چرایی تفاوت اعتراضات ضدنژادپرستی در آمریکا نسبت به گذشته / مطالبات حداقلی جنبش فعلی را قابل مدیریت کرده

ابوذر گوهری‌مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) و کارشناس مسائل آمریکا، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره دلایل گستردگی و فراگیری اعتراضات ضد نژادپرستی اخیر در آمریکا در مقایسه با موارد مشابه قبلی گفت: روزانه شاهد حجم بالای رویکردهای خشن پلیسی و رفتارهای نژادپرستانه پلیس این کشور و حتی در سخنان، رویکردها و سیاست‌های مقامات آمریکا در قیاس با اقلیت‌ها و اقشار غیرسفیدپوست از جمله سیاه‌پوستان هستیم.

سیستماتیک بودن خشونت علیه اقلیت‌ها در آمریکا

وی با بیان اینکه اتفاقات اخیر آمریکا از چند بعد حائز اهمیت است، گفت: اول اینکه این اعتراضات سطح و عمق بسیار زیادی دارد و در همه ایالت‌ها شکل گرفته و به سرعت پخش شده است. یک دلیل واضح این مسئله پیشرفت‌های تکنولوژیک و ارتباطاتی و ابزارهای رسانه‌های جدیدی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: از تمام آن حدود 8 دقیقه که زانوی آن پلیس بر روی گردن جورج فلوید قرار گرفته یک فیلم کامل وجود دارد که بسیار وحشتناک، رقت‌انگیز و تأسف‌بار است و به سرعت انتشار پیدا می‌کند. در حالی که شاید در حدود 99 درصد این نوع خشونت‌ها علیه سیاهان این فیلم‌ها به این گستردگی پخش نمی‌شود یا اساساً وجود ندارد و لذا پلیس سفیدپوست آمریکا آزادانه اقدام به قتل سیاهان می‌کند و به طور متوسط پلیس این کشور سالانه نزدیک به هزار نفر از سیاهان را با گلوله مستقیم می‌کشد که خیلی هم انعکاس پیدا نمی‌کند. عامل دیگر گسترده شدن این اعتراضات تجمیع خشم فروخفته اقلیت‌ها در آمریکاست که به طور سیستماتیک مورد تعرض قرار می‌گیرند و حقوق آن‌ها پایمال می‌شود و این باعث شده این اعتراضات شکل متفاوتی پیدا کند.

وی بیان کرد: از طرفی وضعیت وخیم اقتصادی آمریکا پس از شیوع کرونا نیز در گسترش حجم اعتراضات بی‌تأثیر نبوده است. از سوی دیگر سیاست‌های خاص شخص ترامپ و تأکید او بر برتری سفیدپوستان و تلاش وی برای دوقطبی کردن جامعه آمریکا دلیل دیگری است که این اعتراضات به شکل خاصی در این مقطع پدیدار شده و انعکاس پیدا کرده است. این مجموعه دلایل سبب شده که آمریکا دچار یک جنبش و آشوب عمومی شود که به لحاظ کمیت معترضان و عمق آن به لحاظ ایالت‌ها و شهرهای درگیر بی‌سابقه است.

سمت و سوی آینده اعتراضات

گوهری‌مقدم درباره پیش‌بینی خود از آینده این اعتراضات و احتمال تداوم طولانی‌مدت آن گفت: ساختار جامعه آمریکا به نحوی طراحی شده که بتواند آشوب‌هایی مانند این را مدیریت کند. نقطه ضعف اعتراضات فعلی این است که مطالبات مردمی فعلاً حداقلی است و محدود به اصلاح ساختار پلیس، قانونمند شدن رفتار پلیس و اجرای عدالت درمورد پلیس‌های قانون‌شکن است و فراتر از این مسائل نرفته و متوجه ساختار سیاسی نشده و بسیاری از اعتراضات جوانان از جمله سفیدپوستان که در کنار سیاه‌پوستان هستند بیشتر بر محور این مطالبات است تا اینکه بخواهند کل ساختار سیاسی آمریکا را هدف قرار دهند.

وی تأکید کرد: تا زمانی که مردم آمریکا اعتراضات مسالمت‌آمیز انجام می‌دهند که علیه ساختار هم نیست و در حد مطالبات صنفی و علیه قشر خاصی مانند پلیس‌هاست به نظر می‌رسد سیستم می‌تواند آن را مدیریت کند. اما اگر این اعتراضات با شکاف‌های دیگر موجود در جامعه آمریکا مانند شکاف فقر، شکاف تبعیض جنسیتی و شکاف تبعیض هویتی تلاقی پیدا کند، تشدید شده و اعتراضات از حالت مسالمت‌آمیز شکل خشونت‌بار و مسلحانه پیدا کند، آنگاه تبعات جدی برای ساختار نظام سیاسی آمریکا خواهد داشت و مدیریت آن هم به سادگی نخواهد بود.

گوهری‌مقدم یادآور شد: البته ساختار فدرالی جامعه آمریکا بخشی از حجم فشارها را مدیریت می‌کند، چون در نهایت مردم علیه پلیس منطقه و ایالت خودشان اقدام می‌کنند و لذا مطالبات بیشتر در سطح منطقه‌ای باقی می‌ماند و خیلی وارد حوزه اعتراض به مدیریت ترامپ نمی‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) تصریح کرد: بر این اساس تا زمانی که اعتراضات از حالت مسالمت‌آمیز خارج نشده و با شکاف‌های دیگر تلاقی پیدا نکرده امکان مدیریت و سرکوب این خواسته‌ها وجود دارد و خیلی نمی‌توان انتظار داشت تحول ویژه‌ای در ساختار سیاسی آمریکا اتفاق بیفتد. مسلم است که این اعتراضات اثر خود را به مثابه یک جنبش اجتماعی عمیق در سیاست آمریکا خواهد گذاشت و قانونگذاری و نوع سیاست‌ها را متأثر می‌کند و در سال‌های آینده از این جنبش بیشتر خواهیم شنید.

اقداماتی که جمهوری اسلامی باید انجام دهد

گوهری‌مقدم درباره ضرورت اقدامات حقوقی و رسانه‌ای جمهوری اسلامی در زمینه نقض حقوق بشر از سوی آمریکا در مجامع بین‌المللی گفت: جمهوری اسلامی باید از این فرصت استفاده کند و البته این استفاده هم ابزاری نیست. ایران باید از طریق دیپلماسی عمومی و مراجع رسمی دیپلماتیک و حقوق بشری مشابه تمام اقدامات آمریکایی‌ها علیه ما در حوزه حقوق بشر اقداماتی را مانند صدور بیانیه، وضع برخی قوانین، حرکت به سمت تحریم‌های حقوق بشری علیه مقامات آمریکایی و موضع‌گیری بخش‌های مختلف مردمی انجام دهد و در مجامع بین‌المللی قطعنامه‌ها و پیش‌نویس آنها را برای محکومیت اقدام آمریکا تهیه و تنظیم کند و از اتفاقات رخ داده در آمریکا برای آگاهی‌بخشی به جامعه خودمان و جامعه جهانی استفاده کند.

وی با بیان اینکه آمریکا کاملا قدرت نرم و اثرگذاری خود را بر توده‌های مردم در جهان با این اقدامات ظالمانه و وحشیانه از دست داده‌، گفت: جمهوری اسلامی هم باید در مجامع بین‌المللی و اظهارنظرهای رسمی این مسائل را انعکاس دهد و هم در برابر اقدامات ضد حقوق بشری آمریکا مانند رفتار آن‌ها نسبت به سایر کشورها عمل کنیم و عملاً آیینه‌ای مقابل آمریکایی‌ها بگذارد و نشان دهد اگر ظلم و خشونتی در برابر شهروندان انجام می‌شود آمریکایی‌ها در رده اول این اقدامات قرار دارند.

گفت‌وگو از مهدی مخبری