تبیین «غیرت دینی» را از آفت نگاه تقلیل‌گرایانه محفوظ بداریم
با مطالعه و فهم سخنان رهبر معظم انقلاب می‌توان متوجه شد که ایشان غیرت دینی را در افقی کلان و بالاتر از برخی مشکلات فرهنگی و اجتماعی مصداقی و جزئی می‌نگرند و نمونه‌های مورد اشاره ایشان گواهی بر این مسئله است که غیرت دینی را باید در سطوحی بالاتر جست‌وجو کرد و نباید با نگاهی تقلیل‌گرایانه و ارجاع دادن غیرت دینی به یک یا چند مسئله خاص، جهاد تبیین همه‌جانبه رهبری را دچار انحراف کرد.
«غیرت دینی» شاید مهمترین کلیدواژه هفته گذشته فضای سیاسی و اجتماعی کشور بود که در سخنرانی رهبر معظم انقلاب به مناسبت سالروز قیام 19 دی 1356 مطرح شد؛ ایشان غیرت دینی را ریشه اصلی حرکت مردم قم در 19 دی 1356 در دفاع از امام و جایگاه مرجع تقلید دانسته و فرمودند: «انسان می‌بیند تبلیغ می‌شود و در واقع تلاش فرهنگی وسیعی انجام می‌گیرد برای اینکه چیزهایی که ناشی از غیرت دینی است، به بی‌منطقی و خشونت‌های بی‌منطق متّهم کنند. من می‌خواهم عرض بکنم که نه، قضیّه این جور نیست؛ غیرت دینی، در آنجایی که خودش را نشان می‌دهد و تأثیرگذار است، همراه با عقلانیّت است؛ و غیرت دینی اساساً ناشی از بصیرت است، که بصیرت یک شعبه‌ای از عقلانیّت است و نشان‌دهنده عمق دین‌داری است و در اغلب موارد این غیرت دینی وقتی شما نگاه می‌کنید، می‌بینید که با عقلانیّت همراه است. شخصیّت‌هایی که بیشترین غیرت دینی را دارند، اینها غالباً دارای عقلانیّت بالا هستند؛ نمونه‌اش شخص امام بزرگوار؛ اوج غیرت دینی بود، واقعاً هیچ کس را ما ندیدیم و نشناختیم که از لحاظ غیرت نسبت به دین و فرهنگ دینی و زندگی دینی و سبْک زندگی دینی و احکام دینی مثل امام بزرگوار باشد؛ در عین حال در اوج عقلانیّت بود؛ خردمند، عاقل و دانشمند.»
در ادامه ایشان برای تبیین بهتر مفهوم «غیرت دینی» نمونه حوادثی را که براین مبنا شکل گرفته به شرح ذیل بیان می‌کنند:
ـ حرکت مردم قم برای جلوگیری از قدسیت‌زدایی از امام(ره) و تنزل جایگاه ایشان.
ـ دفاع مقدس و حضور گسترده مردمی در جبهه‌ها.
ـ تشییع مردمی باشکوه سردار سلیمانی.
ـ حادثه 9 دی 1388.
ـ حساسیت نسبت به تضعیف اصول انقلاب مانند؛ حاکمیت دین، عدم تسلیم در برابر دشمن مستکبر، استقلال، عدالت، مبارزه با فساد.
برهمین مبناست که ایشان نتیجه می‌گیرند که «عامل نجات کشور در بزنگاه‌های مختلف، غیرت دینی ملّت ایران بوده. غیرت دینی است که تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کند... حقیقت این است که بایستی این غیرت دینی در مردم محفوظ بماند.»
با مطالعه و فهم سخنان رهبر معظم انقلاب می‌توان متوجه شد که ایشان غیرت دینی را در افقی کلان و بالاتر از برخی مشکلات فرهنگی و اجتماعی مصداقی و جزئی می‌نگرند و نمونه‌هایی که برمی‌شمرند گواهی بر این مسئله است که غیرت دینی را باید در سطوحی بالاتر جست‌وجو کرد که جنبه‌های مختلف غیرت را در برمی‌گیرد و در عین حال که نباید موارد جزئی از معضلات فرهنگی و اعتقادی را از ذیل آن خارج کرد اما در یک اولویت‌بندی عالمانه بروز و ظهور غیرت دینی در مسائل کلان‌تری است که بعضاً بقا و حیات جامعه و نظام دینی را مورد تهدید قرار می‌دهد.
در این میان متأسفانه برخی تریبون‌داران با تنزل این مفهوم عالی به مسائلی مانند وضعیت حجاب، دوچرخه‌سواری و اسب‌سواری زنان، حضور پزشک زن برای زنان و امثال اینها، از صد واحد این مفهوم کمتر از یک واحد آن را مورد اشاره قرار دادند و این مسئله‌ای است که اتفاقاً موجب بهره‌برداری دشمنان در لوث‌کردن مفاهیم اصیل و قرآنی مانند غیرت دینی می‌شود و آنها با برجسته کردن چنین نمونه‌هایی ذهن جامعه را از فهم دقیق‌تر این کلیدواژه مهم منحرف می‌کنند.
در واقع برخی تریبون‌داران ذی‌نفوذ ناخواسته و ناآگاهانه با برداشت‌های تقلیل‌گرایانه، و نه لزوما نادرست، زمینه را برای تحریف و روایت دروغین و جعلی دشمنان فراهم می‌کنند در حالی که سخنان رهبر معظم انقلاب نشان می‌دهد ایشان ضمن حساسیت شدید نسبت به تهاجم فرهنگی دشمن و تضعیف نمادهای هویتی دینی بدون ورود به جزئیات خاص که بعضا مصادیق اندکی را نیز شامل می‌شود، به غیرت دینی به مثابه یک مفهوم راهبردی و کلیدی نگریسته که کاملا همراه با عقلانیت است و به این ترتیب ایشان راه را بر توجیه هرگونه حرکت خشونت‌طلبانه و ناهنجار به اسم غیرت دینی می‌بندند تا هم دشمنان نتوانند سوء استفاده کنند و هم اینکه برخی در داخل غیرت دینی را مترادف تعصب کور و بی‌مبنا نپندارند و براساس فهم خود از دین، غیرت دینی را از معنا و مفهوم اصیل و حقیقی آن منحرف نکنند.
این سخن به معنای عدم حساسیت و غیرت دینی نسبت به بی‌بند و باری فرهنگی، حجاب و بی‌حرمتی به ارزش‌ها و باورهای دینی جامعه نیست اما اینکه طبق معمول عده‌ای یک کلیدواژه مهم رهبر معظم انقلاب مانند همین غیرت دینی یا قبل‌تر مانند امر به معروف و نهی از منکر را فقط به این مسائل منحصر کرده و به سایر ابعاد آن بی‌توجهی کنند، ظلم به تلاش رهبری برای تبیین همه‌جانبه یک مفهوم قرآنی است که دارای ابعاد به مراتب گسترده‌تری است.
امروز با توجه به مشکلات معیشتی و اقتصادی شدید بخش عمده‌ای از جامعه غیرت دینی نخبگان و صاحب‌نظران و تریبون‌داران ایجاب می‌کند که در درجه اول فریادگر و مطالبه‌گر عدالت و مبارزه با فساد در داخل و سلطه‌ناپذیری در مقابل فشارها و تهدیدهای بیرونی باشند. اینکه مردم شاهد پدیده شوم «حقوق‌های نجومی» و تبعیض‌های ناروا و عقب‌ماندگی نظام در حوزه عدالت باشند و بعد مشاهده کنند که محور غالب مطالبه‌گری و نگرانی برخی تریبون‌داران به نام «غیرت دینی» صرفاَ مسائل دیگری مثل دوچرخه‌سواری بانوان و ... _ که البته حائز اهمیت نیز هست ـ است و حتی به معضلات کلان فرهنگی نیز اشاره نمی‌کنند، جز به شکل‌گیری یک تصویر نادرست و نامطلوب از غیرت دینی در ذهن مردم نمی‌انجامد.
غیرت دینی منطبق بر عقلانیت و خردمندی است و همین عقلانیت ایجاب می‌کند با یک اولویت‌بندی درست براساس مشکلات و معضلات جامعه، مهمترین جایگاه‌ها و موارد مورد نیاز کاربست غیرت دینی را براساس سهم و وزن هر مسئله مشخص کنیم تا اینگونه مسائل درجه چندم در اولویت اول و مسائل اصلی در اولویت آخر قرار نگیرند.
خوب است اگر نقدی به برخی تریبون‌داران کردیم از سخنرانی روز گذشته حجت‌الاسلام حاج علی‌اکبری در نماز جمعه تهران، تشکر کنیم که این کلیدواژه را به درستی و براساس همان نگاه کلان رهبر معظم انقلاب تبیین کردند و بدون ورود به مصادیق خاص، کلیت مسئله بی‌بندوباری و حفظ عفت و حیا، اهمیت حفظ ارزش‌های دینی در ابعاد فردی، اجتماعی و ملی را مورد تأکید قرار دادند و اتفاقا ورود خاص خود را به مسائل حیاتی و اساسی جامعه مانند نوع مواجهه با دشمن در صحنه مذاکره و مسئله حقوق‌های نجومی اختصاص دادند. در واقع غیرت دینی را با دو نمونه خاص در زمینه سلطه‌ناپذیری و عدالت تبیین کردند.
به عبارتی باید گفت زنده نگه داشتن مطالبه عدالت و مبارزه با فساد و حساسیت‌زایی نسبت به آنها اتفاقا اثرگذاری تذکرات نسبت به مقولاتی مانند حجاب و ... را تقویت می‌کند زیرا نمی‌توان بدون عدالت، انتظار دیانت و معنویت حقیقی را داشت.
انتهای پیام
