برگزاری آیین بزرگداشت مؤسس پژوهشکده رویان/ راز ماندگاری کاظمی آشتیانی چه بود

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم بزرگداشت شانزدهمین سالروز درگذشت دکتر کاظمی آشتیانی، رئیس سابق پژوهشکده رویان به شکلی متفاوت و با برگزاری نشستی علمی با محور بررسی «خلق ارزش از دانش»، 14 دی ماه در پژوهشگاه رویان برگزار شد.

در این مراسم، عباس کبریایی‌زاده و اکبر عبداللهی اصل دو نفر از کارآفرینان برجسته کشور به بیان اقدامات و فعالیت‌های خود و نحوه طی کردن مسیر موفقیت در کشور پرداختند.

در ابتدا عباس کبریایی‌زاده، مؤسس مرکز رشد واحدهای فن‌آوری دارویی دانشگاه، مؤسس گروه و مرکز تحقیقات اقتصاد و مدیریت دارو و مؤسس چند شرکت دارویی تولیدکننده مواد اولیه و داروی آماده مصرف که سمت‌های مختلف مدیریتی و پژوهشی دیگر نیز در پرونده کاری خود دارد، به تشریح فعالیت‌های خود پرداخت و با اشاره به جایگاه مهم پژوهشکده رویان در فعالیت‌های پژوهشی، گفت: پژوهشگاه رویان با عشق ساخته شده است.

وی اولین پله موفقیتی که توسط اساتید به وی آموزش داده شده است را مسئولیت‌پذیری دانست و گفت: در مدیریت هم می‌خوانیم که اولین پله موفقیت، مسئولیت‌پذیری است. مرحوم کاظمی آشتیانی و همراهانشان در دانشگاه ایران نیز از همین جنس بودند و اعتقاد من این است که مرحوم کاظمی شهید راه مسئولیت‌پذیری بود و با عشق به حوزه نازایی، سل‌تراپی(سلول درمانی) و ... ورود کردند و کارشان را ادامه دادند.

کبریایی‌زاده با اشاره به شرایط سخت جنگ و نیاز کشور به داروهایی برای درمان مسمومیت با سلاح‌های شیمایی گفت: اروپایی‌ها دانش فنی سلاح‌های شیمایی را به عراق داده بودند اما حاضر نبودند آنتی بادی درمانی را به ما بدهند. آیت‌الله هاشمی رفسنجایی، رئیس جمهور وقت نیاز کشور به این داروها در جبهه‌ها را مطرح کردند و ما بر روی تولید این داروها کار کردیم. برای جوان‌تر‌ها می‌گویم عنوان دو کلاس را هرگز در دانشکده داروسازی تهران تغییر ندادم: داروهای سلاح‌های شیمایی و داروهای سلاح‌های بیولوژیکی.

وی ادامه داد: سال 76 که در وزارت بهداشت مسئولیت دارو را بر عهده داشتم، بحث تولید دارو در حوزه ناباروری در رویان مطرح شد و من از سال 76 با تیم مرحوم آشتیانی بیشتر آشنا شده و ارتباط گرفتم.

اولین قدم موفقیت مسئولیت پذیری است

کبریایی‌زاده با اشاره به اینکه اساتیدی مثل دکتر قنبرپور که همسرشان آمریکایی بود و فرزندانشان نیز در آمریکا به دنیا آمده بودند، علی‌رغم اینکه همسر و فرزندانشان به آمریکا بازگشتند، در زمان جنگ در ایران ماندند و تولید دارو و محصولات مورد نیاز را شروع کردند، گفت: اساتید به ما یاد دادند اولین قدم موفقیت مسئولیت‌پذیری است و باید این مسئولیت‌پذیری را در مقابل جامعه دید و جدا از اقتصاد و ... نیاز است نیروهای شاخص و تحصیل‌کرده برای حل مسائل و مشکلات در قبال جامعه احساس مسئولیت کنند.

وی در ادامه به بیان مسئولیت‌هایی که برای تولید داروها و محصول‌های مختلف در طول جنگ تحمیلی و پس از آن به وی واگذار شده بود، پرداخت و تصریح کرد: فضای جهاددانشگاهی و جنگ بر روی شخصیت ما تأثیرگذاشت تا مولد فکر کنیم. اگر امروز ادعا می‌کنیم چیزی بلدیم به دلیل بستری است که ایجاد شد و اساتیدی است که به ما یاد دادند پله‌های موفقیت از پذیرش و احساس مسئولیت شروع می‌شود.

این کارآفرین اضافه کرد: اساتید مدیریت معتقد هستند پس از مسئولیت‌پذیری باید قانونگرا و قاعده‌مند بود و در چهارچوب حرکت کرد. اگر کسی قانون‌مند شد، پیش‌بینی‌پذیر می‌شود و فرد پیش‌بینی‌پذیر اگر گفت در این فاصله زمانی با این مقدار بودجه چنین کاری می‌کنم، می‌شود بر روی آن فرد اطمینان کرد و پس از تکرار پیش‌بینی‌پذیری است که آن فرد به شخص مرجع در آن کار تبدیل می‌شود.

وی ویژ‌گی افراد مرجع را ارتباط‌‌گیری آسان عنوان کرد و گفت: یک فرد مرجع با یک تماس مواد مورد نیاز را تهیه و اقدامات لازم را حل و فصل می‌کند اما اگر در این فرایندی که برشمردم یک جای کار دچار خلل شود، کل سیستم دچار مشکل خواهدشد.

مؤسس مرکز رشد واحدهای فن‌آوری دارویی با اظهار تأسف از اینکه در گذشته آنچه در داروسازی می‌دیدم، دنباله‌روی بود، گفت: همین مشکل باعث شد مرکز رشد دارویی دانشگاه تهران را راه‌اندازی شده و تولید یکسری از آنزیم‌ها را شروع کنیم. در ادامه نیز گروهی برای سنتر مولکول‌ها تشکیل دادیم و بر روی مولکول‌ها برای استفاده در درمان بیماری‌ها کار کردیم. همچنین آنتی‌کنسرها را در ایران ساختیم و اکنون هم شتاب‌دهنده «باران» را برای مانیتورینگ گروه‌های مختلف در کشور راه‌اندازی کرده‌ایم.

اکبر عبداللهی اصل، استادیار گروه اقتصاد و مدیریت داروی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دومین کارآفرینی بود که در این مراسم به سخنرانی پرداخت؛ وی با اشاره به اینکه در حوزه شتاب دهی و مراکز رشد دانشگاه تهران و بخش خصوصی فعال است و ده‌‌ها شرکت شتاب‌دهی زیرمجموعه فعالیت‌های وی قرار دارند، گفت: تلاش می‌کنیم در این حوزه‌ها ارزش مادی تولید کنیم.

وی با انتقاد از نگاه منفی برخی پژوهشگران به تولید ارزش مادی از فعالیت‌های پژوهشی، گفت: طوری بازنمایی شده است گویی که صحبت کردن از پول در فعالیت‌های پژوهشی و علمی کاری سخیف است. این تفکر موجب شده دانش در حد دانش و پژوهش در حد پژوهش باقی بماند و به محصول مورد نیاز مردم تبدیل نشود.

عبداللهی اصل در ادامه به تغییر نگاه جامعه به مسئله ایجاد ارزش مادی اشاره کرد و گفت: مراکز شتاب‌دهی تلاش می‌کنند ارزش مادی برای پژوهش‌ها و ایده‌‌ها ایجاد کنند. در بسیاری از دانشگاه‌های دنیا نیز نگرش عوض شده و دانشگاه نسل سه و چهار می‌طلبد که اساتید و محققان مسیرشان را مشخص‌تر و تکلیفشان را با کارشان روشن کنند.

وی اضافه کرد: روانشناسان کسب و کار می‌گویند اگر فردی درون‌گرا و مشغول جست‌وجو و پژوهش هستید، لازم است یک فرد برون‌گرا و هدف‌محورتر به شما ملحق شود تا جست و جوی شما را به یک نتیجه منتهی کند.

با دانشی که در رویان نهفته است، می‌شود 50 استارتاپ خلق کرد

این داروساز کشورمان افزود: با دانشی که در پژوهشکده رویان نهفته است، می‌شود 40 تا 50 استارتاپ خلق کرد. از سوی دیگر نسل جدید با ما متفاوت فکر می‌کنند و شاید با معیارهایی که گذشتگان ما داشتند و ما داریم، نتوانیم آنها را جذب کنیم پس باید روش‌های جدیدتری را به کار بگیریم؛ شکل دانشگاه‌ها در دنیا نیز در حال تغییر و نوآوری است و ما نیز باید به آن سمت حرکت کنیم.  

وی با بیان اینکه اگر می‌خواهیم به هدف برسیم، باید ابزار را فراهم کنیم، اظهار کرد: شاید نسل جدیدی که قرار است جایگزین ما شوند، ابزارهای قدیمی را نپسندند.  

این کارآفرین، منحنی ایده تا رسیدن به هدف را مطرح کرد و گفت: در این منحنی، اول ایده است که معمولاً در ایران توسط برخی نهادها حمایت می‌شود. وقتی ایده مطرح می‌شود، نیروهای مختلف شروع می‌کنند به تحلیل دادن آن ایده. نهادها معمولاً افراد را ناامید می‌کنند و خیلی‌ها به جایی می‌رسند که کار را رها می‌کنند.

وی ادامه داد: در این مرحله است که شتاب‌دهنده‌‌ها وارد می‌شوند. شتاب‌دهنده‌‌ها باید مدیر منابع انسانی و افرادی با تخصص‌های ویژه داشته باشند تا بتوانند اعضای گروه‌ها را کنار هم نگه دارند. قسمت بعدی این منحنی، جذب درآمد و منابع است. از اینجا به بعد است که برخی نهادها از اجرای ایده حمایت می‌کنند و مسئول طرح باید با بانک‌ها و ... درگیر شود تا بتواند منابع مالی جذب کند که معمولاً اساتید حاضر به این کار نمی‌شوند.  

عبداللهی اصل، در پایان راه‌کار کارآفرینی و خلق ارزش را توجه بیشتر به طبقات میانی پژوهشگران عنوان کرد و گفت: باید به اساتید بزرگ نگاه کنیم اما طبقه متوسط را هم ببینیم و از آنها حمایت کنیم. چهره‌های جدید، پژوهشگران جدید و کارمندان مبتکر را باید شناسایی کرده، به آن‌ها فرصت فعالیت دهیم و اساتید در حد منتور کار کنند.

عبدالحسین شاهوردی، رئیس پژوهشگاه رویان نیز در پایان این مراسم، به بخشی از فعالیت‌ها و اقدامات مرحوم کاظمی آشتیانی اشاره کرد و گفت: جهاددانشگاهی یکی از مولودهای مؤثر انقلاب است و از خودگذشتی اولین خصوصیت کار در مجموعه جهاد است.

وی با اشاره به اینکه 16 سال از فوت دکتر کاظمی می‌گذرد، دلیل ماندگاری این شخصیت علمی را رحمت و عنایت الهی به دکتر کاظمی دانست و گفت: اگر انسان با خدا معامله کند و اجرش را از خدا بخواهد، این عزت حاصل می‌شود که بعد از 16 سال، این احساس وجود داشته باشد که گویی دیروز دکتر کاظمی از میان ما رفته است.

خدمت به خلق درس مرحوم کاظمی به تک تک ما است

رئیس پژوهشگاه رویان تصریح کرد: خدمت به خلق درسی بود که مرحوم کاظمی به تک تک ما داده است. مأنوس بودن با قرآن، مشورت کردن با قرآن در کارها، خوش‌خلقی، خوش‌قولی، دردمند بودن و این حس که باید برای نظام و انقلاب کاری کرد، خصلت‌هایی است که کاظمی را ماندگار کرد.

وی ادامه داد: مرحوم کاظمی آشتیانی در کارها مؤسس بود. امکان‌سازی می‌کرد، فرصت‌ها را رصد می‌کرد، با محدودیت‌های مالی، فرصت‌هایی را ایجاد می‌کرد که توانمندی جوانان به منصه ظهور برسد. زمانی که به اعتقادی می‌رسید، فاصله بین صحبت و عملش کوتاه بود. به جوانان خوش‌بین بود و اعتماد و اعتقاد داشت. به دنبال خیرین بود تا در سیستان و بلوچستان مرکز توانبخشی ایجاد کند، خسته نمی‌شد و همواره تلاش می‌کرد کار جدیدی انجام دهد.

شاهوردی، بحث چک‌آپ سلامت کودکان و بیماریابی در مدارس و اردوها را از طرح‌های دکتر کاظمی عنوان کرد که اکنون در کشور نهادینه شده است و گفت: ایشان بانی بیمارستان کیش بود و با مردم کیش تعامل بسیار زیادی داشت و عامل و حامی بسیاری از اقدامات جهاد در کیش بود. مرکز طب کار و بهداشت محیط از کارهای جدیدی بود که مرحوم کاظمی در علوم پزشکی تهران شکل داد و آنچه امروز در رویان به آن دست پیدا می‌کنیم نیز ریشه در تفکرات و تلاش‌های 16 سال پیش وی دارد و امیدواریم این چراغی که دکتر کاظمی روشن کرده، با همت همکاران ماندگار شود.

یادآور می‌شود، سعید کاظمی آشتیانی (زاده ۱ فروردین ۱۳۴۰ - درگذشته ۱۴ دی ۱۳۸۴)، رئیس سابق پژوهشکده رویان و جهاددانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود. وی دارای درجه دکترای تخصصی جنین‌شناسی از دانشگاه تربیت مدرس بود که پس از تشکیل پژوهشکده رویان، در رشد طب تولید مثل، فناوری سلول‌های بنیادی و همانندسازی در ایران نقش بسزایی داشت. کاظمی در سال ۱۳۸۳ به عنوان چهره‌های ماندگار تقدیر شد. وی در ۱۴ دی ۱۳۸۴ در سن ۴۴ سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت.