسرت دیگری هم در سالن پردیس اجرا شود؟
بله برای تیر ماه برنامه دو کنسرت را ریخته ایم ، خواننده مطرح و خوب دیگری قرار است اجرا داشته باشد که به زودی آن را اطلاع رسانی میکنیم.
*چند خبر خوب تئاتری هم به ما بدهید؟
انشاءالله اتفاقات خوبی برای تئاتر در راه است. یک پروژه نمایشی جدید قرار است به زودی تولید شود و هفته آینده خبرش را میدهیم این پروژه یکی از بزرگترین کارهای تئاتر شهر تهران در سال ۹۷ بوده که قرار است پردیس تئاتر تهران میزبان و مجری آن در سالن اصلی خود شود.
*به طور میانگین چند نمایش ماهانه روی صحنه های پردیس می روند؟
بستگی دارد، امکان دارد در یک ماهی دو تا سه کار هم به صحنه برود اما امکان دارد یک زمانی به خاطر پر بودن سالن مثلا برای تعمیر جایی یا اجاره بلک باکس به برنامه های تلویزیونی این میزان کمتر شود. البته این برنامه های تلویزیونی همیشگی نیستند و تلاش داریم آنها را در سیاست گذاری جدید محدود کنیم یا سالن را در اختیار کارهایی قرار دهیم که مبتنی بر تئاتر هم هستند.
اما خبر خوب دیگر تئاتری مان هم این است که مدرسه تئاتر پردیس راه اندازی شده است، از هفته بعد هم تبلیغاتش انجام میشود اولین خروجی کار مدرسه تئاتر سه ماه است که بدون اطلاع رسانی رسانه ای فعال شده و اواخر خرداد ماه در یکی از بلک باکس‌های پردیس به مدت چهار تا پنج شب اجرا می رود. ثبت نام اصلی مدرسه تئاتر امسال از طریق فراخوان در تابستان انجام می شود.
دوره پودمانی تئاتر هم با یکی از مراکز دانشگاه های علمی ـ کاربردی قرار است در بخش آکادمیک و دانشگاهی به مرحله اجرا برسانیم و از ابتدای مهر ماه با یکی از واحدهای دانشگاه علمی ـ کاربردی مقدمات آن انجام و ثبت نام دانشجویان جدید انجام شود.
انتهای پیام
