نقش سردار سلیمانی در امنیت خانواده و زنان خاورمیانه

به گزارش ایکنا، سومین پنل نشست بین‌المللی «امنیت زنان و خانواده در خاورمیانه؛ با تأکید بر نقش سردار سلیمانی و شهید ابومهدی المهندسی» امروز جمعه 19 دی‌ماه با سخنرانی حسین امیرعبداللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی، آغاز شد.

امیرعبداللهیان در این نشست که به صورت مجازی برگزار شد، با تأکید بر سهم بسیار مهم سردار سلیمانی در امنیت کشور و منطقه که آثار آن را در جای جای ایران عزیز و در سطح ملی و بین‌المللی مشاهده می‌کنیم، گفت: مهم‌ترین دستاورد سردار در عرصه امنیتی که برای همه مردم ایران و منطقه به خصوص زنان، جوانان و نیروهای ارزشمند و تأثیرگذار در آینده کشور و منطقه نتیجه‌بخش بود، ایجاد ترتیبات جدید سیاسی ـ امنیتی در منطقه است.

وی تشریح کرد: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ترتیبات سیاسی امنیتی در منطقه این بود که شاه ژاندارم منطقه به شمار می‌آمد و باید منافع ایالات متحده از طریق این ژاندارم و ایران دوره پلهولی تأمین می‌شد؛ البته زمانی هم سیاست دو ستونی و نیم نگاهی به عربستان وجود داشت اما پایه اصلی تأمین منافع آمریکا از سوی ژاندارم منطقه بود.

امیرعبداللهیان ادامه داد: با پیروزی انقلاب این ترتیبات سیاسی امنیتی متکی بر تأمین مصالح ایالات متحده فرو ریخت و آمریکایی‌ها تلاش کردند در دهه نخست، انقلاب از طریق پیگیری سیاست تجزیه ایران، جنگ‌های داخلی، فعال کردن گروهک منافقین، تشویق و چراغ سبز نشان دادن به عراق برای حمله به ایران به همان ترتیبات سیاسی امنیتی سابق برگردانند اما توفیقی نداشتند.

وی به تلاش آمریکا برای ایجاد ترتیبات سیاسی ـ امنیتی جدید در منطقه بدون حضور ایران نیز اشاره کرد و گفت: جایگاه و اهمیت ژئوپلوتیک ایران و نقش‌آفرینی ایران در منطقه مانع تحقق این برنامه آمریکا نیز شد.

مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی در ادامه سخنان خود به تشریح نقش سردار سلیمانی در ایجاد ترتیبات سیاسی ـ امنیتی جدید در منطقه پرداخت و گفت: با نگاه دقیق و ذکاوتمندانه‌ای که مقام معظم رهبری اتخاد کردند سردار سلیمانی مأمور شد ترتیبات سیاسی امنیتی جدیدی در منطقه ایجاد و جایگزین ترتیبات قبلی کند که تأمین کننده امنیت و توسعه پایدار در کل منطقه غرب آسیا باشد که از آثار این ترتیبات سیاسی امنیتی جدید می‌توان به آینده عراق و سوریه در منطقه اشاره کرد.

وی به حضور بیش از 81 کشور به رهبری آمریکا در سوریه و تلاش آمریکا برای تغییر ساختار سوریه و تبدیل آن به لیبی جدید اشاره و اظهار کرد: ترتیبات سیاسی و امنیتی که سردار از آن به جبهه مقاومت تعبیر کرد اجازه نداد سوریه و عراق تجزیه شود؛ امنیت در ایران در اوج بحران‌های منطقه و محصور شدن رژیم جعلی اسرائیل که می‌خواست از نیل تا فرات را به دست آورد، پشت دیوارها در فلسطین نیز از دیگر دستاوردهای سردار بود.

اگر داعش موفق می‌شد، دنیای امروز چه شکلی داشت؟

امیرعبداللهیان افزود: پدیده داعش چند لایه و وحشتناک بود. حتی وقتی داعش فقط در چند شهر سوریه و عراق توانسته بود دولت مد نظر خود را برپا کند، نه تنها منطقه ما بلکه کشورهای اروپایی نیز مدام با حملات تروریستی مواجه بودند. حال تصور کنید اگر داعش موفق می‌شد دنیای امروز چه شکلی داشت.

وی تصریح کرد: ترتیبات جدید برای زن ایرانی، جوان ایرانی و یکایک شهروندان و هموطنان ما امنیت آورده است و چون امنیت مقوله‌ به هم پیچیده‌ای است، امنیت منطقه و ایران به هم گره خورده است و این فلسفه حضور مستشاران نظامی ما در مبارزه با تروریسم و صهیونیسم در منطقه است.  

مطالعه گسترده یافته‌های اندیشکده‌های غربی از سوی سردار سلیمانی

دستیار ویژه رئیس مجلس به توانمندی‌های دیپلماتیک و سیاسی سردار نیز اشاره و اظهار کرد: سردار سلیمانی ابعاد شخصیتی مختلف و متنوعی داشت؛ در مباحث نظامی و فرماندهی اداره جنگ‌های نامتقارن، کم نظیر بود. او در عرصه سیاست‌ورزی نیز یک دانشمند و دیپلمات ورزیده بود که می‌دانست تأمین امنیت ایران با ابزار نظامی صرف ممکن نیست. وی به دلیل پیچیدگی شرایط منطقه و جهان، مطالعه می‌کرد و بسیار به مطالعات دانشگاهی و اندیشکده‌ای متکی بود و بسیاری از یافته‌هایی که در اندیشکده‌های غربی و منطقه‌ای ارائه می‌شد را مطالعه و استراتژی و راهبرد طرف‌های منطقه را درک و بر مبنای امنیت ایران و منطقه برنامه‌ریزی می‌کرد.

در ادامه این نشست، فاطمه احمدی‌نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) با موضوع «نقش شهید سلیمانی در مقابله با جنایات داعش علیه زنان و کودکان در مناطق تحت سلطه داعش» به سخنرانی پرداخت و ضمن مقایسه برده‌داری سنتی و نوین، گفت: در روزگاری که جامعه جهانی در سایه حقوق بین‌الملل نسل‌کشی و برده‌داری را به صورت سنتی و قاچاق انسان را به صورت مدرن در بالاترین سطوح معاهدات بین‌المللی مورد پذیرش قرار داده است و منع ارتکاب ناپدیدسازی اجباری به قاعده آمره در حقوق بین‌الملل تبدیل شده، داعش بارها و بارها مرتکب این جنایات شده و به صراحت اقدامات خود را اعلام می‌کند. اقداماتی مثل قاچاق زنان و کودکان به عنوان یک تاکتیک علیه جمعیت غیر نظامی از سول داعش با استراتژی راه‌اندازی جنگ تمام عیار علیه جامعه صورت می‌گیرد.

برده‌داری سنتی در قالب قاچاق انسان

وی ضمن بیان روند مقابله اسلام با برده‌داری سنتی که در نهایت به حذف این سنت تبدیل شد و مبارزات بین‌المللی که منجر به حذف برده‌داری در دنیای معاصر شد، گفت: علی‌رغم این تلاش‌ها در عصر حاضر برده‌داری به عنوان معضلی بین‌المللی مطرح شده و در قالب قاچاق انسان بروز کرده است. در این نوع برده‌داری افراد را مجبور به کار اجباری در شرایط نامناسب می‌کنند و اگرچه مثل برده‌داری سنتی، قربانی تحت مالکیت جانی فرد دیگری نیست اما سوء استفاده و بهره‌کشی جنسی و جسمی از قربانیان صورت می‌گیرد.

احمدی‌نژاد به جنایت ناپدیدسازی اجباری قربانیان ربوده یا بازداشت شده که در حین بازجویی مورد شکنجه قرار می‌گیرند، کشته می‌شوند و جسد آنها ناپدید می‌شود نیز اشاره کرد و گفت: این عمل خانواده افراد را در وضعیت نامعلومی قرار می‌دهد و زنان و کودکان به عنوان بستگان مردانی که ناپدید شده‌اند، قربانی غیرمستقیم این جنایت هستند که موجب شده پدیده زنان نیمه بیوه که نه متأهل هستند نه بیوه و با مشکلات اقتصادی و اجتماعی زیادی درگیرند ایجاد شود.

وی تصریح کرد: پس از گذشت سال‌ها از لغو برده‌داری عملکرد داعش فراتر از برده‌داری نوین بوده و نوع جدیدی از جنایت علیه زنان و کودکان را به نمایش گذاشته و به برده‌داری سنتی نزدیک‌تر شد به نحوی که قاچاق انسان یکی از منابع مالی داعش و نیز ابزاری برای پاسخگویی به نیازهای نظامیان بوده است. به این مسئله در نامه بیش از 120 عالم برجسته مذهبی و دانشگاهی از سراسر جهان اسلام به ابوبکر بغدای که در آن 24 عمل این گروه محکوم شده بود نیز اشاره شد که «معرفی مجدد برده‌داری اسلام که سال‌ها پیش با اجماع جهانی از بین رفته حرام است».

این عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) با تأکید بر اینکه نقش سردار سلیمانی در از بین بردن داعش قابل انکار نیست، گفت: در مقالات متعددی در رسانه‌های غربی به نقش سردار سلیمانی در از بین بردن داعش اشاره شده است. حضور سردار سلیمانی در عراق به دعوت رسمی مقامات این کشور بوده و امروز نیز شهید سلیمانی مقتدرتر از سردار سلیمانی همچنان در منطقه نقش ایفا می‌کند و تمایل بیش از پیش افکار عمومی مردم عراق برای بیرون راندن آمریکایی‌ها نشان دهنده این است که ترامپ در قمار بزرگ خود شکست خورده است.

فاطمه ابراهیمی، مدرس دانشگاه و تحلیل‌گر حقوق بین‌الملل عمومی نیز با موضوع: «نقش شهید سلیمانی در حمایت از زنان و کودکان در پرتو حقوق بشردوستانه» به سخنرانی پرداخت و گفت: حقوق بشردوستانه بین‌المللی ناظر به حمایت از افرادی است که در مخاصمه شرکت نداشته‌اند اما تحت تأثیر آن قرار گرفته‌اند و محدود کردن ابزار جنگی است. این حقوق نقطه تلاقی ضرورت نظامی، بشردوستی و حمایت از قربانیان مخاصمات است.

وی افزود: جنگ‌های اخیر در خاورمیانه اگرچه در ابتدا از نوع جنگ‌های بین‌المللی نبود اما با دخالت سایر کشورها ناظر بر جنگ‌های بین‌المللی شد و حمایت‌های بین‌المللی نیز باید شامل آن شده و قوانین و پروتکل‌ها باید بر آن اجرا می‌شد که نقض فاحش آنها می‌توانست ناقض حقوق بشر شود.

این مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه شهید قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس علاوه بر آگاهی از این قواعد براساس قوانین اسلام خود را پایبند به حمایت از زنان و کودکان می‌دانستند و به حقوق بشردوستانه احترام می‌گذاشتند، گفت: شهید سلیمانی به نیروهای نظامی تأکید می‌کردند که در دفاع مشروع خود تجاوز نکنید، خداوند تجاوزکاران را دوست ندارد و کلام امیرمؤمنان را نصب‌العین خود قرار دادند که اگر دشمنان شکست خوردند مبادا که فراریان را بکشید و از کار افتادگانشان را از بین ببرید. حتی اگر زنان آنها به ناموس شما فحش دهند نیز نباید آزارشان دهید.

اعتقاد به قوانین حقوق بشردوستانه

وی افزود: شهید سلیمانی خود را به قوانین حقوق بشردوستانه مقید می‌دانست و بارها و بارها به مستشاران مواردی از این دست را تذکر می‌دادند. در قوانین بین‌المللی آمده است که طرفین در جنگ‌ها باید بین افراد و اموال نظامی و غیرنظامی تفکیک قائل شوند. به همین دلیل استفاده از صلاح‌های غیرقابل کنترل ممنوع است اما به واسطه استفاده داعش از سلاح‌های شیمیایی و بمب باران‌ مناطق مختلف افراد زیادی کشته شدند اما شهید سلیمانی هیچگاه از سلاح‌های کشتار جمعی استفاده نکرد.

این تحلیل‌گر حقوق بین‌الملل عمومی ادامه داد: استفاده از سپر غیر نظامیان خط قرمز سردار بود و هیچگاه از غیر نظامیان برای پوشش دادن نظامیان استفاده نکرد و همیشه تدابیر احتیاطی اتخاد می‌کرد تا تضمین شود اهداف نظامی مورد حمله قرار گیرند و از خسارت به غیر نظامیان اجتناب شود.

الزام طرفین درگیر در خصوص تخلیه بیماران، زنان و کودکان از نواحی جنگی یکی دیگر از قوانین بین‌المللی است که ابراهیمی به آن اشاره کرد و گفت: بررسی جنگ‌های سردار به خصوص در شام نشان می‌دهد که ایشان چه قدر به این مسئله پایبند بودند. بحث ممنوعیت گرسنه نگه داشتن اسیران نیز جزو قوانین بشردوستانه است اما در شهرهای مختلف تروریست‌ها اولین کاری که می‌کردند از بین بردن منابع آب و غذای مردم بود و شهرهای زیادی در محاصره بودند که سردار از طریق هلیکوپتر و هواپیما به زنان و کودکان آن مناطق آب و غذا ارسال می‌کرد.

وی از تلاش سردار برای رساندن زنان و کودکان به مناطق بی‌طرف که جزو قوانین بین‌المللی نیز هست سخن گفت و افزود: براساس حقوق بشردوستانه زنان باید در مقابل هرگونه خشونت، تجاوز، حمله و ... مورد حمایت قرار گیرند اما فیلم‌های بردگی جنسی زنان سوری و عراقی روایت‌های تلخی است و روزی که سردار سلیمانی پایان داعش را اعلام کرد، روزی مسرت‌بخش برای زنان و کودکان سوری و عراقی بود.

بحران آب در منطقه و تهدید امنیت

صدیقه نصری، عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری نیز به بررسی مسئله «بحران آب و تأثیر آن بر امنیت زنان در خاورمیانه» پرداخت و گفت: یکی از دلایلی که باید به بحث بحران آب پرداخت تغییر مفهوم امنیت است. امنیت از حالت تک بعدی خارج شده و امنیت نظامی، اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی نیز به این مسئله اضافه شده است و امنیت آب یعنی اطمینان از این که منابع کمی و کیفی برای در دسترس داشتن آب وجود دارد.  

173 نزاع مسلحانه بر سر آب در جهان

وی با مطرح کردن این سؤال‌ها که کمبود آب چه تأثیری می‌تواند بر امنیت داشته باشد؟ کدام مناطق بیشترین زمینه ناامنی آب را دارند؟ گروه‌های تروریستی چگونه بر امنیت آب تأثیر می‌گذارند و زنان از این مسئله چه تأثیری می‌پذیرند؟ گفت: 2.2 میلیارد نفر در دنیا آب آشامیدنی ندارند و این مسئله پیامدهای زیادی ایجاد کرده است از جمله آوارگی و مهاجرت مردم. تاکنون 961 مورد منازعه که بیشتر آن در خاورمیانه و شمال آفریقا بوده، بر سر آب در جهان رخ داده است که 173 مورد آنها مسلحانه بوده است.

این استاد دانشگاه یکی از ویژگی‌های منطقه خاورمیانه را توزیع نامتوازن منابع آب سطحی و زیرزمینی دانست و گفت: همین مسئله منازعات مربوط به آب را افزایش داده است و به دلیل توزیع نامتوازن منابع آب سطحی و زیرزمینی در منطقه خاورمیانه زمینه مناسبی برای تبدیل این منطقه به کانون بحران وجود دارد.

چرا داعش سدهای آبی منطقه را در اختیار گرفت؟

وی رشد جمعیت و افزایش مصرف، تغییر اقلیم و خشکسالی، رودخانه‌های مشترک، توزیع نامتوازن آب، دولت ملت ضعیف و حضور گروه‌های چریکی را از عوامل مؤثر بر منازعه آب که تنش‌های موجود را تقویت کرده است دانست و گفت: داعش در ژانویه 2014 عراق و سوریه را تصرف و بخشی از سدهای این دو کشور را در اختیار گرفت و زمینه برای ایجاد منازعه را فراهم و باعث رواج خشونت‌های جسمی و روانی شد. داعش سدها را در اختیار گرفت چون می‌دانست سدها مکان‌های استراتژیک هستند و سعی می‌کرد از سدها برای راه‌اندازی سیل و وارد کردن صدمه به نیروهای عراقی استفاده کند. همچنین بسیاری از ساکنان را مجبور به استفاده از آب‌های ناسالم کرد که موجب شیوع بیماری‌ در مناطق مختلف شد.

نصری با اشاره به اینکه تروریست موجب شد بسیاری از زنان خانه‌های خود را ترک کنند، صدمه ببینند و به پناهگاه‌ها بروند، گفت: زنان پناهنده نیاز به منابع آبی داشتند و کمبود آبی که در عراق وجود دارد موجب رنج بسیار زیاد زنان در عراق و سوریه شد. همچنین تروریست‌ها با بستن آب شهر دمشق باعث مشکلات زیادی از جمله بیماری در این شهر شدند.  

وی در پایان با تأکید بر اهمیت دیپلماسی آب و امکان استفاده از توانمندی و حضور زنان برای تحقق این دیپلماسی، گفت: می‌توان از تواتمندی زنان و مشارکت آنها کمک گرفت تا گروه‌هایی مثل داعش نتوانند تا این حد تأثیر داشته باشند.

حضور سردار سلیمانی در عراق از منظر قوانین بین‌المللی

در ادامه این نشست موریسو بوسون، پژوهشگر و تحلیل‌گر مسلمان فرانسوی نیز با محور نقش شهید سلیمانی در خروج تروریسم و زاهد علی زاهدی از پاکستان با محور نقش سردار سلیمانی در زدودن بردگی جنسی از خاورمیانه سخنرانی کردند.

مهدی خاقانی اصفهانی به تحلیل موضوع «دفاع شهید سلیمانی از زنان عراق در مقابله با جنایات داعش از منظر حقوق کیفری بین‌المللی» پرداخت و گفت: منابع مختلفی در حقوق بین‌الملل برای ارائه خدمات نظامی استشاری و عملیاتی سردار سلیمانی در عراق و سوریه وجود دارد که از این حضور حمایت می‌کند و حتی پیگرد ایشان را نیز منع می‌کند چه رسد به ترور.

وی اصول مداخله پیشگیرانه، ضرورت، منع توسل به زور و اصل دفاع مشروع را در قوانین بین‌المللی جزو اصولی برشمرد که براساس آنها از حضور سردار در عراق و سوریه باید حمایت می‌شد و افزود: اصل تناسب در حقوق بین‌المللی می‌گوید باید حمله متناسب با دستاوردهای حمله باشد و حمله نباید نامشروع باشد و اگر حمله به غیر نظامیان صورت گیرد، حمله غیر مشروع و غیر ضروری و بیش از حد تلقی می‌شود که حمله داعش از این نوع حمله‌ها بود و عملکرد سردار در دفاع از مردم نشان می‌دهد که یک دفاع مشروع صورت می‌گرفت که براساس حقوق بین‌الملل است.

خاقانی اصفهانی با اشاره به تبلیغات جنگی داعش و تضاد آن با قوانینی که تبلیغات جنگی را منع کرده و لزوم خودداری ملت‌ها برای توسل به زور در قوانین بین‌المللی(افرادی که از کشورهای مختلف به داعش پیوستند منظور است)، گفت: قطعنامه‌های متعدد سازمان‌ ملل جزو مبانی نظری شهید سلیمانی در عراق و سوریه بوده است. مهم‌ترین جنایات داعش در عراق و سوریه را اگر در نسل اخیر دادگاه‌های بین‌المللی مد نظر قرار دهیم مثل دیوان کیفری بین‌المللی، داعش جنایت علیه بشریت، نسل زدایی و جنایات جنگی را مرتکب شده است.

وی ادامه داد: براساس قوانین بین‌المللی زنان در برابر هرگونه تخطی به شرافت مصون هستند. اما جلوه‌های بزه‌دیدگی زنان عراقی و سوری از جنایات داعش شامل ازدواج اجباری، مشکلات ازدواج اجباری بعد از جنگ، نقض حق سلامت زنان به دلیل نبود منابع روزمره، از بین بردن فرصت‌های اقتصادی، آدم‌ربایی از سوی نیروهای جنگی، رواج روسپی‌گری و ... بسیار زیاد است و این اتفاق علی‌رغم قوانین بین‌المللی است اما خدمت در راستای حق حیات بزه‌دیدگان و مبارزه با تروریسم و پیشگیری از تداوم تخریب زیرساخت‌های حیاتی اقدامات سردار در راستای کمک به زنان و کودکان و کل مردم تحت سلطه داعش است.  

یادآوری می‌شود؛ نشست بین‌المللی «امنیت زنان و خانواده در منطقه خاورمیانه با تأکید بر نقش شهید سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس» از سوی پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا(س) و دانشگاه حکیم سبزواری برگزار می‌شود. این نشست با حضور مهمانانی از کشورهای عراق، لبنان، سوریه، افغانستان، پاکستان  و فرانسه و نیز اساتید و پژوهشگران برجسته از دانشگاه‌های تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی، مذاهب اسلامی، امام صادق(ع)، پژوهشکده شورای نگهبان، مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی و نهادهای مجمع تشخیص مصلحت نظام، قوه قضاییه، مجلس شورای اسلامی و قوه قضاییه طی روزهای ۱۸ و ۱۹ دی ماه در چهار پنل برگزار می‌شود.