مروری بر ماهیت و اهداف دوره دکتری گرایش قرآن و علوم تربیتی جامعه المصطفی العالمیه

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعیسی مسترحمی، مدیر گروه قرآن و علوم جامعه المصطفی العالمیه، در گفت‌وگو با ایکنا، به معرفی دوره دکتری گرایش قرآن و علوم تربیتی جامعه المصطفی العالمیه پرداخت و بیان کرد: علوم تربیتی مجموعه‌ای از علوم است که به موضوعات مرتبط با تربیت انسان می‌پردازد. بیش از 15 دانش این مجموعه را تشکیل می‌دهند و دانش‌های زیرمجموعه علوم تربیتی عبارت از  فلسفه آموزش و پرورش، روانشناسی تربیتی، تکنولوژی آموزشی، فنون آموزش و تدریس، راهنمایی، مشاوره و ... هستند.

وی تصریح کرد: نظام تربیتی اسلام مجموعه عناصر مرتبطی است که می‌کوشد به این سؤالات پاسخ دهد: چه کسی تربیت می‌شود و چه ویژگی‌هایی دارد؟ چه عاملی (انسانی و غیرانسانی) تربیت می‌کند؟ چگونه است و چگونه باید باشد؟ چرا باید تربیت کرد؟ برای چه باید تربیت کرد؟ بر چه مبانی‌ای باید تربیت کرد؟ که برخی مبانی عبارت از هست‌هاست؛ برای نمونه می‌توان به مبانی انسان‌شناسی و مبانی ارزش‌شناسی اشاره کرد. چه قواعدی در تربیت باید رعایت شود؟ چگونه باید تربیت کرد؟ طی چه فرایند و گام‌هایی تربیت صورت می‌گیرد؟ ممکن است چه آسیب‌ها و موانعی بر سر راه تربیت وجود داشته باشد؟ باید توجه کرد که بهره‌گیری از روش استنطاق شهید صدر و دیگر روش‌های مطالعه میان‌رشته‌ای برای یافتن پاسخ این سؤالات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مسترحمی با اشاره به ماهیت رشته دکتری قرآن و علوم (گرایش علوم تربیتی)، بیان کرد: دوره دکتری رشته قرآن و علوم، گرایش علوم تربیتی، بالاترین دوره تحصیلی تخصصی در زمینه تفسیر و علوم قرآن با نگاه به علوم تربیتی جدید است که فراگیران مجموعه‌ای هماهنگ از فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی را انجام داده و در پایان دوره به اخذ مدرک دکتری نائل می‌شوند.

وی به اهداف و کارکردهای این گرایش پرداخت و افزود: تربیت محقق و متخصص در زمینه قرآن و علوم تربیتی، تربیت استاد برای مقاطع تحصیلی عالی میان رشته‌ای قرآن و علوم تربیتی، گسترش مرزهای دانش در زمینه قرآن و علوم تربیتی، زمینه‌سازی برای تربیت مجتهد در زمینه قرآن و علوم تربیتی، شناخت روشمند آرا و نظرات درباره قرآن وعلوم تربیتی، زمینه‌سازی برای به‌کارگیری معارف قرآنی در عرصه علوم تربیتی و نظریه‌‎پردازی در این زمینه و تولید علوم انسانی اسلامی، نظام‌سازی و الگوپردازی در عرصه تعلیم و تربیت بر اساس معارف قرآنی و آسیب‌شناسی تعلیم و تربیت رایج و ارائه راهکارهای اصلاحی بر اساس مبانی قرآنی از مهم‌ترین اهداف هستند.

مسترحمی با اشاره به اهمیت، ضرورت و امتیازات این گرایش گفت: نیاز به متخصصان این رشته در نهادهای تعلیم و تربیت اعم از حوزه‌های علمیه، دانشگاه ها و آموزش و پرورش، در عرصه‌های نظری و عملی، امکان فعالیت علمی و فرهنگی دانش آموختگان این گرایش، در مجامع علمی، تبلیغی و ترویجی عمومی و ارتباط مستقیم گرایش علوم تربیتی با اهداف و رسالت‌های طلبه از جمله ضرورت‌ها و امتیازات این گرایش هستند.

قلمروی اهم موضوعات مرتبط با این گرایش مورد دیگری بود که مسترحمی به آن اشاره و بیان کرد: از اهم موضوعات می‌توان به قرآن و فلسفه (مبانی، اهداف و اصول) تعلیم و تربیت، قرآن و روش‌ها و مراحل و ساحت‌های تربیت، قرآن و عوامل و موانع تربیت، قرآن و روانشناسی تربیتی، قرآن و جامعه‌شناسی تربیت، قرآن و برنامه‌ریزی آموزشی و درسی و قرآن و مباحث جدید علوم تربیتی اشاره کرد.

وی به سیاست‌های آموزشی نیز پرداخت و تصریح کرد: در این باره می‌توان به این موارد اشاره کرد: توجه به تعالی اخلاقی فراگیران، اهتمام به تقویت روحیه تحقیق در دانش‌پژوهان با اختصاص 30 درصد زمان واحدها (علاوه بر رساله علمی) به کار پژوهشی؛، توجه به رشد توانایی‌های فراگیران در زمینه تدریس، تبلیغ، ترجمه و نویسندگی، تقویت قدرت نقد و مناظره و ارزیابی و پاسخگویی به پرسش‌ها و شبهات جدید در زمینه قرآن و علوم تربیتی، اهتمام به نوآوری و تولید فکر و اندیشه در زمینه قرآن و علوم و جهت‌دهی علمی دانش‌پژوهان و رساله‌های علمی آنان به سوی نیازهای رشته قرآن و علوم گرایش علوم تربیتی.

مسترحمی بیان کرد: گروه قرآن و علوم در مسیر هدایت طلاب این رشته، به‌طور مستمر از حضور اساتید مختلفی بهره می‌برد؛ همچون آیت‌الله اعرافی، حجت‌الاسلام جزایری (درس فقه تربیتی)، حجت‌الاسلام رضایی‌اصفهانی (درس تفسیر موضوعی آیات تربیتی و آرای متفکران معاصر)، حجت‌الاسلام زارعان (درس مباحث جدید علوم تربیتی)، حجت‌الاسلام بناری (مبانی تربیت در قرآن و حدیث. تعلیم و تربیت اسلامی و تفسیر موضوعی آیات علمی تربیتی)، حجت‌الاسلام بهشتی (مبانی تربیت در قرآن و حدیث)، حجت‌الاسلام موسوی‌نسب ‌قمی (اصول و روش‌های تربیت در قرآن)، حجت‌الاسلام موسوی‌نسب‌ کرمانی (روانشناسی تربیتی)، حجت‌الاسلام رهنمایی (اهداف و ساحت‌های تربیت در قرآن)، آقای طرقی (آشنایی با علوم تربیتی و روش تحقیق در علوم تربیتی)، حجت‌الاسلام مسترحمی (مباحث جدید دانش تفسیر و اعجاز تربیتی قرآن) و حجت‌الاسلام صاعد رازی (فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی و ساحت‌شناسی تربیت در قرآن).